Αντιαιρετικά Είναι όλες οι πνευματικές εμπειρίες αληθινές;

Όλες οι εμπειρίες στον πνευματικό τομέα της ζωής του ανθρώπου δεν αποτελούν αληθινές “θεοφάνειες”. Και εδώ μπορεί εύκολα να εισχωρήσει το στοιχείο της πλάνης. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος κάνει διάκριση μεταξύ “πνευματικής αισθήσεως”, που είναι από τη φύση της θεία ενέργεια (άκτιστη θεία Χάρη) και “νοητής θεωρίας” του “φυσικού φωτός”, που αποτελεί γνώση σε φυσικό επίπεδο και όχι κοινωνία με τον Θεό. Ο γέροντας Σωφρόνιος εφαρμόζει τη διάκριση αυτή στον λόγο του Κυρίου. “Πρόσεχε λοιπόν μήπως το φως , που είναι μέσα σου, γίνει σκοτάδι”. Πρόκειται για το “φυσικό φως” του νου και ονομάζεται σκοτάδι, γιατί δεν υπάρχει εκεί ο Θεός, δεν είναι γνήσια εμπειρία του ακτίστου θείου φωτός!

          Ο άνθρωπος που χρησιμοποιεί στις διανοητικές του αναζητήσεις (ακόμα και θεολογικές) ορθολογιστικές μεθόδους και φθάνει σε υψηλά επίπεδα διανόησης, ξεπερνά την “τυπική λογική” και μπαίνει σε “μεταλογική σφαίρα”.  Σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να έχει εμπειρίες, όπως η αίσθηση μιας “γνώσης” σε μορφή “φωτομορφής  αυτοθεωρίας”, που αποτελεί αίσθηση του “κτιστού κάλλους” της εικόνος του Θεού και δεν αποτελεί πραγματική κοινωνία με τις άκτιστες ενέργειες του Θεού. Είναι εμπειρίες “πανθεϊστικής τάξεως”, λέει ο γέροντας Σωφρόνιος.

          Οι πνευματικές αυτές εμπειρίες είναι φυσικό ιδίωμα του ανθρώπινου νου.  Ο άνθρωπος βλέπει την καθαρότητα του νου, δηλαδή τον νου σε όλο το κτιστό μεγαλείο, αφού απαλλαγεί από κάθε εξωτερική επίδραση η σωματικό πάθος. “Μένοντας μέσα στον γνόφο της απεκδύσεως από κάθε τι ορατό και νοητό, ο νους δοκιμάζει μια ιδιόμορφη ευχαρίστηση και ανάπαυση κι αν ποτέ στρέψει το βλέμμα στον εαυτό του μπορεί να αισθανθεί κάτι που μοιάζει με φως. Αυτό όμως δεν είναι το άκτιστο φως της  θεότητας, αλλά ένα φυσικό ιδίωμα του νου, που κτίστηκε κατ’ εικόνα  του Πρώτου Νου, δηλαδή του Θεού”, συνεχίζει ο γέροντας Σωφρόνιος.

          Αυτής της τάξης είναι οι εμπειρίες που υπόσχονται διάφορες παραθρησκευτικές ομάδες, που στρέφουν τον άνθρωπο “αυτοερωτικά” στον εαυτό του και κηρύττουν ουσιαστικά την αυτοσωτηρία, είτε με την βοήθεια του αυτοελέγχου, είτε με άλλες “τεχνικές”. Μεταθέτουν το κέντρο του ενδιαφέροντος από την άκτιστη θεία Αρχή στον εαυτό τους, μακριά από την πηγή του άκτιστου Θείου φωτός. Όταν μεταθέσει ο άνθρωπος το κέντρο της “πνευματικής” του ζωής, υπάρχει ο κίνδυνος να θεωρήσει τις “εμπειρίες” του σαν “σημάδι” Θεού. Αυτό καλλιεργείται έντεχνα από το πνεύμα της πλάνης, που μεταμορφώνεται σε “άγγελο φωτός”, για να φέρει σύγχυση στις καρδιές των ανθρώπων, αλλά και να παρασύρει στην απώλεια, αν είναι δυνατόν, ακόμη και τους εκλεκτούς” (Ματθ. 24, 24, Β΄Θεσ. 2, 9-11).

          “ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ” τ. 455-456