Νηστεία πρό τῆς Θείας Κοινωνίας

 

Αὐτὸ τὸ ἄρθρο τοῦ 2008, εἶναι ἀντιγραφὴ ἀπὸ παρόμοιο θέμα στὸ φόρουμ Ἀναλόγιον.

Διευκρίνισις: Το πως θα νηστεύσουμε προ της Θείας Κοινωνίας, καθορίζεται από τον πνευματικό-εξομολόγο μας στην εξομολόγησή μας. Εμείς εδώ μιλάμε γενικά.

Μερικοί, ακόμη και Γέροντες, και Επίσκοποι, λένε δημοσίως ότι δεν πρέπει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας (και μάλιστα της Κυριακάτικης λειτουργίας). Και που το στηρίζουν; Το στηρίζουν λέγοντας ότι δεν υπάρχει ιερός Κανόνας που να λέει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας!

Και ερωτώ: υπάρχει ιερός Κανόνας που να λέει να μη νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας;

Ναι υπάρχει, λένε. Είναι ο ΞΔ' Κανών των Αποστόλων, που απαγορεύει την νηστεία την Κυριακή ή το Σάββατο, άρα αν κοινωνήσουμε την Κυριακή θα πρέπει να καταλύσουμε το Σάββατο για να μην αφορισθούμε από τον ιερό Κανόνα.

Υποπίπτουν όμως σε σφάλμα, μη γνωρίζοντες τι λέει κατ' ακρίβεια ο κανόνας. Δείτε το άρθρο μας "Είναι υποχρεωτική η κατάλυσις ελαίου τα Σάββατα και τις Κυριακές;" όπου επεξηγούμε τον εν λόγω κανόνα βασιζόμενοι στο Πηδάλιον. Σε λίγες γραμμές, απαγορεύεται -κατά τον ιερό Κανόνα- η τελεία ασιτεία ή η ξηροφαγία εν τη "εννάτη" ώρα (3 το μεσημέρι). Δηλ. αν φάει κανείς ξηρούς καρπούς το πρωί και το βράδυ λύει την νηστεία (έφαγε δηλ. δύο φορές την ημέρα)! Ή αν φάει λάδι το πρωί και ξηρούς καρπούς το βράδυ πάλι λύει την νηστεία. Δεν παραβαίνει τον ιερό Κανόνα. Βλ. Πηδάλιον, σ. 83, 270, 94.

Έτσι λοιπόν καταρρίπτεται όλη η επιχειρηματολογία όλων αυτών που λένε ότι δεν πρέπει να νηστεύουμε προ της θείας Κοινωνίας.

Δυστυχώς, και ο μακαριστός Φουντούλης, έπεσε στο παραπάνω σφάλμα στην επεξήγηση του ιερού Κανόνος και γράφει:

"Πως όμως θα μπορούσαν να κοινωνήσουν, αν ήταν υποχρεωτική η προ της κοινωνίας νηστεία, αφού η νηστεία κατά το Σάββατο, εκτός μόνο από το Μέγα Σάβατο, απαγορεύεται με αυστηρά επιτίμια από τους ιερούς κανόνας (Αγ. Αποστόλων ξς' (σημ. εννοεί, ξδ'), Πενθέκτης νε');" [Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, τόμος Α, σ. 121].

Ως προείπαμε όμως, αυτό που απαγορεύεται είναι η τελεία ασιτεία, ή η ξηροφαγία (μία φορά την ημέρα) εν τη εννάτη.

Παρακάτω βέβαια γράφει ο μακαριστός: "Επειδή όμως η νηστεία θεωρείται από την Εκκλησία μας ως ένα άριστο μέσο προπαρασκευής, καθάρσεως και ετοιμασίας του πιστού, γι' αυτό συνιστά στους πιστούς που σε αραιά διαστήματα κοινωνούν... ή να προσέρχωνται... μετά από τις καθωρισμένες εκκλησιαστικές νηστείες..., ή να τηρούν, κατά δύναμιν, τριών ή περισσοτέρων ή και ολιγωτέρων ημερών νηστεία προ της θείας κοινωνίας. Το θέμα αυτό βρίσκεται στην διάκρισι του φωτισμένου πνευματικού...".

Εμείς να πούμε, ότι η Εκκλησία -δια της ιεράς (προφορικής) Παραδόσεως- επιβάλλει την νηστεία, όχι μόνο σ' αυτούς που κοινωνούν αραιά, αλλά και σ' αυτούς που κοινωνούν τακτικά (και φυσικά νηστεύουν σε όλες τις νηστείες της Εκκλησίας, σύμφωνα πάντα με τον πνευματικό τους). Άλλοι πνευματικοί λένε να τρώμε λάδι μέχρι το μεσημέρι και από 'κει και πέρα αυστηρά νηστεία (χωρίς χαλβά, ταραμά, κτλ.), και άλλοι λένε να μη τρώμε λάδι και να τρώμε νηστίσιμα (π.χ. χαλβά, ταραμά, κτλ.) όλη την ημέρα. Άλλοι (ἐσχάτως) λένε να τρώμε το πρωί μέχρι τυρί, και μετά νηστεία. Έστω σοι υπ'όψιν ότι πας χορτασμός της κοιλίας καταργεί τον όρον της νηστείας.

Αυτό είναι θέμα μεταξύ του πνευματικού, και του πνευματικού του τέκνου, και είναι λάθος που μερικοί, και υψηλά ιστάμενοι, παίρνουν την ντουντούκα του βιβλίου ή του διαδικτύου, και δογματίζουν επί του θέματος, και ισοπεδώνουν τα πάντα.

Ας δούμε και τους Αγίους Πατέρας τι λένε επί του θέματος:

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος

Χρυσοστομικὸν Ταμεῖον, σ. 546: «Θεία Κοινωνία καὶ Νηστεία. ―Σὺ δὲ πρὶν ἢ μεταλαβεῖν, νηστεύεις, ἵνα ὁπωσδήποτε ἄξιος φανῇς τῆς κοινωνίας. Ὅταν δὲ μεταλάβῃς, δέον σε ἐπιτεῖναι τὴν σωφροσύνην, πάντα ἀπολλύεις. Καίτοι γε οὐκ ἔστιν ἴσον πρὸ τούτου νήφειν, καὶ μετὰ ταῦτα. Δεῖ μὲν γὰρ ἐν ἑκατέρῳ σωφρονεῖν, μάλιστα δὲ μετὰ τὸ δέξασθαι τὸν νυμφίον. Πρὸ τούτου μέν, ἵνα ἄξιος γένῃ τοῦ λαβεῖν, μετὰ δὲ ταῦτα, ἵνα μὴ ἀνάξιος φανῇς ὧν ἔλαβες». Τί οὖν; νηστεύειν δεῖ μετὰ τὸ μεταλαβεῖν; Οὐ λέγω τοῦτο, οὐδέ καταναγκάζω. Καλόν μὲν γὰρ καὶ τοῦτο, πλὴν οὐ βιάζομαι τοῦτο, ἀλλὰ παραινῶ μὴ τρυφᾶν εἰς ἀπληστίαν... (Εἰς Α’ Κορινθίους ΚΖ’. ΕΠΕ 18Α, 206. PG 61, 231-232).

Μέγας Βασίλειος

Βασιλειανὸν Ταμεῖον, σ. 390: «Νηστεία καὶ Θεία Κοινωνία. ―Νηστεία προφήτας γεννᾷ..., ψυχῆς ἀγαθὸν φυλακτήριον...., πειρασμούς ἀποκρούεται..., σωφροσύνης δημιουργός... Τὸν ναζιραῖον ἁγιάζει, τὸν ἱερέα τελειοῖ. Οὐ γὰρ δυνατὸν ἄνευ νηστείας ἱερουργίας κατατολμῆσαι...» (Περὶ νηστείας Α’, ΕΠΕ 6,34. PG 31, 1349C)

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός

ΤΙΤΛ. Εʹ. –Περὶ νηστείας καὶ νηστευόντων. [...] μὴ προφασίζου ἀῤῥωστίαν σώματος καὶ ἀδυναμίαν. Οὐ γὰρ ἐμοὶ τὰς προφάσεις, ἀλλὰ τῷ εἰδότι λέγεις. Νηστεύειν οὐ δύνασαι; κορέννυσθαι δὲ, εἰπέ μοι, καὶ συντρίβειν τὸ σῶμα τῷ βάρει τῶν ἐσθιομένων δύνασαι; Καὶ μὴν τοῖς ἀσθενοῦσιν, οὐ βρωμάτων ποικιλίαν, ἀλλὰ ἀσιτίαν καὶ ἔνδειαν οἶδα τοὺς ἰατροὺς ἐπιτάσσοντας. Πῶς οὖν ταῦτα δυνάμενος, ἐκεῖνα προφασίζῃ μὴ δύνασθαι; τί εὐκοπώτερον τῇ γαστρὶ, λιτότητι διαίτης παρενεγκεῖν τὴν νύκτα, ἢ δαψιλείᾳ βρωμάτων βεβαρημένην κεῖσθαι· μᾶλλον δὲ μηδὲ κεῖσθαι, ἀλλὰ πυκνὰ μεταστρέφεσθαι διαῤῥηγνυμένην καὶ στένουσαν; [...] Νηστεία προφήτας γεννᾷ, δυνατοὺς ῥώννυσι. Νηστεία νομοθέτας σοφίζει, ψυχῆς ἀγαθὸν φυλακτήριον, σώματι σύνοικος ἀσφαλὴς, ὅπλον ἀριστεύουσιν, ἀθληταῖς γυμνάσιον. Τοῦτο πειρασμοὺς ἀποκρούεται· τοῦτο ἀλείφει πρὸς εὐσέβειαν. Νήψεως σύνοικος, σωφροσύνης δημιουργός· ἐν πολέμοις ἀνδραγαθεῖ, ἐν εἰρήνῃ ἡσυχίαν ἄγει. Τὸν Ναζιραῖον ἁγιάζει, ἱερέας τελειοῖ. Οὐ γὰρ δυνατὸν ἄνευ νηστείας ἱερουργίας κατατολμῆσαι, οὐ μόνον ἐν τῇ μυστικῇ, καὶ νῦν, καὶ ἀληθινῇ λατρείᾳ, ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ τυπικῇ τῇ κατὰ τὸν νόμον προσαγομένῃ (PG 96, 196AB).

 

ΠΠαπαδημητρίου, 15/4/08 (με λίγες σύγχρονες αλλαγές).

 αναλογιον