Στα βυζαντινά χρόνια πάνω από την κεντρική είσοδο των Εκκλησιών άρχισε να εικονογραφείται ο Χριστός σε παιδική ηλικία, όχι σε φάτνη, αλλά ως παιδί μικρό ντυμένο βασιλικά και σε βασιλικό ανάκλιντρο. Η εικόνα φέρει συνήθως την επιγραφή “Ο ΑΝΑΠΕΣΩΝ”.
Η λέξη αυτή ανήκει στον Πατριάρχη Ιακώβ, όταν, λίγο πριν πεθάνει στην Αίγυπτο, μάζεψε γύρω του τα δώδεκα παιδιά του και είπε στον τέταρτο, τον Ιούδα, ότι από τη δική του φυλή θα γεννηθεί ο Μεσσίας. Εκεί τον βλέπει προφητικά ο γέροντας ωσάν λέοντα, που “αναπεσών” κοιμάται. Και ποιος τολμά να ξυπνήσει λιοντάρι που κοιμάται; Αυτός θα είναι ο Μεσσίας, η “προσδοκία των εθνών”, ο αναμενόμενος και ερχόμενος, που γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα. Η εικόνα του λιονταριού που κοιμάται συμβολίζει ακόμη την ταφή του Κυρίου και εμπνέει τους Ύμνους του Μεγάλου Σαββάτου.
Ο “Αναπεσών”, ως τύπος του Χριστού στην αγιογραφία, που “ζωγραφίζοντας θεολογεί και θεολογώντας ζωγραφίζει”, απεικονίζει την ενσάρκωση του Θεού και τη λύτρωση του κόσμου. Το βασιλικό ντυμένο παιδί φέρει στο κεφάλι του φωτοστέφανο με ζωγραφισμένο σταυρό. Το σώμα του παιδιού γέρνει προς τα δεξιά και με το δεξί του χέρι υποβαστάζει την κεφαλή του. Τα δάκτυλα του, που ακουμπούν στον κρόταφο, φανερώνουν περίσκεψη. Τα ανοικτά μάτια του εκφράζουν τον Θεό, που έγινε άνθρωπος, ήρθε στον κόσμο και αγρυπνεί ως καλός και μοναδικός κυβερνήτης του κόσμου.
Η παράσταση αυτή βρίσκεται στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους και είναι έργο του περίφημου βυζαντινού αγιογράφου Μανουήλ Πανσέληνου, που γεννήθηκε τον 13ο αιώνα στη Θεσσαλονίκη, το κέντρο της ονομαζόμενης “Μακεδονικής Σχολής” στη βυζαντινή τέχνη. Στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους σώζονται τα διασημότερα έργα του, πάντοτε ανυπόγραφα. Η μοναστική παράδοση διατήρησε τη μνήμη και τη φήμη του.
Στην όλη ευγένεια της απεικόνισης “Ο ΑΝΑΠΕΣΩΝ” αναγνωρίζεται ως ο Θεός που έγινε άνθρωπος και απεργάζεται Θεόν τον άνθρωπο! Είναι η περίληψη της χριστιανικής πίστεως και της φιλανθρωπίας του Θεού.
Ορθόδοξο Χριστ. Περιοδικό “Προς την ΝΙΚΗ”, τ. 848
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου