Ο ανάργυρος ιατρός Γ. Παπαζάχος & ο μαρτυρικός θάνατός του

 

Ο Καθηγητής Καδιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Παπαζάχος είναι γνωστός στους χριστιανούς κυρίως για όσα είπε και έγραψε για τον άγιο Πορφύριο.

Αναζητώντας στοιχεία για το πρόσωπό του, συναντήσαμε πολλές συγκινητικές μαρτυρίες για το ποιόν του, αλλά και μια συνταρακτική εξομολόγησή του για τον φρικτό οδυνηρό καρκίνο, από τον οποίο τελειώθηκε.

1. Ο αείμνηστος γιατρός Γεώργιος Παπαζάχος 

Forum Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

(μαρτυρίες δύο γιατρών)

Υπάρχουν, για τον καθένα μας, κάποιοι Δάσκαλοι που σημαδεύουν τη ζωή μας.

Τη δική μου τη σημάδευσε ο Γεώργιος Παπαζάχος, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ζώντας αυτές τις δύσκολες μέρες, πάντα σκέφτομαι: "Να 'χαμε μερικούς σαν τον Παπαζάχο".

Ήμουν κι εγώ από τους τυχερούς που τους άγγιξε η ζεστασιά αυτού του καθηγητή. Συγκινούμαι όταν αναλογίζομαι ότι εκτός του μαθήματος του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, στο οποίο συνέρρεαν συχνά πάνω από 1000 άτομα (συμπεριλαμβανομένων και ήδη γιατρών), τον είχα δάσκαλο και στο θάλαμο, στο 7ο εξάμηνο της Νοσολογίας. Χωρίς να καταλάβω πώς, που δίδαξε πολλά φανερά, κι ίσως ακόμη περισσότερα κρυφἀ.

Πάντα ήθελα να κάνω μία μικρή αφιέρωση στο φόρουμ, καθώς πιθανόν και άλλοι συνάδελφοι να έχουν μνήμες αυτού του γιατρού και δασκάλου.

Ποιος ήταν όμως;

Αντιγράφω από ένα ουδέτερο site μεγάλης επισκεψιμότητας (Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος):

Ο Γεώργιος Παπαζάχος (1935-2001) υπήρξε ανάργυρος ιατρός και χαρισματικός πανεπιστημιακός δάσκαλος. Μύησε χιλιάδες φοιτητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στα μυστικά του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το Ιατρείο Υπέρτασης της Α' Π. Π. Κλινικής και μελέτησε τη χρησιμότητα της τηλεκαρδιολογίας Ήταν από τους πρώτους κλινικούς ιατρούς που ασχολήθηκαν με τις δυνατότητες της τηλεϊατρικής και εξυπηρετούσε ιδιαίτερα κατοίκους απομονωμένων περιοχών και κοινωνικά μειονεκτούντες.

Να προσθέσω πόσο πολύ με είχε συγκλονήσει η επί εβδομάδες εθελοντική του προσφορά ως ιατρού στην Αλβανία τα χρόνια αμέσως μετά το άνοιγμα των συνόρων. Σε μια παρουσίαση εκτός Σχολής μας είχε δείξει πάμπολλα slides που έδειχναν τη φτώχεια και την εξαθλίωση, αλλά και την ελπίδα και τη χαρά που ακολουθούσε όταν οι δοκιμαζόμενοι εκεί συνάνθρωποι ένιωθαν ότι κάποιος τους αγαπά χωρίς να περιμένει κάτι...

Μου άρεσαν πολύ και τα βιβλία του. Αγαπημένο μου ήταν τα "Ηλεκτροκαρδιογραφικά quiz" (Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος).

H ιδέα μου ήρθε ξανά, καθώς έπεσα πάνω σε ένα κείμενο που, διαβάζοντάς το, έλεγα: "Αυτό που λέει αυτό το κείμενο ήταν ο Παπαζάχος".

Χάριν πληρότητας, το παραθέτω: Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος.

Σ' ευχαριστώ καλέ μου Δάσκαλε.

***

Να ’σαι καλά που τον θυμήθηκες. Είχα την τιμή και εγώ να μαθητεύσω κοντά του στο ΗΚΓ, στην κλινική αλλά και σε μετεκπαίδευσή μου.

Να πώ μόνον όμως τούτο που φωτίζει το πόσο δίκαιοι είμαστε, ειδικά στο πανεπιστημιακό κατεστημένο:

Ο αείμνηστος Γ. Παπαζάχος, προήχθη σε αν. καθηγητή, όταν πιά ο καρκίνος του είχε θεριεύσει και δεν υπήρχε γυρισμός. Τότε που ήταν σίγουρο ότι δεν θα απειλούνταν κανένας.

Και αυτό σε αντίθεση με άλλους μαθητεύσαντες κοντά στον επίσης υπέροχο δάσκαλο κ. Γ. Δαϊκο, οι οποίοι μόλις «μαλλιάσανε» ξέχασαν και τους δασκάλους και τα ιερά και όσια που προσκυνούσαν υποκριτικά σε όποια εκκλησία εκκλησιάζονταν και ο μέγας δάσκαλος, που ήταν άνθρωπος της εκκλησίας, επιδιώκονταν να αποσπάσουν την εύνοιά του.

Όσο για την τηλεϊατρική, είναι από τους πρώτους που ασχολήθηκαν και μάλιστα, ένα πρόγραμμα που τρέχει σήμερα με πρωτοβουλία στενού του συνεργάτη και αξιόλογου ανθρώπου και επιστήμονα (Δ. Παπαδογιάννη) έχει λάβει προς τιμήν του το όνομά του.

Πόσοι όμως γνωρίζουμε γι' αυτό? Και πόσες χρηματοδοτήσεις πήγαν εκεί και όχι σε προγράμματα βραχύβια ή μετέωρα, που παρ' όλα αυτά τα γνωρίζουμε σα «μοναδικά» και «πρωτοπόρα»?

Όμορφος κόσμος, αγγελικά πλασμένος.

Ας είναι αιωνία του η μνήμη.

Η Γεθσημανή & το μαρτυρικό τέλος του καθηγητή Γ. Παπαζάχου - Μαρτυρίες φοιτητών του

greekmeds.gr

"Ν": Από τη συντάκτρια "τικ τακ". Ακολουθούν τα σχόλια των αναγνωστών του συγκλονιστικού παραθέματος. Το χαρακτηρίζουμε "Γεθσημανή", γιατί είναι ο κλονισμός του μεγάλου αυτού πνευματικού ανθρώπου πριν το τέλος. Ο Κύριος να αναπαύσει την ψυχή του με τους αγίους Του. Αιωνία η μνήμη του.

[....Τετάρτη 3/10/2001, ώρα 9 το βράδυ

Πιθανόν απόψε είναι το τελευταίο βράδυ μου.

Θέλω να ευχαριστήσω όλα τα αδέλφια μου που μου συμπεριφέρθηκαν πιο πάνω και από αδέλφια. Το πρόβλημα για μένα υπαρξιακό. Ο π. Αντώνιος ευτυχώς μου έδωσε μια σοφή απάντηση και με ηρεμεί.

Ουδέποτε σκέφτηκα στα 66 μου χρόνια την αυτοκτονία. Αλλά χθες βράδυ μετά το πέσιμο που είχα ο πόνος μου έγινε αθροιστικός πόνος. Έπεσα μέσα στη λεκάνη και οι τρεις καρκίνοι μου άρχισαν να πονούν περισσότερο.

Ξέρω ότι έχω τρεις καρκίνους στο ήπαρ που με βασανίζουν καθημερινά. Αλλά αυτό δεν με κάνει να πιστεύω ότι δεν πρέπει να υποφέρω αυτούς τους πόνους.

Απ’την άλλη μεριά βλέπω πόσο πολύ υποφέρω στις πλύσεις του αίματος, αλλά προσπαθώ να υποφέρω αν και φοβερά δύσκολο. Έπειτα υποφέρω τις πλύσεις αυτές μαζί με τους άλλους αδελφούς μου. Αλλά το νόημα του πόνου των άλλων αδελφών που υποφέρουν τις πλύσεις είναι διαφορετικό. Αυτοί έχουν το αίσθημα της αποκατάστασης. Εμένα και καλά να πάει αυτή η ιστορία, δεν πρόκειται να αποκατασταθεί η υγεία μου. Έτσι αυξάνω το βάσανο του σπιτιού μου, της οικογένειας μου,τα έξοδα. Υποφέρω, όμως, και επαναλαμβάνω το νόημα ενός πόνου δεν έχει άλλο νόημα παρά ότι με τον τρόπο αυτό δείχνω την αγάπη μου στο Θεό, που έδειξα σ’ όλη μου τη ζωή.

Αυτήν την ώρα είμαι ευγνώμων στον π. Αντώνιο που τον ρώτησα αν μπορώ να αυξήσω το φάρμακο και μου είπε εάν είναι με έγκριση των γιατρών να το αυξήσω και όχι με τη δική μου διάθεση. Η τελευταία απάντηση που άκουσα απ’αυτόν σήμερα το βράδυ με έχει ηρεμήσει.

Παρακαλώ να με συγχωρήσουν όλοι όσους στεναχώρησα και ικετεύω το Θεό να μου δώσει μεγαλύτερη υπομονή. Ιδιαίτερα ευχαριστώ τα αδέρφια μου [….], που δεν έλειψαν στιγμή από κοντά μου και τους ευχαριστώ που η παρουσία τους ήταν σημαντική και αισθάνομαι σιγουριά κοντά τους.

Επανέρχομαι στην ευθανασία. Όλοι γνωρίζουν ότι 66 χρόνια υπηρετώ το Θεό και δεν σκέφτηκα την ευθανασία. Επειδή το πρόβλημά μου είναι ανθρωπίνως άλυτο, παρακαλώ το Θεό να με συγχωρέσει γιατί τόση υπομονή μπόρεσα να δείξω. Δεν ξέρω αν αυτή η πτώση στη λεκάνη μπορεί να εξευτελίσει περισσότερο τον άνθρωπο. Να είναι αδύνατο να κινηθώ, να σύρω τα πόδια μου, να είναι αδύνατο να περιμένω κάποια βελτίωση.

Το νόημα αυτού του τελευταίου γράμματος δεν είναι ότι ζητάω να ξεμπλέξω με τον πόνο. Ζητώ την άδεια της αποδοχής περισσότερου βυθίσματος και περισσότερης ναρκώσεως

Ευχαριστώ από καρδίας την αδελφότητα της Ιεράς Μονής Καρέα και τα άλλα μοναστήρια που μου έδωσαν την αγάπη τους.

Ευχαριστώ [….] όλους όσους μου έδωσαν την αγάπη τους και εγώ τους έχω όλους μέσα στην αγάπη μου και στην ευγνωμοσύνη μου, αλλά η αρρώστια μου και τα φάρμακα έχουν εξασθενήσει τη μνήμη μου και δεν με βοηθάει να τους αναφέρω ονομαστικώς. Απόψε ζητώ συγγνώμη από όλους και τους ικετεύω όλους με μνημονεύουν δια παντός.

Ευχαριστώ όλους για τη βοήθεια τους, την αγάπη τους και είμαι σίγουρος ότι τους περιμένω στη Βασιλεία των Ουρανών. Να εύχονται ο δρόμος μου να είναι ανώδυνος, ανεπαίσχυντος και ειρηνικός.

Αγαπώ το Θεό μου από τότε που γεννήθηκα μέχρι αυτήν την ώρα. Εμπιστεύομαι στην αγάπη του Θεού την παράδοση μου στα χέρια Του και τον ικετεύω να μου χαρίζει περισσότερη υπομονή, περισσότερη αγάπη στο Πνεύμα το Άγιο. Ο Θεός να με ελεήσει τον αμαρτωλό άνθρωπο. Άγιε Άγγελε της ψυχής μου, ελθέ ταχύ. Μην εγκαταλείπεις με τον αμαρτωλό. Αμήν.

Γέωργιος Παπαζάχος.....]

YΓ 1: πριν από λίγο, γυρίζοντας στο σπίτι, είδα πάνω στο γραφείο μου τη σελίδα με το παραπάνω κείμενο....άρχισα ανυποψίαστη να διαβάζω τις πρώτες γραμμές....ξαφνιάστηκα....δεν κατάλαβα τι ήταν....πώς βρέθηκε....τι σχέση είχε με μένα....μόλις συνειδητοποίησα περί τίνος πρόκειται αφέθηκα και παραδόθηκα στη συγκίνηση ....δεν βρίσκω λόγια να συνεχίσω....προβληματίστηκα αρκετά αν θα έπρεπε να το δημοσιεύσω στο φόρουμ...ελπίζω μόνο να συναντήσει τις αναμνήσεις σας, τη συγκίνησή σας, το σεβασμό...

ΥΓ 2: το μάθημα που δίδασκε ο καθηγητής ως επιλεγόμενο δεν το είχα πάρει "επίσημα" ....τη χρονιά που κυκλοφορούσε έντονα η φήμη στη σχολή ότι ήταν πολύ άρρωστος και ότι θα ήταν η τελευταία φορά που θα το δίδασκε, πήγα και παρακολούθησα κάποια απογεύματα

....τόσα πολλά είχα ακούσει γι αυτόν,για την καλοσύνη του, την αγάπη του, την ανθρωπιά....σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο με φοιτητές να χαίρονται που το παρακολουθούν, με αυτόν να προσπαθεί να μεταδίδει με φροντίδα και αγάπη, με αγωνία για την πλήρη κατανόηση από τους φοιτητές των όσων λέει , με χιούμορ,αστειάκια , φωτογραφίες ως απαραίτητα διαλείμματα για να ξαναπάρει μπρος ο νους και η προσοχή....

...μια χαροποιός παρουσία , που σε προσκαλούσε να κινητοποιήσεις τις δικές σου δυνάμεις για να γίνεσαι καλύτερος φοιτητής,γιατρός, άνθρωπος.....

Το να σου πω συγχαρητήρια τικ-τακ -για άλλη μια φορά- για την ευαισθησία σου και όλα τα ψυχικά και πνευματικά σου χαρίσματα είναι μάλλον περιττό . Επαναλαμβάνω απλά ότι είσαι ένα κόσμημα για το φόρουμ . Τρομερό το θέμα και όλα όσα μας παρέθεσες . Οι παλιοί θυμόμαστε και συγκινούμαστε . Οι νεότεροι μαθαίνουν για αυτό το μεγάλο άνθρωπο, γιατρό και δάσκαλο που λεγόταν Παπαζάχος . Ο τόσο πρόωρος χαμός του ήταν για όλους μας μια τραγωδία. Ό,τι και να πούμε για αυτόν είναι τόσο λίγο . Για έναν άνθρωπο που μας πρόσφερε τόσο πολλά....

Στην Καρδιολογία του Κρεμαστινού κάθε φορά που κάνουμε ΗΚΓ μας αναφέρουν το όνομα του κ.Παπαζάχου και μας λένε πόσο τρομερός καθηγητής και άνθρωπος ήταν...

Απλά θέλω να πώ...οτι "ανατρίχιασα"...

Πάντα μου έκανε εντύπωση που αυτός ο άξιος δάσκαλος ήταν επίκουρος σε τόσο μεγάλη ηλικία. Δε θέλω να πω κακίες, ακόμα και για συναδέλφους του στην κλινική του Κατσιλάμπρου, αλλά γνωρίζω δεκάδες αναπληρωτές και τακτικούς καθηγητές που είναι 150.000 φορές υποδεέστεροι του Παπαζάχου σε γνώσεις, μεταδοτικότητα, σοφία. Προφανώς, ο άνθρωπος αυτός πήγε με το σταυρό στο χέρι σε όλη του τη ζωή.

Συμπέρασμα; Αφήστε τους άλλους να κυνηγούν τη δόξα, το στάτους και το καθηγητιλίκι. Αυτό που μετράει και σε ανεβάζει στα ουράνια είναι η πραγματική αναγνώριση από τους συνανθρώπους σου, τους συνεργάτες σου, τους μαθητές σου. Και ο αγαπημένος μου Γιώργος τα είχε όλα αυτά εν ζωή και τα έχει και μετά θάνατον. Είμαι σίγουρος ότι εκεί που είναι, θα έχουν όλοι ξεκαρδιστεί με τα ανέκδοτά του και το πνευματώδες χιούμορ του.

 

emarup Εκτός αυτού, ο Γεώργιος Παπαζάχος είχε ξεκινήσει κάπως αργά την ιατρική (στα 28 του νομίζω) καθώς πριν είχε τελειώσει τη Θεολογική (και είχε ασχοληθεί σοβαρά με τη Θεολογία, εξ ου και οι πολύ καλές σχέσεις και η συνεργασία του με την Εκκλησία).

Το πολύπλευρο της προσωπικότητάς του φαίνεται και απ' αυτό, ενώ μην ξεχνάμε ότι δεν ήταν μέσα στους στόχους ή στα ενδιαφέροντά του η θέση του Καθηγητή: από την απρόσωπη έρευνα και τη δημοσίευση άστοχων εργασιών σε περιοδικά προτιμούσε να ταξιδεύει στην Αλβανία και να εξετάζει εκεί δωρεάν ασθενείς (δε θυμάμαι ποιος επίσκοπος-αρχιεπίσκοπος εκεί ήταν αδελφικός του φίλος), να πηγαίνει εκπληκτικές εκδρομές με τους φοιτητές του και φυσικά να διδάσκει με το δικό του μοναδικό τρόπο το μάθημα του Ηλεκτροκαρδιογραφήματος, το οποίο θα μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη μας (όσων το παρακολουθήσαμε)...

Ο Αναστάσιος,αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας, ήταν συμφοιτητής του στο Πανεπιστήμιο.

emarright Στο ερώτημα γιατί ο Παπαζάχος δεν έγινε ποτέ καθηγητής ήταν ότι δεν είχε πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις,δεν τις κυνηγούσε,καλά έκανε,δεν είχε ποτέ άγχος γι'αυτό,ήταν και μιας άλλης εποχής που δεν έδινε τόση βάση,σήμερα μπορεί να έχεις 200 papers πάνω σε κάτι και να είσαι άσχετος ακόμα.Από την άλλη δεν πολυμπλεκόταν στα "συνδικαλιστικά" της σχολής,οπότε και εκεί έχανε.

emarright Ήταν μια γοητευτική προσωπικότητα,να αναφέρουμε και ότι πνευματικός του πατέρας ήταν ο μακαριστός πατήρ Πορφύριος,40 χρόνια εφημέριος στην Πολυκλινική.

emarright Το κείμενο αυτό δεν μου αρέσει τόσο γιατί είχα ακούσει ότι πέθανε με φρικτούς πόνους και αυτό επιβεβαιώνει αυτό που είχα ακούσει,μου προκαλεί θλίψη το γεγονός,δεν μπορώ να το ακούω,δεν μπορώ για κανένα να ακούω να υποφέρει τόσο,σκεφτείτε σε τι όριά έφτασε ώστε ένας θρησκευόμενος άνθρωπος να σκέφτεται την ευθανασία.Ταυτόχρονα όμως είναι και μια τελευταία διδασκαλία,ίσως η σοβαρότερη παρακταθήκη του Παπαζάχου,μας διαδάσκει ότι δεν πρέπει κανένα να εξουδενώνουμαι,κανένα να περιφρονούμε για την αδυναμία του,πόσο σπουδαίο πράγμα είναι η ελπίδα και η συμπαράσταση στον πάσχοντα.Αυτό που δεν κατάφερε ίσως να διάδξει με τον χαριτωμένο του τρόπο όσο ζούσε,κατάφερε να το διδάξει στην τελευτή του.Γι'αυτό το κείμενο αυτό είναι ένα σημαντικότατο ιατρικό ηθικό κείμενο και πρέπει και να διδάσκεται.Φοβάμαι μόνο ότι δεν θα έχει την επίδραση που θα έχει σε όσους δεν ήξεραν,δεν γνώρισαν,δεν πρόλαβαν τον Παπαζάχο.Μπράβο σ'αυτόν που το έβαλε.

...Ήταν το τελευταίο μάθημα του εξαίρετου αυτού ανθρώπου και έπρεπε να ακουστεί.Ότι και να πω είναι λίγο...

Θυμάμαι μια χρονιά στο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο -το 2001 νομίζω- στο Hilton έκανε μια διάλεξη για το ΗΚΓ που προοριζόταν μόνο για φοιτητές και νέους ιατρούς.

Τελειώνοντας είχε πει ότι θέλει να καθιερώσει αυτή τη διάλεξη και να την κάνει κάθε χρόνο αλλά δεν ήξερε αν θα μπορούσε λόγω της ασθένειάς του. Δεν πρόλαβε..Σε εκείνη τη διάλεξη μου έκανε εντύπωση το ύφος κάποιων «καθηγητάδων»  που παρακολουθούσαν αποσβολωμένοι την κατάμεστη αίθουσα, την απόλυτη σιωπή που επικρατούσε και τα γέλια μας όταν έλεγε κάποιο αστείο. Ήταν σαν να αναρωτιούνται, τι παραπάνω είχε η διάλεξη αυτή που καθήλωνε έτσι τους πάντες παρόλο που το θέμα δεν είχε ιδιαίτερο "επιστημονικό ενδιαφέρον" (τρομάρα τους).

Τώρα διάβασα κι εγώ τα παραπάνω και δεν θα σχολιάσω κάτι γιατί τα συναισθήματα που βγάζει το πρώτο post είναι προσωπικά για μένα. Θα βάλω μόνο μια απάντηση που είχε δώσει στην ερώτηση: Αν δεν είναι η αναγνώριση αυτό που αποζητούμε όλοι στο τέλος της ζωής μας τότε τι είναι;

- Η γαλήνη ότι δεν χάθηκε τίποτα απ' ότι είχαμε να δώσουμε.

Να γίνει παράδειγμα καθηγητή ο Παπαζάχος σε ΟΛΟΥΣ τους καθηγητές-σαϊνια της ιατρικής. Δυστυχώς η ιατρική όπως την έχω γνωρίσει μέχρι τώρα δεν διαθέτει δασκάλους σαν το Παπαζάχο. Το περίεργο είναι πώς κανείς καθηγητής δεν έχει διάθεση να μοιάσει σε αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο. Η ιατρική της αθήνας θέλει μια γερή σκούπα γιατί έχει γεμίσει πολύ βρώμα. Πρέπει επειγόντως να φύγουν τα παρτάλια που την έχουν ριμάξει.

παιδια,καιρο τριγυρνουσε στο μυαλο μου ενα αφιερωμα στον μεγαλο αυτο Ανθρωπο και Δασκαλο και σημερα ειπα να κανω ενα google search το ονομα του και βρηκα το φορουμ σας.Συγχαρητηρια,εξαιρετικη προσπαθεια!Ως αποφοιτος του μακρινου 91,εμεις ουτε να διανοηθουμε δεν μπορουσαμε τοτε τετοια επικοινωνια(να θυμισω οτι γυρω στα 97/98 ελαχιστοι ειχαν dial up στα 33kbts).

Το κειμενο που παραθετει η τικ τακ ειναι συγκλονιστικο!Να προσθεσω κι εγω τη δκη μου μαρτυρια?

Πανε καποια χρονια(ισως το 2001...)που τρωγοντας σ'ενα συνηθισμενο στεκι μας στην Αιγινα αναγνωρισα τη μορφη του Παπαζαχου σ'ενα αλλο τραπεζι.Ειναι ομως ΟΛΟΙΔΙΟΣ οπως τον θυμομουν απο 10 και πλεον χρονια πριν!Μηπως κανω λαθος?Ρωταω και τη γυναικα μου(και συναδελφο-συμφοιτητρια)και συμφωνει κι εκεινη οτι του μοιαζει πολυ,αλλα τεινει προς ομοιοτητα γιατι κι εκεινη δεν πιστευει οτι δε θα φαινοταν μεγαλυτερος με τα δεκα τοσα χρονια...Τελικα το ζευγος Π.σηκωνεται και καθως κατευθυνεται προς την εξοδο,το παιρνω αποφαση και αμηχανα τον πλησιαζω και ρω

ταω "συγγνωμη,ειστε ο κ.Παπαζαχος?".Μου απαντα καταφατικα μ'ενα συγκινημενο χαμογελο,του λεμε οτι ειμαστε φοιτητες του,κλπ,τον ρωταμε αν εχει σπιτι στην Αιγινα,μας απαντησε νομιζω οτι ερχοταν συχνα σε καποιους φιλους,και προσφερθηκα να του δωσω τα τηλεφωνα μας ωστε να μας καλεσει οποτε ξαναλθει,να μιλησουμε περισσοτερο,να τους προσφερουμε ενα καφε...και τοτε μας εριξε την βομβα,με το ιδιο αγγελικο χαμογελο που ειχε παντα.Συγκινημενος,μου απαντα 'θα το ηθελα πολυ,αλλα δεν ξερω αν θα ξαναερθω.Δεν εχω πολυ χρονο μπροστα μου..."Βλεποντας με εμβροντητο,μου ειπε για την ασθενεια του και οτι εχει λιγους μηνες ζωης ακομα!Το φθινοπωρο νομιζω εμαθα το δυσαρεστο νεο....

ειμαστε τυχεροι οσοι τον γνωρισαμε,και βλεπετε οτιχαρη στη μνημη των server ενα κειμενο του 2002 παιρνει απαντηση το 2007 και η μνημη διαιωνιζεται...

εχει κανεις φωτογραφια του?θελω να ανεβασω ενα κειμενο για αυτον στο squarelogic.blogspot.com

 

Η συγκίνηση απεριγραπτη κ το παράδειγμα φοβερό....Οχι για τους καθηγητές συνάδελφοι.Για τον καθένα απο εμάς, τον κάθε γιατρουδάκο που ξεκινά πολλές φορές με λάθος όνειρα και αυταπάτες μεγαλείου... Φόβος θεού με την καλή σημασία της συνάδελφοι και σεβασμός στον ανθρωπο....Αν καταφέρετε κάντε τη θύμηση του ανθρώπου, του ιατρού, του στοχαστή "ΚΑΘΗΓΗΤΗ" να σας ακολουθεί.

Θυμάμαι την είσοδο του περιστεριού στην εκκλησία στην κηδεία του...

Όσοι ήταν εκεί θα θυμούνται. Απερίγραπτη στιγμή!!

Γιατί όταν ακολουθησουμε τον χωρίς επιστροφή δρόμο κύριοι κ κυρίες μόνο το μεγαλείο της ψυχής θα αφήσουμε πίσω να μας θυμούνται......

Έχω ακούσει και εγω πολλά για την προσωπικότητα του Γ.Παπαζάχου.

ήταν θρησκευομενος.καλοκάγαθος ανθρωπος και πολυ καλος δάσκαλος.

θυμαμαι που μου ελεγε ενα παιδί πως οι φοιτητες που ερχοταν να παρακολουθήσουν το μαθημα ΗΚΓ ηταν διπλάσιοι και τριπλάσιοι απο την χωρητικότητα του αμφιθεάτρου του λαικου.για να λυθεί το πρόβλημα το μάθημα γινόταν σε 2 βάρδιες(!!) και πολλοι φοιτητες καθόταν στα σκαλια.

εγω δεν τον προλαβα δυστυχως,ήμουν νεοτερος.

αυτό πάντως που με λύπη λεω ειναι πως δε εχω να θυμαμαι απο τη θητεια μου στη ιατρική καποιον καθηγητη που θα χαρακτήριζα πραγματικό "δάσκαλο"

Σαν παλιοσειρα να σας μεταφερω τι γινοταν στο κατ'επιλογην μαθημα του Παπαζαχου...

νομιζω πηγα πρωτη φορα ως τριτοετης,πριν δηλ.αρχισουμε τις κλινικες και υπαρξει καποια χρησιμοτητα της γνωσης του ΗΚΓ.Συνηθισμενος απ τα 'επιλογης"των 50 ατομων εμεινα εμβροντητος μπροστα στη θεα του καταμεστου ΝΑΒΟ,με απειρο κοσμο ορθιο ή καθισμενο στα πλαινα σκαλια,και συνεχεια να αυξανει...οταν ξεκινησε το μαθημα,καταλαβα γιατι...Ο Π.ηταν χαρισματικος Δασκαλος,αληθινος περφορμερ,εναλλασσε ΗΚΓ/τα με φωτογραφιες που εδειχναν...αντιστοιχα επαρματα,διανθιζε το μαθημα με ιστοριες και ανεκδοτα,μετεδιδε την αγαπη του για το αντικειμενο και τον ανθρωπο κι εβγαζε μια πρωτογωρη ταπεινοφροσυνη και ελλειψη εγωισμου που σε κερδιζε αμεσα.Ξαναπηγα και τις επομενες χρονιες ως 4ετης και 5ετης,εχοντας ηδη δωσει το μαθημα-ακομα και στο 6ο οταν εβρισκα χρονο.Παντα το ιδιο καταμεστο αμφιθεατρο,συνεπαρμενη σιγη οταν αρχιζε να μιλαει και standing ovation στο τελος.Μπορει να μην πηρε τιτλο Καθηγητη,αλλα την αγαπη που εισεπραξε αυτος ο ανθρωπος απο φοιτητες,ελαχιστοι καθηγητες μπορουν να ισχυριστουν οτι ειχαν.Αισθανομαι τυχερος γιατι απολαυσα αυτο τον σπουδαιο ανθρωπο αρκετες φορες.Στο 4ο ετος νομιζω ειχαμε παει μια εκδρομη στο Αμφιαραειο και μαζι του-δεν ξερω αν καπου εχω καμια φωτογραφια(εχουν μεσολαβησει πολλες μετακομισεις...).

Ειναι ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΑΔΙΚΙΑ να φευγουν νωρις τετοιοι ανθρωποι,αλλα βλεπετε οτι κατοικουν στη μνημη μας,και χαρη στην τεχνολογια και την πρωτοβουλια σας,και στο Διαδικτυο επ'αοριστον...ειναι τιμη για το φορουμ σας οτι ειστε το πρωτο σχετικο hit στην αναζητηση του Γ.Π.

 

Τελείωσα την ανάγνωση του κειμένου και των ποστς που ακολούθησαν με ένα κόμπο στο λαιμό.Υπήρξα και εγώ ένας από τους τυχερούς φοιτητές που τον γνώρισαν και έμαθαν καρδιογράφημα μαζί του.Δεν έχει υπάρξει άλλος καθηγητής (οποιαδήποτε βαθμίδας) που να με έχει πιάσει στο διάδρομο του Λαϊκού από το χέρι για να με πάει σε θάλαμο να με βάλει να ακούσω φύσημα σε ασθενή.Πόσο θα ήθελα να μαθητεύσω πάλι δίπλα του...Υπήρξε Καθηγητής με το Κ κεφαλαίο και ας ήταν μόνο Επίκουρος ή Αναπληρωτής αργότερα.Ζει ακόμη μέσα από το βιβλίο του για το ΗΚΓ και συνεχίζει να εκπαιδεύει τους νέους γιατρούς....

Θα ήταν περασμένα μεσάνυχτα, ένα ξάστερο βράδι πρόπερσι τέτοια εποχή. Έκλεισα το βιβλίο. Την επόμενη μέρα το μεσημέρι θα δίναμε το Η.Κ.Γ. στο αμφιθέατρο του Λαϊκού που δυστυχώς δεν πρόλαβε να το δει ανακαινισμένο.

Να πάρει η ευχή, σκέφτηκα.Αυτό το βιβλίο ήθελα να το διαβάσω όλο. Σαν φόρο τιμής για έναν απ’ τους καλύτερους φίλους μας στη σχολή. Άσε που τόσες καλογραμμένες ασκήσεις θα ήταν η καλύτερη επανάληψη. Αλλά πού να τις προλάβω, καμιά εκατοστή πρέπει νάτανε! Εντάξει, αυτός θα ήταν σίγουρα ευχαριστημένος κι εδώ που έφτασα στην ύλη. Αυτός ήταν πάντα χαρούμενος όποτε μας έβλεπε.

Έπρεπε να κοιμηθώ και λίγο, και σίγουρα θα αργούσα ακόμα. Έσβησα το φως, έκατσα οκλαδόν στο κρεββάτι κι έβαλα στην πρίζα το CD. Χάρη στην τεχνολογία είχε έρθει η ώρα να ακούσω για τελευταία φορά τη φωνή του, μετά από τόσα χρόνια. Κι ήταν σαν να ’ταν χτες…η ομιλία που είχε δώσει στο Σικάγο λίγο πριν την αναχώρηση για τον πνευματικό κόσμο.

Δε με πείραζε που έχανα πολύτιμο χρόνο από το διάβασμα του μαθήματος. Ντρέπομαι λίγο να ομολογήσω ότι είχα κοπεί και μια φορά πριν και βέβαια δεν ήθελα να την ξαναπάθω… Αλλά τώρα ένιωθα ένα αλλιώτικο συναίσθημα και δε μ’ ένοιαζε τίποτε άλλο πλέον. Ο κύριος Παπαζάχος μιλούσε για αυτό που του έδινε τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση να μιλά, για τη σχέση του με τον πνευματικό του πατέρα, το γέροντα Πορφύριο. Τι ατυχία, σκεφτόμουν, να μην του πιάσω μια φορά την κουβέντα τότε στο τρίμηνο γι αυτό το θέμα. Θα χαιρόταν να μου τα διηγηθεί και μένα.

Το CD player ήταν παλιο και κόλλαγε σε λίγα σημεία από την αντιγραμμένη κόπια που είχα, επαναφέροντάς με στην περιορισμένη πραγματικότητα που μοιραζόμαστε όσοι ζούμε στη γη. Μετά συνέχιζε η εμπνευσμένη αφήγηση, σαν να ερχόταν από μια άλλη πραγματικότητα…από κάπου όπου έχει καταρρεύσει το ψέμα της ανυπαρξίας μετά το φυσικό θάνατο.

Έξω από το παράθυρο τα άστρα έλαμπαν. Πιστεύουμε αναμφίβολα σ’ αυτά και στους νόμους που τα διέπουν,όπως μας έχουν διδάξει οι επιστήμονες, από μικρά παιδιά, σκέφτηκα σε μια παύση του CD.Κι όμως, ποιος απ’ όλους αυτούς τα έχει δει με τα φυσικά του μάτια,πώς είναι και τι ακριβώς είναι; Κάποιες μακρινές εικόνες μόνο έχουν από τα τηλεσκόπια. Κι όμως πιστεύουμε στα εξαγόμενα λογικά συμπεράσματα τους. Ο άνθρωπος που αυτή τη στιγμή τον άκουγα να μιλά με τόσο ενθουσιασμό και πίστη είχε δεί ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ να γίνονται Θαύματα δίπλα στο γέροντα. Με τα ίδια μάτια που είχαν διακρίνει ολόσωστα τις λεπτομέρειες δεκαδων χιλιάδων καρδιογραφήμάτων. Τα μυστήρια και τα θαυμαστά φαινόμενα της πνευματικής ζωής δε θα μπορούσαν να του φαίνονται λιγότερο πιστευτά.

 

Το ρολόι δούλευε, κι όμως ήταν σαν η ώρα να είχε σταματήσει να κυλάει. Την ήξερα πολύ καλά αυτή την ξεχωριστή φωνή.2 χρόνια είχα το CD στη βιβλιοθήκη και το είχα αφήσει για αυτό το ξεχωριστό βράδι για να το ακούσω…

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Την άλλη μέρα στο αμφιθέατρο δε μου φαίνονταν και τόσο εύκολα τα πράγματα! Κοίταζα και ξανακοίταζα στην κόλλα τα «αυτιά του λαγού», τα μιτροειδικά P, τα Q νεκρώσεως και τις διδυμίες. Πρέπει να προσπαθήσω, έλεγα με το νου μου, αφού τα ξέρω. Συγκεντρώθηκα προσπαθώντας να αγνοήσω το θόρυβο που γινόταν τα τελευταία λεπτά, τέλειωσα και κατέβηκα τα σκαλιά.

«4,5 χρόνια πέρασαν κιόλας χωρίς το δάσκαλο», είπα στον νέο υπεύθυνο του μαθήματος δίνοντάς του την κόλλα κι εκείνος αμέσως κατάλαβε ότι ήμουν από αυτούς που τον είχαν γνωρίσει.

................................................................................................................................................................

Ελπίζω να μη σας κούρασα πολύ. Σήμερα δώσαμε ένα απ’ τα μαθήματα της έδρας όπου μας δίδασκε, την παθολογία 7ου εξαμήνου στον κ. Κατσιλάμπρο. Εύχομαι καλά αποτελέσματα σε όλα τα παιδιά που προσπαθήσαμε. Επιτηρητής μας ήταν ο αυτάδελφός του στα μαθήματα και στην κλινική όπως τον αποκαλούσε, ο ευγενέστατος κύριος Παπαδογιάννης που επάξια έχει αναλάβει και το μάθημα του Η.Κ.Γ.. Ελπίζω οτι πήγα καλά κι έτσι απόψε το πρόγραμμα είχε χαρούμενο ξενύχτι στο σπίτι -αλλά χωρίς διάβασμα!- οπότε μπήκα για λίγο στο σάιτ ν’ ανεβάσω τα θέματα…

Χάρηκα πραγματικά πολύ που έχετε φτιάξει τόπικ για τον παλιό μας καθηγητή, και ακόμα περισσότερο που το ανακινήσατε μετά από τόσο καιρό και είχα την ευκαιρία να το ανακαλύψω.

Βλέπετε, έχω κι εγώ δυό τρία πραγματάκια να θυμάμαι από την παρουσία του στη σχολή και πολύ θα ήθελα να τα μοιραστώ μαζί σας.

Τα ξαναλέμε σύντομα!

Ήμουν και εγώ τυχερός να γνωρίσω τον Γιώργο Παπαζάχο σαν καθηγητή μου.

Θα ήθελα να πω για μια ιδιαίτερη ικανότητα του Παπαζάχου: ο Γιώργος μπορούσε να καταλάβει αμέσως τις ενδόμυχες σκέψεις σου, και με ένα χαμόγελο ή μια φράση να σε κατευθύνει. Είχε αυτή τη σπάνια ικανότητα να βλέπει πίσω από τα μάτια ενός ανθρώπου, ή ακόμα και πολλών ανθρώπων (όταν έκανε το μάθημα στο κατάμεστο αμφιθέατρο) και με ένα τρόπο "χειριστικό" να σου μιλήσει παιδευτικά.

Πιστεύω ότι ποτέ οι υπόλοιποι καθηγητές δεν κατάλαβαν τον Παπαζάχο. Δεν τον πείραζε όμως. Αρκούνταν στην αγάπη και το σεβασμό των μαθητών του και των ασθενών του.

Ήταν πραγματικά μια εξαίρεση σε αυτή την αποκρουστική και αστεία εικόνα των καθηγητών μας και της εκπαίδευσής μας. Ελπίζω πραγματικά να πήρα (ή να πήραμε) έστω και λίγο από την αγάπη του. Και να τη δίνουμε κάθε μέρα στους ασθενείς μας...

Θεωρώ μεγάλη τύχη την ευκαιρία που είχα να διαβάσω όλες τις προηγούμενες γραμμές,αλλά κυρίως τις επιστολές!

Πήρα πολλές απαντήσεις,για διάφορα ζητήματα.....και τα όσα γράφτηκαν,με έκαναν να θυμηθώ κάτι που κόντευα να ''ρίξω'' στο υποσυνείδητο.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ.....που τα γράψατε,και κυρίως που υπήρξαν,και θέλω να πιστεύω ότι συνεχίζουν να υπάρχουν,τέτοιοι άνθρωποι!!

Τα λόγια αυτά,νομίζω έχουν τη δυνατότητα να κινητοποιήσουν και τον πιο σκουριασμένο,τεμπέλη εγκέφαλο και το σώμα που τον συνοδεύει,μα πάνω απ'όλα την ψυχή!!

Με πολλή συγκίνηση είδα πως υπάρχει τόση αλληλογραφία για τον αλησμόνητο Γιώργο Παπαζάχο. Τελείωσα Ιατρική το 1998, αλλά από το 2ο έτος της σχολής είχα ασχοληθεί ιδιαιτέρως με την τηλεϊατρική. Είχα τη μοναδική τύχη να συνεργαστώ μαζί του για χρόνια, σε ένα μικρό πρόγραμμα που είχαμε εφαρμόσει πιλοτικά σε ασθενοφόρα, για μετάδοση ΗΚΓ προνοσοκομειακά. Ασχολούμαι με τον τομέα μόνιμα, και το 2005 βγάλαμε ένα βιβλίο με τίτλο "Τηλεϊατρική στην Πράξη", στο οποίο συνεργάστηκε και ο κος Παπαδογιάννης. Ήταν μία έκδοση αφιερωμένη στη μνήμη του Γ.Παπαζάχου.

Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσοι άνθρωποι, κυρίως συνάδελφοι, στάθηκαν στην αφιέρωση, σε μία φράση ερανισμένη, που όμως πολλοί ανακάλεσαν στη μνήμη τους συνειρμικά: "ΗΘΕΛΟΝ ΛΑΒΕΙΝ ΤΟ ΕΚΕΙΝΟΥ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΔΟΥΝΑΙ ΤΟ ΕΜΟΝ" ήταν ο τρόπος με τον οποίο ο Γ. Παπαζάχος συνήθιζε να κλείνει τα μαθήματα του, ως ευχή προς τους φοιτητές για την προσέγγιση στον πάσχοντα συνάνθρωπο. Και ήταν τόσο πολλοί συνάδελφοι συγκινήθηκαν από αυτή την αφιέρωση, ακριβώς γιατί ήταν ιδιαίτερος ο τρόπος με τον οποίο μετέγραψαν αυτή την φράση στην καρδιά τους.

Ανακαλύπτει κανείς πως όσοι είχαν ζήσει το Γ.Παπαζάχο να κλείνει τη σειρά των γλαφυρών μαθημάτων του στο καρδιογράφημα, μέσα στο κατάμεστο ΝΑΒΟ της Ιατρικής Αθηνών, θυμούνται σύσσωμο το ακροατήριο να σηκώνεται όρθριο και να χειροκροτεί επί πολλή ώρα, ακατάπαυστα, το δάσκαλο που θαύμαζε. Το δάσκαλο που δεν απευθυνόταν μόνο στο μυαλό, μα και στην ψυχή και την καρδιά τους. Το δάσκαλο που δεν απαιτούσε σεβασμό, απλά τον ενέπνεε...

Είναι αλήθεια πως ο Γ.Παπαζάχος πέτυχε να αξιοποιήσει στο έπακρο και τα δυο του πτυχία: άσκησε με υποδειγματικό τρόπο την ιατρική, αλλά υπηρέτησε και με το παράδειγμά του τη θεολογία. Για πολλούς φοιτητές ήταν μία ζωντανή Αγία Γραφή, ίσως και η μοναδική που ανοίχτηκε στη ζωή τους, όπως παρατήρησε μία φίλη. Κι όσοι είχαμε την "τύχη" να τον ζήσουμε πιο κοντά στο Λαϊκό, τον βλέπαμε να συγκεντρώνει κούτες πολλές με φάρμακα ασθενών λίγο πριν λήξουν, για την Αλβανία (αδελφικός του φίλος ο Αρχ.Τιράνων Αναστάσιος) ή τη Σερβία. Τον θυμόμαστε να συντάσσει επιστολές λίγο πριν τις γιορτή των Χριστουγέννων για προσφορά βοήθειας: "Σε λίγο θα γιορτάσουμε", ανέφερε,"και μεις θα γυρίσουμε στο ζεστό μας σπίτι και το γιορτινό μας τραπέζι, ενώ οι αδελφοί μας στις υγρές του σκηνές. Είναι τραγικό, παρακαλώ βοηθήστε". Ήταν πραγματικά ένας γιατρός αγάπης.

Ήταν παράλληλα και ένας δάσκαλος προσφοράς, ένας δάσκαλος δοσμένος στους φοιτητές του, που χωρίς υπερβολή τον λάτρευαν. Είχαμε την "τύχη" να ανήκουμε στους τελευταίους φοιτητές που τον γνώρισαν από πολύ κοντά, όταν του προτείναμε την εφαρμογή της μετάδοσης ΗΚΓ από ασθενοφόρο το 1995. Είχαμε ήδη απαγοητευθεί από άλλους καθηγητές που είχαν εξοικείωση με την τεχνολογία, και χαρακτήρισαν ανέφικτο, ουτοπικό το εγχείρημα. Μας άκουσε, και χωρίς να ξέρει από υπολογιστές, αλλά ούτε και να το σκεφτεί πολύ, αποκρίθηκε με χαμόγελο και απλότητα:

"Παιδιά, δεν καταλαβαίνω πώς μπορείτε να το κάνετε τεχνικά, πιστεύω όμως πως θα τα καταφέρετε και μπορεί να βοηθήσει τους αρρώστους μας. Τραβάτε εσείς μπροστά και γω θα σας σπρώχνω".

Δύο χρόνια μετά το εγχείρημα πέτυχε και μας "υιοθέτησε", όπως του άρεσε να μας λέει. Τότε δεν καταλαβαίναμε τί σπουδαίο πράγμα ήταν αυτό. Το 1999 πρότεινε την τηλεϊατρική σύνδεση με το κέντρο "Ευαγγελισμός" στα Τίρανα, που ήταν στα πρώτα βήματα, αλλά και με το Αγ. Όρος. Εξέταζε παράλληλα τις δυνατότητες της κατ΄οίκον τηλε-νοσηλείας. Δεν πρόλαβε να τα υλοποιήσει. Πρόλαβε όμως να μας μπολιάσει με λίγες σταγόνες από τη φιλοσοφία του: μας έμαθα πως όλα αυτά, η τεχνολογία, είναι μέσο για να υπηρετήσουμε τον πάσχοντα, δεν είναι ο σκοπός. Συνήθιζε να τονίζει πως "δεν θα τους κάνουν καλά τους αρρώστους οι συσκευές σας, αλλά η αγάπη σας". Και πρόλαβε να μας αφήσει το πιο σημαντικό: το παράδειγμά του πυξίδα, μέτρο να μετριόμαστε.