Πανδημία – Παιδιά: Αντίδοτο η ενίσχυση κοινωνικοποίησης με συνομηλίκους

Στο παιδικό πάρτι, πριν από λίγες ημέρες, ο ανιματέρ δυσκολευόταν να βάλει σε τάξη τα παιδιά. Τεσσάρων-πέντε ετών τα περισσότερα, έφευγε το ένα από τη μία, το άλλο από την άλλη, άλλο ζητούσε επιτακτικά ένα τραγούδι, άλλο να ζωγραφίσει, άλλο να παίξει με την μπάλα. Η απόγνωση στο πρόσωπο του επαγγελματία ήταν φανερή ακόμα και κάτω από το πολύχρωμο μακιγιάζ. Ηταν σαφές, τα παιδιά δεν γνώριζαν πώς να συμπεριφερθούν, τους κώδικες του πάρτι. Τα τελευταία δύο χρόνια η πανδημία τούς είχε στερήσει αυτού του είδους την κοινωνικοποίηση. Αραγε αναπληρώνεται το χαμένο έδαφος ή το ίχνος της πανδημίας είναι ανεξίτηλο;

Επίδραση των lockdowns

Οι ειδικοί ψυχικής υγείας ήταν οι πρώτοι που παρατήρησαν το πρόβλημα. «Βλέπουμε στα γραφεία μας παιδιά-αγρίμια», αναφέρει μιλώντας στην «Κ» η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου. «Τα φέρνουν οι γονείς γιατί είτε δεν μπορεί να υπακούσουν σε κανόνες είτε γιατί δεν μπορούν να συνεργαστούν. Και καθώς συζητάμε διαπιστώνουμε ότι στη διάρκεια της πανδημίας ήταν απλώς μπροστά σε μια οθόνη χωρίς καμία άλλη δραστηριότητα». Για πολλά παιδιά, ο παρατεταμένος εγκλεισμός χωρίς «ανάσες» είχε ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με την ίδια, να έχουν μείνει πίσω σε επίπεδο κοινωνικής ανάπτυξης αλλά και σε επίπεδο γνωστικής ανάπτυξης. «Η ανάπτυξη ενός παιδιού εξαρτάται από την επαφή με τους συνομηλίκους του, με το σχολείο, με την οικογένεια. Ο κάθε παράγοντας έχει τον ρόλο του. Τώρα υπήρξε απουσία των παραγόντων που βοηθούν στην κοινωνικοποίηση και στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του. Μπορεί και πριν από την πανδημία να υπήρχε “κλεισούρα” λόγω του τρόπου ζωής, αλλά τώρα η διαφορά είναι πολύ μεγάλη. Ειδικά στα παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού, οι διαφορές είναι τεράστιες».

Ελλειψη συναναστροφών

Η πανδημία ήταν μια πρωτόγνωρη κατάσταση για όλους, για την οποία κανείς δεν ήταν έτοιμος – ούτε οι γονείς. «Βρέθηκαν σοκαρισμένοι στα σπίτια τους. Ο διάχυτος φόβος δεν μας επέτρεπε πολλές φορές να βγούμε έξω ούτε για μια στοιχειώδη κοινωνικοποίηση, έστω στο πάρκο ή στην παιδική χαρά». Χωρίς συναναστροφές και περνώντας μεγάλο μέρος της ημέρας μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, τα παιδιά μιλούσαν λιγότερο. Και κατ’ επέκταση σκέφτονταν λιγότερο. Η έλλειψη συγχρωτισμού με άλλους ανθρώπους επίσης «μπλοκάρει» και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Δεν ξέρεις πώς να προσεγγίσεις τον άλλο, πώς να του απευθυνθείς. «Το γεγονός επίσης ότι όλα τα μαθήματα γίνονταν μέσω της οθόνης, ακόμα και στο νηπιαγωγείο, είχε ως αποτέλεσμα να έχουμε βαριεστημένα παιδιά που δεν συμμετέχουν, που την ώρα του μαθήματος απασχολούνταν με κάτι άλλο. Και που σίγουρα μαθησιακά δεν πήγαν μπροστά», εξηγεί η κ. Γινοπούλου. «Είχαμε πολλά παιδιά που πήγαν κατευθείαν στο προνήπιο, στην υποχρεωτική εκπαίδευση δηλαδή, χωρίς να έχουν μάθει ποτέ πώς να συναναστρέφονται άλλα παιδιά. Κι αυτό γιατί στη διάρκεια της πανδημίας παρέμειναν εγκλωβισμένα στον στενό κύκλο της οικογένειας».

Την ίδια στιγμή οι γονείς, αντίστοιχα κουρασμένοι, αύξησαν την ανοχή τους σε φαινόμενα εξάρτησης από τις οθόνες –άσ’ το να παίξει– προκειμένου να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. «Αυτά όμως προκαλούν νεύρα στα παιδιά και εντάσεις. Αν είχαν πριν χειριστικά παιδιά, τα έκαναν ακόμα πιο χειριστικά».

Αντιστροφή

Είναι αναστρέψιμη η κατάσταση; Και σε ποιο βαθμό; «Φοβάμαι ότι κάποια πράγματα δεν καλύπτονται εκ των υστέρων, γιατί όλα έχουν την ώρα τους. Το 5χρονο έχει συγκεκριμένα πράγματα ανάγκη, που δεν μπορούν να καλυφθούν στα 7 και στα 8. Δεν θα είναι το ίδιο. Είναι μια αλυσίδα, που το ένα κομμάτι ακολουθεί το άλλο, υπάρχει η κατάλληλη ηλικία για κάθε ερέθισμα». Αν κάτι είναι κρίσιμο, είναι η ενίσχυση της κοινωνικοποίησης των παιδιών. «Τα παιδιά πρέπει να παίζουν με τους συνομηλίκους τους. Οχι με μικρότερα παιδιά που τα κάνουν ό,τι θέλουν, ούτε με μεγαλύτερα που τα κανακεύουν. Να βοηθήσουμε τα παιδιά να έχουν επικοινωνία και να μάθουν να παίζουν. Να περιορίσουμε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και να συζητάμε μαζί τους όσο περισσότερο γίνεται».

καθημερινη