ΟΙΚΟΓΕΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Δεν είναι εύκολο να είσαι γονέας

 

“Να ελέγξεις, να επιτιμήσεις, να παρηγορήσεις, με αυστηρότητα και ευσπλαχνία” (Αββάς Δωρόθεος).

Συχνά ως γονείς αναρωτιόμαστε αν πρέπει να μαλώνουμε τα παιδιά μας. Αν πρέπει να τα τιμωρούμε. Αν κάποτε το ξύλο βγαίνει από τον παράδεισο. Αν μας επιτρέπεται να τα στενοχωρούμε. Κι αυτό σε μία εποχή στην οποία η παιδαγωγική είναι η επιστήμη που ακολουθεί έναν παιδοκεντρισμό, ενώ κι εμείς θυμόμαστε, όχι πάντοτε με αγαθές αναμνήσεις, τον τρόπο ανατροφής μας από τους γονείς μας, οι οποίοι συνήθως ήταν αυστηροί. Εξάλλου, ζούμε σε μία πραγματικότητα στην οποία έχουμε πολλές στενοχώριες και δεν θέλουμε ούτε να στενοχωρούμε τα παιδιά μας ούτε να στενοχωριόμαστε που στενοχωρούνται.

          Μας φτάνουν οι γκρίνιες στην εργασία, στην κοινωνία, στην οικονομία, στην πολιτική, σε ό, τι έχει  να κάνει με ειδήσεις. Δεν θα φορτώνουμε και τα παιδιά μας με βάρη που θα οδηγούν στο να λυπούνται.

          Η ασκητική παράδοση της πίστης μας ωστόσο είναι σαφής: “να ελέγξεις, να επιτιμήσεις, να παρηγορήσεις , με αυστηρότητα και ευσπλαχνία”.  Στην ανατροφή των παιδιών μας  χρειάζεται η αλήθεια και την ίδια στιγμή μία χαρμολύπη. Χρειάζεται να βλέπουμε τον χαρακτήρα τους και να προλαμβάνουμε αρνητικές συμπεριφορές.

          Γι’ αυτό και καλούμαστε να τα ελέγχουμε, να υποδεικνύουμε τι είναι σωστό και τι λάθος στην συμπεριφορά και στην σκέψη του, αλλά και να τα επιτιμούμε, δηλαδή να τα μαλώνουμε και να τα τιμωρούμε όσο χρειάζεται, για να συνειδητοποιήσουν ότι μία συμπεριφορά ή μια σκέψη  δεν έχουν αυτό που ονομάζουμε αποδοχή. Οι γονείς είμαστε εκφραστές της κοινωνίας, όχι μόνο αυτής που υπάρχει στην πραγματικότητα, αλλά και αυτής που θα θέλαμε να υπάρχει.

          Αυστηρότητα και ευσπλαχνία το ήθος που βοηθά. Η αυστηρότητα δεν αφήνει περιθώριο διαπραγμάτευσης και αμφισβήτησης στο τι επιτρέπεται και τι όχι, η ευσπλαχνία δείχνει επιείκεια και στοργή. Είναι άλλο όμως η επιείκεια και άλλο το αίσθημα ότι “δεν πειράζει”. Επιείκεια σημαίνει κι άλλη ευκαιρία, αλλά, την ίδια στιγμή, τονισμός της συμπεριφοράς που πρέπει να αποφευχθεί με σαφήνεια και αποφασιστικότητα. Έτσι το παιδί, χωρίς να βρίσκεται σε σύγχυση και χωρίς να είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί “παραθυράκια”, καταλαβαίνει ότι δεν είναι  μόνο το άτεγκτον που υπάρχει στην ζωή, αλλά και η αγάπη που συγχωρεί.

          Γι’ αυτό και ο ασκητής ζητά και την παρηγοριά. Ο γονέας καλείται να παρηγορήσει το παιδί για τα λάθη του και τις αποτυχίες του, με τρόπο γλυκό, αλλά και να το βοηθήσει να κάνει την αυτοκριτική του, ώστε στο νέο ξεκίνημα  να μπορέσει να πετύχει το σκοπό του, που δεν μπορεί αν είναι άλλος από την αρετή.

          Πως θα αντέξουμε να είμαστε κάποτε σταθεροί έναντι του κλάματος, έναντι της χειριστικότητας που το παιδί χρησιμοποιεί που το παιδί χρησιμοποιεί για να πετύχει να μην τιμωρηθεί, να πετύχει να κάνει το θέλημά του, να μας κάνει να αισθανθούμε ενοχικοί ότι το “βασανίζουμε”, να θυμηθούμε τις δικές μας ανάλογες εμπειρίες και να κάνουμε πίσω.

          Ας θυμηθούμε ότι η οπισθοχώρηση μας, όπως και το να βάζουμε υπερβολικές τιμωρίες ή να επιβάλλουμε σωματική ποινή, ουσιαστικά δεν επιτρέπει στο παιδί, να βρει τα όριά του. Καλλιεργεί έναν εγωισμό και ένα αίσθημα  ότι μπορεί να κάνει το θέλημά του χωρίς πρόβλημα. Η πραγματικότητα όμως θα είναι εντελώς διαφορετική και το παιδί δεν θα μπορεί να την διαχειριστεί, με συνέπειες και ψυχολογικές και κοινωνικές και όσον αφορά στην ωρίμανση του.

          Επομένως, ας παίξουμε και λίγο “θέατρο”. Ας προσποιηθούμε ότι είμαστε στενοχωρημένοι μαζί του. Ας του δείξουμε ότι δεν είναι ωραίο να λυπεί τους γονείς του, αλλά ούτε και να νομίζει ότι η συμπεριφορά του θα γίνεται αποδεκτή από την κοινωνία. Κι αν δυσκολευόμαστε  να το βλέπουμε να λυπάται, ας μην ξεχνάμε ότι η πρώτη φορά είναι δύσκολη και ότι μεγαλώνουμε κι εμείς μαζί του!

          Η πνευματική ζωή περιλαμβάνει και έλεγχο και παρηγοριά. Ο Θεός μας παιδαγωγεί, κάποτε σκληρά, όχι για να μας εξουθενώσει, αλλά για να μας δείξει πως μπορούμε να διαχειριστούμε με ωριμότητα  την ύπαρξή μας. Χωρίς σταυρό δεν υπάρχει ανάσταση. Η επιστασία των παιδιών μας  προϋποθέτει χαρμολύπη, αποφασιστικότητα και προσευχή, στοιχεία που ξεκινούν από τον εαυτό μας. Δεν είναι εύκολο να είσαι γονέας. Είναι όμως δρόμος που οδηγεί κι εμάς και τα παιδιά μας στην Βασιλεία του Θεού!

          Πρωτ. Θεμ. ΜΟΥΡΤΖΑΝΟΥ