Από το Συνέδριο της Χριστιανικής Εστίας

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Απόστολος Νικολαίδης, καθηγητής της Κοινωνιολογίας της Θρησκείας  και της Κοινωνικής Ηθικής στη Θεολ. Σχ. Αθηνών.

          Μια απλή παρατήρηση όλων των πεδίων της προσωπικής, διαπροσωπικής, συζυγικής, εκκλησιαστικής και κοινωνικής ζωής αποδεικνύει ότι παντού έχουμε διακρίσεις και ενώσεις, τη διαφορετικότητα και την πληρότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την επαλήθευση και δοκιμασία των παραπάνω είναι η εικόνα του κοινωνικού σώματος. Σ’ αυτό συνυπάρχουν και συλλειτουργούν διαφορετικά μέλη με διαφορετική θέση, διαφορετικούς ρόλους, με κοινό όμως σκοπό την ομαλή λειτουργία ολοκλήρου του οργανισμού. Αυτό γίνεται δυνατόν με το νόμο της συμπληρωματικότητας.

1.     Ενώσεις και διακρίσεις διαπιστώνουμε καταρχήν στο τριαδικό και χριστολογικό δόγμα, κατόπιν δε στην κτίση, κυρίως όμως στον άνθρωπο, στον οποίο σώμα και ψυχή δεν υπάρχουν μεμονωμένα αλλά ενωμένα σε μια ψυχοσωματική ενότητα. Από μια άλλη σκοπιά, μία είναι η ουσία του ανθρώπου αλλά αμέτρητες οι υποστάσεις. Ο καθένας είναι διαφορετικός γιατί έχει δική του υπόσταση, όλοι μαζί δε αποτελούν την ανθρωπότητα.

2.     Στην έννοια του ανθρώπου ενυπάρχουν και λειτουργούν δύο ακόμη διαφορετικότητες, ο άνδρας και η γυναίκα. Στη χριστιανική ανθρωπολογία περιγράφεται με κάθε σαφήνεια τόσο η διαφορετικότητα όσο και η ενότητα των δύο φύλων. Δεν μπορεί να υπάρχει άνδρας χωρίς γυναίκα και γυναίκα χωρίς άνδρα, όπως δεν μπορεί να υπάρχει και μια καινούργια ζωή χωρίς τον άνδρα και την γυναίκα. Η ορμή που αναγκάζει τα φύλα για αμοιβαία συνάντηση δεν έχει ηθικό αλλά οντολογικό χαρακτήρα. Αυτή είναι και η ουσία του μυστηρίου του γάμου. Πρέπει οι δύο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος να γίνουν ένα, γιατί μόνο έτσι μπορεί να γεννηθεί η νέα ζωή.

Είναι προφανές ότι η ομόφυλη ερωτική σχέση αδυνατεί να κάνει κάτι τέτοιο. Οι δύο παραμένουν δύο. Γι’ αυτό και ο έρωτας χάνει την ενοποιητική του λειτουργία. Αχρηστεύεται και ο ρόλος του.  Εκπίπτει από την αποστολή του και καταντά ένα εργαλείο άγονης, άσκοπης και «μη γνήσιας» ηδονής. Από έναν ομόφυλο γάμο απουσιάζει η ουσιαστική

ένωση και ενότητα των δύο.

Σ’ αυτή την ακαταστασία συνέβαλε σημαντικά η θεωρία περί του κοινωνικού φύλου, γέννημα και θρέμμα της περιόδου ακμής του φεμινιστικού κινήματος, η οποία αποκτώντας κυρίαρχη θέση προσπάθησε να εμβολίσει το λεγόμενο βιολογικό φύλο.

3.     Με το ίδιο σκεπτικό προσεγγίζουμε τη διαφορετικότητα σε σχέση προς την ενότητα και τη συνοχή της κοινωνίας. Η κοινωνική διαφορετικότητα μπορεί να ιδωθεί σε δύο επίπεδα. Το πρώτο σχετίζεται με τη δομή και την οργάνωση της, ενώ το δεύτερο με την πληθυσμιακή σύσταση της.

Σε μία κοινωνία και μάλιστα πολυπολιτισμική είναι φυσική η συνύπαρξη ατόμων και ομάδων με διαφορετικά εθνικά, θρησκευτικά, φυλετικά, πολιτισμικά χαρακτηριστικά, διαφορετικότητες, όπως τις χαρακτηρίζουμε. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν κοινωνίες, ιδιαίτερα σήμερα, όπου οι παραπάνω ιδιαιτερότητες όχι μόνο γίνονται και απειλητικές, διακρινόμενες για ρεβανσιστικές διαθέσεις, αλλά και για μια τάση ανατροπής στην  ιεράρχηση των αξιών, που καταλήγει σε απαξίωση του φυσιολογικού, του κανονικού, του λογικού, του αληθινού, του ηθικού.

4.     Η χριστιανική ηθική γνωρίζει, όταν πρέπει, να διακρίνει τον άνθρωπο από τις επιλογές του. Έτσι σέβεται τις πάσης φύσεως ιδιαιτερότητες, από τις πιο θεάρεστες μέχρι τις πλέον προβληματικές, στέκεται όμως επιφυλακτικά σ’ αυτές που απαξιώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τραυματίζουν τη σχέση προς το Θεό και τους ανθρώπους, προβάλλοντας ταυτόχρονα τη σωτήρια αλήθεια και διακρίνοντας μεταξύ της κακής επιλογής και του υποκειμένου της. Έτσι δεν αφήνει κανένα περιθώριο για την ανάπτυξη ρατσιστικών, ξενοφοβικών και άλλων απορριπτικών συμπεριφορών, ούτε βέβαια επευλογεί το στιγματισμό, τις βίαιες αντιδράσεις και τους φανατικούς αποκλεισμούς όσων επιλέγουν διαφορετικά ήθη α[πο τα δικά της. Τόσο η προβολή της αλήθειας, όσο και η πρόσκληση για αποκατάσταση της αρχικής ωραιότητας των προσώπων εν Χριστώ συνοδεύεται από το πνεύμα της ελευθερίας που ό ίδιος ο Χριστός καθιέρωσε.