“Ο αντιπροσωπευτικός λαός της Χριστιανικής Ανατολής”

Η παρούσα ιστορία αποτυπώνει τα γεγονότα που έβαλαν τις βάσεις για την ανεξαρτησία της Ελλάδας.

Όσο η αρχαία ελληνική κουλτούρα θα εξακολουθεί να τρέφει τους λόγους μας και να εμπνέει τους καλλιτέχνες, χρέος κάθε καλλιεργημένου ανθρώπου που είναι  να εκδηλώνει το ενδιαφέρον για τη νέα Ελλάδα. Μα και η ιστορία των νέων Ελλήνων δεν είναι ανάξια προσοχής.

Η συμβολή της ελληνικής φυλής στην ανάπτυξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού δεν εκτιμιέται με βάση την αριθμητική δύναμη, αλλά με βάση την κοινωνική, θρησκευτική επιρροή της στην Ανατολή. Και από τη γεωγραφική ακόμη έκταση στα παράλια, και οι περιοχές που κατέχουν είναι πολύ αραιοκατοικημένες, έτσι που υπάρχει μεγάλο περιθώριο για να πληθύνουν, ένα έθνος πολυάριθμο. Τη στιγμή αυτή, η επίδραση που εξασκούν, εκτείνεται πολύ μακρύτερα από την έκταση που κατέχουν, γιατί ο κλήρος και οι δάσκαλοι τους μεταφέρουν την ελληνική γλώσσα και τις ιδέες τους στο πιο μεγάλο μέρος των χριστιανικών πληθυσμών της ευρωπαϊκής Τουρκίας.

Έτσι θεωρούνται σαν ο αντιπροσωπευτικός λαός της χριστιανικής Ανατολής και η θέση τους απέναντι στους Οθωμανικούς  Τούρκους, τους κατακτητές τους, που ήρθαν στην Ευρώπη σαν κήρυκες της θρησκείας του Μωάμεθ, είναι προνομιακή.

Οι Έλληνες ποτέ στη διάρκεια της υποταγής τους  κάτω από το ζυγό ενός ξένου έθνους και μιας εχθρικής θρησκείας, δεν ξέχασαν πως η χώρα που κατοικούσαν ήταν η χώρα των προγόνων τους.

Και η σύγκρουσή τους με τους απίστους κατακτητές, σ’ όλο το διάστημα της πιο ταπεινωτικής δουλείας, προμηνούσε ότι η αντίθεσή τους δεν μπορούσε παρά  να καταλήξει ή στην καταστροφή τους ή στην απελευθέρωση

          Και φθάσαμε, τελικά, στην Ελληνική Επανάσταση, που λύτρωσε ένα χριστιανικό Έθνος από την υποταγή στο Μωαμεθανισμό, ίδρυσε ένα καινούριο κράτος στην Ευρώπη και προώθησε τα πλεονεκτήματα των πολιτικών ελευθεριών σε περιοχές, όπου επί αιώνες επικρατούσε ο δεσποτισμός”.  

“ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ”, Φ. 1076

 (Γεώργιος Φίνλευ, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως. τομ. Α΄)