Ο μαρτυρικός του θάνατος

ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ (Ι΄)

          Είκοσι χρόνια αποστολικών περιοδειών του αγ. Κοσμά ήταν αρκετά για να πνεύσει ένας καινούργιος άνεμος στη ζωή των Ελλήνων. Αποστολικός διδάσκαλος ο άγιος, δεύτερος Παύλος, έγινε το νέο «σκεύος της εκλογής» στα χέρια του Θεού για να μεταφέρει την αναζωογονητική χάρη του Πνεύματος σε ανθρώπους και εποχές που δεινοπαθούσαν από λιμό του θείου λόγου. Είκοσι χρόνια ήταν αρκετά για να δοκιμασθεί ως «χρυσός εν χωνευτηρίω», για να γίνει το διάφανο κρύσταλλο που αντικατόπτριζε τις ακτίνες της Αγίας Τριάδος.

          Έφθασε ο καιρός να επαναλάβει και ο άγιος τους στίχους του ψαλμού: «Διήλθομεν διά πυρός και ύδατος και εξήγαγες ημάς εις αναψυχήν». Τα βλέμματά του άρχισαν να προσανατολίζονται για την άνω Ιερουσαλήμ. «Τώρα κοντά εις το τέλος μας το έλεγε συχνά, πως μέλλει να μας αποχαιρετίσει και να αποχωρισθεί, έγραφε ένας πιστός του μαθητής και ακόλουθος. Η θεία πληροφορία μέσα του έσπρωχνε τα γεγονότα στον τελικό τους σκοπό. Ήρθε η ώρα να εκπληρωθεί αυτό που έλεγε ο ίδιος, ότι για την αγάπη του Χριστού μέλλει να χύσει το αίμα του.

          Βρίσκονταν στα  μέρη της Β. Ηπείρου, στην επαρχία του Μπερατίου. Κατά την συνήθειά του ο Άγιος έστειλε να πάρει την άδεια των τουρκικών αρχών για να κηρύξει. Αφού δίδαξε στο χωριό Κολικόντασι, πηγαίνοντας σε άλλο κοντινό χωριό, θέλησε να πάρει αυτοπροσώπως την άδεια από το Χότζα της περιοχής. Δεν εξήγησε σε κανέναν για ποιο λόγο έκανε τέτοιο πράγμα, που δεν είχε ξανακάνει. «Οι χριστιανοί τον εμπόδιζαν προς ώραν λέγοντές του, ότι ποτέ δεν έκαμε τοιούτον πράγμα, να υπάγει αυτοπροσώπως  εις τους εξουσιαστάς να ζητήσει άδειαν». Ο Άγιος όμως τους είπε «να μην εξετάζουν περισσότερον» για ποιο λόγο το κάνει και παρουσιάσθηκε στο Χότζα με τέσσαρις καλογήρους και ένα παπά για διερμηνέα.

          Τα πράγματα είχαν δυσκολέψει για τον άγιό μας εκείνο τον καιρό. Οι Εβραίοι, άσπονδοι εχθροί του, κινήθηκαν να τον ξεκάνουν. Ο Κούτρ πασάς της περιοχής, αν και ήταν ευνοϊκά διατεθειμένος προς τον άγιο Κοσμά, υπέκυψε στους πλούσιες δωροδοκίες τους και έβγαλε φιρμάνι για τη θανάτωσή του. Ο Χότζας είχε εντολή να κρατήσει τον άγιο. Πράγματι με την πρόφαση ότι έχει γράμματα από τον Κούρτ πασά να τον στείλει σ’ αυτόν. Τον κράτησε με τη συνοδεία του όλη τη νύχτα. Ο άγιος Κοσμάς κατάλαβε ότι πρόκειται να τον θανατώσουν. Έδειξε τότε όλο το μεγαλείο της ψυχής του, το μεγαλείο των γενναίων μαρτύρων της Εκκλησίας. «Όθεν εδόξασε  και ευχαρίστησε τον Δεσπότην Χριστόν οπού τον αξίωσε να τελειώσει τον δρόμον του αποστολικού κηρύγματος με μαρτύριον…και όλην εκείνην την νύκτα εδοξολόγει με ψαλμούς τον Κύριον, χωρίς να δείξει ολότελα κανένα σημείον λύπης δια την στέρησιν της ζωής του, αλλά μάλιστα φαινόμενος χαριέστατος εις το πρόσωπον, ωσάν να επήγαινεν εις χαρές και ξεφαντώματα…

          Πρωί-πρωί οι Τούρκοι απροκάλυπτα πλέον φανέρωσαν το σκοπό τους. Επτά δήμιοι ανέβασαν σε άλογο τον άγιο «καμώμενοι» τάχα πως έχουν να τον υπάγουν  εις τον Κούρτ πασά…». Σε λίγο όμως κυνήγησαν με τα σπαθιά όσους τον συνόδευαν και μόνοι τους πλέον τον οδήγησαν μιάμιση με δύο ώρες μακριά και τον έφεραν σ’ ένα μεγάλο ποτάμι. Εκεί του ανακοίνωσαν την προσταγή που είχαν και που δεν ήταν άγνωστη φυσικά στον άγιο. Γι’ αυτό τη δέχθηκε χαρούμενος. Ζήτησε μόνο να τον αφήσουν να προσευχηθεί. «Και κλίνας τα γόνατα προσευχήθη εις τον Θεόν ευχαριστών και δοξάζων αυτόν, ότι δια την αγάπην του θυσιάζει την ζωήν του, καθώς επεθύμει πάντοτε η ψυχή του. Έπειτα σηκωθείς ηυλόγησε σταυροειδώς τα τέσσαρα μέρη του κόσμου, και ηυχήθη πάντας τους χριστιανούς, οπού φυλάττουσι τας παραγγελίας του.

          Οι δήμιοι ζήτησαν να του δέσουν τα χέρια. Εκείνος όμως δεν τους άφησε. Το θάνατο τον δέχονταν με τη θέλησή του. Δεν ήταν κάτι τρομερό γι’ αυτόν. Ήταν η ώρα που μετέβαινε από την γη στον παράδεισο για να χαίρεται αιώνια, σύμφωνα με την αγαπημένη  του έκφραση. Έτσι ακούμπησε το σεβάσμιο κεφάλι του σ’ ένα δένδρο «και εβγάνοντας το σχοινίον από το άλογον….τον έδεσαν απ’ τον λαιμόν και τον έπνιξαν». Ήταν Σάββατο, 24 Αυγούστου 1779…

          Έτσι αξιώθηκε να λάβει ο μακάριος διπλούς τους στεφάνους από τον Θεό «ως απόστολος και ως ιερομάρτυς, όντας εις ηλικίαν εξήντα πέντε χρόνων».