Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ

Την Ε΄ εβδομάδα των Νηστειών  κατά την παράδοση της Εκκλησίας μας, ψάλλουμε την Ακολουθία του Μεγάλου Κανόνος. Πράγματι το επίθετο Μέγας, εκτός από το νόημα του περιεχομένου, μπορεί να δικαιολογήσει και την έκταση του Κανόνος αυτού. Τα τροπάρια του φτάνουν τα διακόσια πενήντα!

          Ποιητής του Μ. Κανόνος είναι ο άγιος Ανδρέας, ο Ιεροσολυμίτης, Αρχιεπίσκοπος Κρήτης.

          Ο Μ. Κανόνας είναι ένα λειτουργικό ποίημα σπάνιας τέχνης, με πλούσια λυρικά στοιχεία, που αποπνέει το άρωμα της πνευματικής ευωδίας και προκαλεί βαθιά κατάνυξη  στην ψυχή ακόμη  και του πιο σκληρόκαρδου ανθρώπου.

          Στην αρχή, ο άγιος Ανδρέας, με πολλή ταπείνωση, δείχνει την απορία του, από ποιο παράπτωμά του ν’ αρχίσει τα θρηνητικά τροπάρια που θα ψάλλει: “πόθεν άρξομαι θρηνείν τας του αθλίου  μου βίου πράξεις;”

          Όλος ο Μ. Κανόνας είναι ποτάμι κλαυθμού και δακρύων και πηγάζει από την Αγ. Γραφή. Από εκεί εμπνέεται ο Άγιος Ανδρέας. Χρησιμοποιεί όλες σχεδόν τις ιστορίες της Π. και τη Κ. Διαθήκης, απ’ τον Αδάμ και την Εύα μέχρι τους Αποστόλους, που να μην την συγκρίνει με την ζωή της ψυχής του: άλλοτε για τις καλές πράξεις των προσώπων της Αγ. Γραφής, κατηγορεί την ψυχή του από πραγματική ταπείνωση, πως δεν τις ακολούθησε, και προτρέπει με ωραίο τρόπο σε κάθε ψυχή , να μιμηθεί τα καλά έργα των αγίων. Και άλλοτε, στις κακές που αναφέρονται στην Αγ. Γραφή, κακίζει και ταλανίζει την ψυχή του, που τις ακολούθησε , και μας συμβουλεύει, με πολλή θέρμη, ν’ αποφύγουμε το κακό και να επιστρέψουμε στο Θεό, πράγμα που γίνεται με δάκρυα και μετάνοια έμπρακτη.

          Θάπρεπε ο κάθε χριστιανός να έχει στο σπίτι του ένα βιβλίο με το Μεγάλο Κανόνα, και να διαβάζει λίγες στροφές πότε-πότε, ιδίως τώρα τη Μ. Σαρακοστή και να διαβάζει συχνά εκείνο το ωραιότατο κοντάκιό του: “ψυχή μου, ψυχή μου. Ανάστα τι καθεύδεις;....

          Π. Β. Πάσχου. “Έρως Ορθοδοξίας”