ΜΙΚΡΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ-Το περιβόλι της Παναγίας

 

ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ β΄

            Η μονή καταστραφείσα και πάλιν κατά τας επιδρομάς των Καταλανών, εις τας αρχάς του 14^ουαι. ηνωρθώθη μετ’ ολίγον και επεξετάθη κτηριακώς και εδαφικώς. Το 1456 ο βασιλεύς της Σικελίας Αλφόνσος, ο φέρων τον τίτλον «Βασιλεύς Σικελίας, Ουγγαρίας, Βαλεντίας, Ιερουσαλήμ κλπ.», επέβαλε δια χρυσοβούλλου-λατινιστί γεγραμμένου- βαρύτατον πρόστιμον κατά των πειρατών εκείνων, οι οποίοι θα ηνώχλουν την μονήν. Ο τσάρος Θεόδωρος Ιωάννοβιτς εχορήγησεν εις τους βατοπεδινούς άδειαν συλλογής ελαίου εκ της Ρωσίας, οι δε Μολδαβοί ηγεμόνες αφιέρωσαν εις την μονήν τέσσαρα μοναστήρια της ηγεμονίας  των. Το 1965 εκάη μέγα μέρος της νοτίας πτέρυγος.

            Μέχρι του 1452 η μονή Βατοπεδίου ήτο κοινόβιος. Έπειτα ήλλαξεν επανειλημμένως σύστημα οργανώσεως και από μακρού χρόνου τώρα παραμένει ιδιόρρυθμος. Σήμερα είναι κοινόβιον με μεγάλον αριθμόν  μοναχών.

            Πλησίον της μονής εμόνασεν επί τριετίαν ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς υπό τον ησυχαστήν γέροντα Νικλοδημον, μετά τον θάνατον του οποίου ανεχώρησε δια την Λαύραν. Εις την ιδίαν μονήν εκάρη μοναχός και ο Μάξιμος ο Γραικός.

            Είναι το μοναδικόν μοναστήριον του Αγίου Όρους, το οποίον ακολουθεί το γρηγοριανόν ημερολόγιον.

            Ο κεντρικός ναός είναι κτίσμα του 11^ου αι. Τοιχογραφηθείς τον 14^ον αι. ανεκαινισθη τον 18^ον, οπότε δυστυχώς κατεστράφησαν οι μακεδονικής τεχνοτροπίας τοιχογραφίαι. Εις τους τοίχους του ναού σώζονται και λείψανα ψηφιδογραφιών, ήτοι ο Ευαγγελισμός (άνωθεν των κιονοκράνων των ανατολικών κιόνων που στηρίζουν τον τρούλλον), ο Ιησούς Χριστός και ο Άγιος Νικόλαος. Εκ του κεντρικού θόλου κρατείται μέγας πολυέλαιος, επί του οποίου υπάρχουν κηροπήγια και λυχνοπήγια. Κατεσκευάσθη το 1882 εις την Βιέννην. Το προσκυνητάριον κοσμείται δια μαργάρων, το δε εικονοστάσιον κατεσκευάσθη το 1788, ως δεικνύει και η επ’ αυτού επιγραφή.

            Εις το σύνθρονον υπάρχει η εικών της Θεοτόκου της Κτιτορίσσης, περί  της οποίας σώζεται η εξής παράδοσις: Ότε ηρημώθη η μονή υπό των βαρβάρων, κατεβίβασε την εν λογω εικόνα μετ’ ανημμένης λαμπάδος ο βηματάρης- σκευοφύλαξ- εις ένα φρέαρ. Μετά πάροδον πολλών ετών, ότε ανωκοδομείτο εκ νέου η μονή, ευρέθη η εικών σώα μαζί με την ανημμένην λαμπάδα, εις το άνω φρέαρ.

      

Π. Κ. ΧΡΗΣΤΟΥ, «Το Άγιον Όρος». Πατρ. Υδρ. Πατερικών Μελετών