Αρβελέρ: «Το Βυζάντιο βρίσκει σιγά σιγά τη θέση του στο ευρωπαϊκό μεγαλείο»

 

Αρβελέρ: «Το Βυζάντιο βρίσκει σιγά σιγά τη θέση του στο ευρωπαϊκό μεγαλείο»

Η διαπρεπής ιστορικός και βυζαντινολόγος, Ελένη Αρβελέρ, μιλάει για το κοσμοϊστορικό γεγονός της Αλωσης της Πόλης, στις 29 Μαΐου 1453, τι σήμαινε για την Ελλάδα και τη Δύση και πώς επιβιώνει στην έρευνα

Η πτώση της Κωνσταντινούπολης σημαίνει τη στροφή από τον Μεσαίωνα στην Αναγέννηση. Είναι η εποχή που λίγο μετά ανακαλύπτεται η Αμερική. Αυτές οι δύο χρονολογίες, 1453 και 1492, συμπυκνώνουν αυτή τη στροφή. Με τη διαφορά ότι η Αναγέννηση, η οποία σημαίνει επιστροφή στο μεγαλείο το ελληνορωμαϊκό, γίνεται τώρα ερήμην των γεννητόρων της. Την ίδια, δηλαδή, περίοδο, υπό την Τουρκοκρατία, οι Ελληνες γνωρίζουν τον «μεσαίωνα», ενώ πριν δεν είχαν. Δύο γεγονότα θεωρεί καταστροφή ο Ελληνισμός: πρώτα, την Πτώση της Πόλης και αργότερα την καταστροφή της Σμύρνης και της Μικράς Ασίας. Είναι τα ορόσημα της νεοελληνικής ιστορίας.

Τα ελληνικά στη Δύση

Με την πτώση της Πόλης αλλάζει όλος ο πολιτισμός. Αυτό που θα λέγαμε ύφος και ήθος. Μπορεί ο Μωάμεθ να χρησιμοποιεί τα ελληνικά και να έχει την Κωνσταντία ως πρωτεύουσα αλλά όλη η αρχαία μεγαλοσύνη δεν υπάρχει εκείνη τη στιγμή, τουλάχιστον στην Πόλη. Οι φυγάδες διανοούμενοι, όπως ο Βησσαρίων και ο Γαζής, πηγαίνουν στην Ιταλία και εκεί συμβάλλουν στην Αναγέννηση. Βέβαια, μετέφεραν τη γνώση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού διδάγματος, οπότε βοήθησαν στη δυτική Αναγέννηση, αλλά να μην υπερβάλλουμε και να μην ξεχνάμε ότι ήδη υπήρχαν ο Δάντης, ο Βοκάκιος, ο Φρα Αντζέλικο, ο Ντονατέλο κ.ά.

Πάντως ήταν μια συνέπεια της Πτώσης ότι η ελληνική πολυμάθεια έγινε και δυτική χάρις ακριβώς και στους Ελληνες. Να θυμηθούμε ότι ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος φεύγει με τα βιβλία του, τα οποία στη Βενετία συνιστούν την πρώτη μαγιά της περίφημης Μαρκιανής Βιβλιοθήκης.

Ο Κολόμβος και η Αμερική

Ο Αριστοτέλης γράφει στα «Μετεωρολογικά» του ότι πήγε στην Κύπρο και κοίταξε τον ουρανό. Είδε ότι οι αστερισμοί δεν βρίσκονταν στο ίδιο μέρος και κατάλαβε έτσι ότι η Γη είναι σφαίρα. Αν θέλεις να πας σε ένα μέρος από την Ανατολή μπορείς να πας και από τη Δύση και να το βρεις. Ο Κολόμβος εκείνη την εποχή βρισκόταν στα νησιά του Αιγαίου. Οπότε σίγουρα έχει τη μετάφραση των «Μετεωρολογικών» μαζί του. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι όταν παίρνει τα πλοία για να βρει τις Ινδίες δεν μπορεί να πάει από την Ανατολή γιατί οι Τούρκοι έχουν κόψει τον δρόμο και πηγαίνει από τη Δύση σίγουρος ότι θα βρει τις Ινδίες, με τον τρόπο που δείχνει ο Αριστοτέλης. Πέφτει όμως πάνω στην Αμερική και νομίζει ότι έχει βρει τις Δυτικές Ινδίες. Οπότε κατά κάποιον τρόπο μια άλλη συνέπεια, παραδοξολογία βέβαια, αλλά αληθινή, είναι ότι η Αμερική ανακαλύπτεται εκείνη την εποχή λόγω του ότι ο δρόμος του μεταξιού στην Ανατολή είναι κομμένος από τους Τούρκους.

Επιρροές στους Οθωμανούς

Ο οθωμανικός πολιτισμός όχι μόνο κρατάει στοιχεία αλλά θεωρεί ότι είναι συνέχεια του βυζαντινού. Να μην ξεχνάμε ότι έχουμε αρχιτέκτονες, όπως τον Σινάν Πασά, οι οποίοι χτίζουν τεμένη κατά το αρχιτεκτονικό σχήμα των βυζαντινών παλαιολόγειων εκκλησιών. Η τουρκική διοίκηση χρωστάει τα πάντα στη βυζαντινή διοίκηση. Βεβαίως, είναι υπερβολή να λέμε ότι οι αρχαίοι συγγραφείς σώθηκαν από τους Αραβες. Οι Αραβες μετέφρασαν κυρίως Αριστοτέλη για λόγους διοικητικούς. Μετέφρασαν το «Οργανον». Αλλά πού είναι ο αραβικός Ομηρος; Πού είναι οι τραγικοί στην αραβική; Πού είναι η ελληνική ποίηση; Οι Οθωμανοί κρατάνε από τη δική τους συνέχεια τα αραβουργήματα, αλλά όλα τα πολιτιστικά στοιχεία που αφορούν την αρχιτεκτονική και τη διοίκηση είναι ακριβώς μια συνέχεια βυζαντινή.

Το όνομα

Η παρεξήγηση γύρω από το Βυζάντιο ήταν ότι οι ιστορικοί που άρχισαν να το ερευνούν ήταν Δυτικοί. Οταν άρχισαν να δημοσιεύουν κείμενα της εποχής αναφέρονταν στην αρχαία Ελλάδα. Οταν έφτασαν σε Ζωναράδες, Προκόπιους, Σκυλίτζηδες και τα λοιπά, αναρωτιόντουσαν τι είναι όλοι αυτοί. Σκέφτηκαν να πουν «Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία». Ηταν καθολικοί όμως καλόγεροι κι έτσι απέφυγαν το «ρωμαϊκή» γιατί θεωρούσαν ότι οι ίδιοι εκπροσωπούσαν τη Ρώμη, δεν ήταν αιρετικοί. Σκέφτηκαν μετά το «Βασίλειο Κωνσταντινούπολης». Ούτε όμως αυτό στάθηκε γιατί υπήρχε το Φραγκικό Βασίλειο, το οποίο έγινε το 1204 έως το 1261, οπότε ξαναπήραν οι Βυζαντινοί την Πόλη. Τότε κάποιος από τους μοναχούς είπε ότι η Κωνσταντινούπολη χτίστηκε στο παλαιό Βυζάντιο. Και πράγματι ονομάστηκε «Βυζάντιο», αλλά μόνο από τους Καθολικούς στη Γαλλία. Οι Αγγλοι μιλούσαν για «Υστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία», οι Γερμανοί για «Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία». Μόνο όταν οι Ελληνες έκαναν λόγο για Βυζάντιο -και όχι για Ρωμιοσύνη – καθιερώθηκε το όνομα. Ξεχάστηκε αυτό που λέει ο Παλαμάς «και των ελάτων, μία η Ρωμιοσύνη» και αυτό που λέει το ποντιακό τραγούδι «η Ρωμανία (δηλαδή το όνομα του βυζαντινού εδάφους) κι αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο». Και εκεί εγώ συμπληρώνω «θα είναι ακριβώς το αμάραντο μεγάλο».

Η «ανακάλυψη» του Βυζαντίου

Πολέμησα πολύ στη Γαλλία για να βρει το Βυζάντιο τη θέση που του αξίζει στην Ιστορία. Νομίζω ότι τα κατάφερα κατά κάποιον τρόπο γιατί οι φοιτητές μου στις 29 Μαΐου μού έστελναν συλλυπητήριο τηλεγράφημα. Επειτα πρέπει να πούμε ότι αν κοιτάξεις πόσες εκθέσεις έχουν γίνει στην Αμερική, στη Γαλλία και παντού το δήθεν σκοταδιστικό Βυζάντιο έχει βρει τη θέση του. Είναι η βάση της πρώτης Αυτοκρατορίας της Ευρώπης. Γιατί η Ευρώπη είναι η αρχαία Ελλάδα, η νομοθεσία η ρωμαϊκή και η χριστιανική πίστη. Δηλαδή Αθήνα, Ρώμη, Ιερουσαλήμ. Ποιο είναι το κράτος, ποια είναι η αυτοκρατορία πού βασίστηκε και στα τρία αυτά; Ακριβώς το Βυζάντιο. Δεν είναι τίποτα άλλο παρά η συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εξελληνισμένη και εκχριστιανισμένη. Αρα η πρώτη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία είναι το Βυζάντιο. Αυτό το Βυζάντιο τώρα άρχισαν και το βλέπουν με άλλα μάτια και βλέπουν ότι και το πανεπιστήμιο ήταν δικό του και η μοντέρνα τέχνη είναι πολύ πιο κοντά στη βυζαντινή έκφρασή της παρά στην αναγεννησιακή. Οποτε βρίσκει το Βυζάντιο σιγά σιγά τη θέση του ως κορμός της ευρωπαϊκής μεγαλοσύνης.

 Αρβελέρ: «Το Βυζάντιο βρίσκει σιγά σιγά τη θέση του στο ευρωπαϊκό μεγαλείο» | in.gr

Αυτά τα μέρη δεν ήταν δικά μας, τα πήραμε με τη βία

 

Αρθρο της 29/05/2009 από τον Τούρκο συγγραφέα και δημοσιογράφο Engin Ardic το οποίο δημοσιεύθηκε στην τουρκική Εφηµερίδα SABAH. Με το άρθρο αυτό στηλιτεύει τους ετήσιους πανηγυρισμούς των Τούρκων για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, κατά τους οποίους κάνουν αναπαράσταση της μάχης και της σφαγής με ένα ειδικό τάγμα στρατιωτών ντυμένων όπως τότε, το 1453 που λέγονται «Οι Κατακτητές». Οι στρατιώτες και η μπάντα είναι τόσοι σε αριθμό όσα και τα χρόνια της κατοχής της Πόλης από τους Οθωμανούς. Χορεύουν, τραγουδούν και ανακαταλαμβάνουν τα τείχη και γκρεμίζουν τους Έλληνες εικονικά, υπό την παρουσία του Πρωθυπουργού και του Προέδρου της Τουρκίας. Την όλη κακόγουστη και ιδιαίτερα προκλητική φιέστα αναπαράγουν σε γιγαντοοθόνες και μεταφράζουν σε δέκα γλώσσες.

Εδώ το κείμενο σε μετάφραση αγνώστου:

Του δημοσιογράφου και συγγραφέα Engin Ardic

“ΑΝ οργανωνόταν στην Αθήνα ένα συνέδριο: µε θέµα «Θα πάρουµε πίσω την Πόλη»…

ΑΝ έφτιαχναν µακέτα µε τα τείχη της πόλης και τους στρατιώτες µε τις πανοπλίες τους να επιτίθενται στην Πόλη (όπως εµείς στην Τουρκία κάνουµε κάθε χρόνo!)…

ΑΝ ένας τύπος ντυµένος όπως ο περίφηµος Έλληνας νικηφόρος και σχεδόν µυθικός Διγενής Ακρίτας έπιανε τον δικό µας Ulubatlι Hasan και τον γκρέµιζε κάτω…

ΑΝ ξαφνικά έµπαινε στην πόλη κάποιος ντυµένος Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος πάνω σε ένα λευκό άλογο και δίπλα του άλλος ως Λουκάς Νοταράς, ως Γεώργιος Φραντζής κι έµπαιναν ως αντιπρόσωποι της πόλης (όπως εµείς στην Τουρκία κάνουµε κάθε χρόνο!)…

ΑΝ έφτιαχναν µια χάρτινη Αγία Σοφία που δεν είχε µιναρέδες αλλά Σταυρό…

ΑΝ έκαιγαν λιβάνι κι έλεγαν ύµνους, θα µας άρεσε;

Δε θα µας άρεσε. Θα ξεσηκώναµε το κόσµο, µέχρι που θα καλούσαµε πίσω τον πρέσβη µας από την Ελλάδα. Τότε, γιατί το κάνετε εσείς αυτό, κάθε χρόνο;

Πέρασαν 556 χρόνια και γιορτάζετε (την Αλωση) σαν να ήταν χθες; Γιατί κάθε χρόνο τέτοια εποχή, (µ΄αυτές τις γιορτές πού κάνετε) διακηρύσσετε σε όλο τον κόσµο ότι: «αυτά τα µέρη δεν ήταν δικά µας, ήρθαµε εκ των υστέρων και τα πήραµε µε τη βία».

Για ποιο λόγο άραγε φέρνετε στη µνήµη µια υπόθεση 6 αιώνων; Μήπως στο υποσυνείδητό σας υπάρχει ο φόβος ότι η Πόλη κάποια µέρα θα δοθεί πίσω;

Μη φοβάστε, δεν υπάρχει αυτό που λένε µερικοί ηλίθιοι της Εργκενεκόν περί όρων του 1919.

Μη φοβάστε, τα 9 εκατοµµύρια Ελλήνων δε µπορούν να πάρουν τη πόλη των 12 εκατοµµυρίων, και αν ακόµα τη πάρουν δε µπορούν να την κατοικήσουν.

Κι οι δικοί µας που γιορτάζουν την Άλωση είναι µια χούφτα μανιακοί, που η φωνή τους ακούγεται δύσκολα.

Ρε ‘σεις, αν µας κατηγορήσουν ότι λεηλατούσαµε τη Πόλη τρεις μέρες και τρεις νύχτες συνεχώς τι θα απαντήσουµε; Θα υπερασπιστούµε τον εαυτό µας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωµάτων, ή θα αφήσουµε το θέµα στους ιστορικούς;

Αντί να περηφανευόµαστε για τις πόλεις που κατακτήσαµε, ας περηφανευτούµε για αυτές που ιδρύσαµε, αν υπάρχουν. Αλλά δεν υπάρχουν. Όλη η Ανατολή είναι περιοχή µέ τη βία κατακτηµένη.

Ακόµα και το όνοµα της Ανατολίας δεν είναι αυτό που πιστεύουν (ana=µανα, dolu=γεµάτη) αλλά προέχεται από την ελληνική λέξη η Ανατολή.

Ακόµα και η ονοµασία της Ινσταµπούλ δεν είναι όπως µας λέει ο Ebliya Celebi «εκεί όπου υπερτερεί το Ισλάµ» τραβώντας τη λέξη από τα µαλλιά, αλλά προέρχεται από το «εις την Πόλιν».

Εντάξει, λοιπόν, αποκτήσαµε µόνιµη εγκατάσταση, τέλος η νοµαδική ζωή και γι’ αυτό ο λαός αγοράζει πέντε – πέντε τα διαµερίσµατα. Κανείς δε µπορεί να µας κουνήσει, ηρεµήστε πια. Οι χωριάτες µας ας αρκεστούν στη δολοφονία της Κωνσταντινούπολης χωρίς πολλές φανφάρες…”

Ακολουθεί το κείμενο στην τουρκική γλώσσα όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Σαμπάχ:

Bugün Atina’da bir “İstanbul’u geri alacağız” mitingi düzenlense… Şehrin surlarının da bir maketi yapılsa ve Ortaçağ zırhlarına bürünmüş savaşçılar o surlara saldırsalar…
“Yunan Battal Gazisi” diyebileceğimiz efsanevi kahramanları “Diyenis Akritas” kılığına girmiş bir herif de bizim Ulubatlı Hasan’ı kolundan tuttuğu gibi aşağı atsa…
Derken beyaz bir atın ütünde İmparator Konstantinos belirse ve yanında Lukas Notaras, Yorghos Frantzis falan kılığına girmiş birtakım heriflerle birlikte şehre temsili olarak girse…
Mukavvadan yapılmış bir Ayasofya’nın da minarelerini sökseler ve tepesine de haçı taksalar…
Tütsüler yakılsa, ilahiler söylense…
Hoşunuza gider miydi?

Στιγμιότυπο από την εφημερίδα Σαμπάχ

Gitmezdi. Kıyameti koparırdık, elçimizi geri çekmeye kadar varırdı iş.
Öyleyse siz niçin yapıyorsunuz bunu?
Aradan tam beş yüz elli altı yıl geçmiş, geçen gün almış gibi daha neyi kutluyorsunuz?
Niçin her sene bu zamanda dönüp dönüp bütün dünyaya “burası aslında bizim değildi, sonradan geldik, zorla aldık” mesajını veriyorsunuz?
Neredeyse altı asır önceki meseleyi niçin taze tutuyorsunuz?
Alınan şehrin “bir gün geri verilebileceği” korkusu mu var bilinçaltınızda?
Korkmayın, bir avuç Ergenekoncu ahmağın iddia ettiği gibi “1919 şartları” falan yok ortada…
Korkmayın, dokuz milyon Yunan, on iki milyonluk şehri geri alamaz, alsa da içinde oturamaz.
O rüyayı gören, bir avuç manyaktır.
Bizim burada da İstanbul’un fethi kutlaması yapan bir avuç fanatik ama sesleri gür çıkıyor.
Ya herifler şimdi “üç gün üç gece yağmaladılar” diye tuttururlarsa ne diyeceğiz? Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde savunma mı yapacağız, yoksa tarihçilere mi bırakacağız?
Hep “aldığımız” şehirlerle övüneceğimize, “kurduğumuz” şehir varsa onunla övünelim.
Öyle bir şehir yok. Buram buram Anadolu, baştan aşağı “sonradan alma”…
Anadolu ismi bile, sanıldığı gibi “annelerle dolu” demek değil, Rumca “i anatoli” yani “doğu” kelimesinden tornistandır.
İstanbul isminin, Evliya Çelebi’nin esrarlı “leb-i dilber” macununu çekip çekip salladığı gibi “İslam bol” lafından gelmeyip, gene Rumca “stin poli” (stimboli okunur) yani “şehire, şehirde” deyiminden geldiği gibi…
Fakat tamam yahu, yerleştik artık, göçebelik bitti.
Göçebelik bittiği için millet apartman dairelerini beşer beşer alıyor, kimse bizi sürüp çıkaramaz, rahatlayın artık… Köylülerimiz İstanbul’u katletmekle yetinsinler, fazla bağırıp çağırmadan…

Και εδώ ο σύνδεσμος:

https://www.sabah.com.tr/yazarlar/ardic/2009/05/29/hatirlatmayin_sunu_kefereye?fbclid=iwar0win4wbtwjq519alix4_o_mqyjanadplz3takssoxqzbsl2i4f3itv8ps

Μάιος o μήνας της Πόλης, π. Γεώργιος Μεταλληνός (video)

 

ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΙΠΑΣ π. Γεώργιος Μεταλληνός

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΥ ΠΟΥ ΕΚΦΩΝΗΘΗΚΕ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΙΠΠΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗΥ 10 ΜΑΙΟΥ 2018 ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

ΔΙΩΧΝΕ ΤΗΝ ΚΑΚΙΑ ΜΑΚΡΥΑ

Είτε με λόγια, είτε με έργα, είτε με λογισμούς, έρχεται η κακία  μέσα στην καρδιά και με την συνέργεια τον δαιμόνων γίνεται προσπάθεια να την μολύνουν και να την στρέψουν προς την ματαιότητα και να την απομακρύνουν από τον Θεό. Εργαλεία των δαιμονικών επιθέσεων είναι τα πάθη. Άλλοτε ο εγωισμός, η κενοδοξία, η ασωτία, και άλλοτε η φιλαργυρία, η πονηρία, η φιλαυτία και άλλα πάθη. Σ’ αυτήν την επιθετικότητα ο Χριστιανός πρέπει να αντιστέκεται με όλες του τις δυνάμεις για να μη κλονισθεί και να μη χάσει την επικοινωνία  του με τον Θεό. Είναι ένας αγώνας κρίσιμος, αγώνας αποφασιστικός και μέχρις εσχάτων, γιατί από αυτόν εξαρτάται η ζωή και ο θάνατος του πιστού. Ας δούμε μια χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση από την ζωή του Αββά Αχιλλά, λίαν διδακτική.

          -Πήγε κάποιος από τους ασκητές της ερήμου στο κελλί του Αββά Αχιλλά και τον είδε, που έφτυνε αίμα. Και τον ρώτησε: “Τι είναι αυτό, πάτερ”; Και ο γέροντας του απάντησε: “ Να, λόγια ήταν ενός αδελφού, που με λύπησε και αγωνίστηκα να μην  ανακοινώσω τι μου είπε. Και παρακάλεσα τον Θεό να με απαλλάξει από τα λόγια εκείνα. Και έγιναν ωσάν αίμα στο στόμα μου και τα έφτυσα, με αποτέλεσμα να ξαναβρώ την ησυχία μου και να ξεχάσω την λύπη μου”.

          Ας διώχνουμε μακρυά την κακία και ας μη την αφήνουμε να φωλιάζει μέσα μας. Γιατί τότε σαπίζει τον εσωτερικό μας κόσμο και μας οδηγεί στα χέρια των μισάνθρωπων δαιμόνων. Βοηθός μας πάντα ο Θεός.

          “ΑΜΑΡΤΩΛΩΝ ΣΩΤΗΡΙΑ”, Π. Μ. Σωτήρχος

Η λήθη.....

 

Έχεις σκεφθεί ποτέ, άνθρωπε, πόσο έχεις ανάγκη το λάθος διπλανού σου; Το λάθος το μικρό, το απλό ή το μεγάλο λάθος, που πιθανόν εσένα δεν σε επηρεάζει καθόλου;

          Για σκέψου, άνθρωπε...

          Πως αντιδράς όταν, από κάποιο σφάλμα κάποιου, εσύ μαθαίνεις;

          Όταν κάποιος δικός σου γνωστός ή άγνωστος έχει πέσει σε κάποιο ατόπημα,  τότε αρχίζουν συζητήσεις επί συζητήσεων.

          Τότε δεν ψάχνεις πρόθυμους ομοϊδεάτες σχολιαστές το ίδιο με σένα;

          Ακόμη δεν λαχταράς  να πεις σε κάποιον το νέο σου;

          Ή έστω, ακόμα και το στόμα σου από επιλογή δεν ανοίγεις, όμως μέσα στο το μυαλό σου δεν ξεκινάς εσωτερικούς διαλόγους; “Δες τον, που έφτασε και έπεσε...”. “Εγώ δεν είμαι έτσι....” και άλλα τέτοια παρόμοια...

          Το ξέρω πως το κάνεις, γιατί το κάνω και εγώ.

          Σκέφτηκες ποτέ το γιατί; 

          Είμαστε τόσο μικροί, άνθρωπε, που το σφάλμα του άλλου το έχουμε ανάγκη για τον εαυτό μας, για να μπορέσουμε να αντέξουμε. Προσδιορίζουμε, κακώς βέβαια, σε δύσκολες εποχές, τη δική μας την άξια συγκριτικά με κάτι το χειρότερο, που μπορεί κάποιος για λίγο έχει να δείξει..

          Πόσο ανακουφιστικό φαίνεται αυτό για μας;

          Δεν είμαστε, ευτυχώς, σαν τον άλλο.....τον κακό....

          Πως θα νιώθαμε άραγε, αν όλοι γύρω μας ήταν τέλειοι;

          Θα μπορούσαμε να αντέξουμε τον κόσμο;

          Ξεχάσαμε, άνθρωπε, ξεχάσαμε πως ο παράδεισος είναι γεμάτος από ληστές, φονιάδες, και αμαρτωλές γυναίκες....

          Ελευθέριος Ελευθεριάδης

                   Ψυχολόγος

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ ΤΟΥ

Δεν μπορεί κανείς να σκεφθεί τον μήνα Μάιο, χωρίς να του έρθει στο νου εκείνος ο βασιλιάς, που πήρε την ανθρωπότητα  από το βαθύ σκοτάδι της ειδωλολατρικής κακίας και την οδήγησε στην άνοιξη τη ζωής “ως εν ουρανώ και επί της γης”.

          Μέσα σε αυτόν τον τρίτο μήνα της άνοιξης, συνοψίζεται η περίληψη της ιστορίας της απόπειρας της ανθρωπότητας να φέρει για πρώτη-και τελευταία μάλλον- φορά, το πρότυπο της ζωής του Ουρανού στη γη. Και συνοψίζεται με τρεις επετείους:

          Α. Με την εορτή του θανάτου αυτού του βασιλιά, ο οποίος θεμελίωσε τούτο το καινό, το μηδέποτε, μέχρι τότε, δοκιμασμένο πολίτευμα.

          Β. Με την επέτειο την μνήμης της Πόλης του, δηλαδή  τα εγκαίνιά της και Γ. Με την επέτειο του θανάτου της Πόλης του, δηλαδή, της Άλωσής της  από βαρβάρους και της οριστικής της αλλοτρίωσης από τον τρόπο ζωής, που ο ιδρυτής της είχε οραματισθεί.

          Ο Μάϊος ανήκει στον Κωνσταντίνο, στον πρώτο και Μέγα βασιλέα και αυτοκράτορα και στην Πόλη του Κωνσταντίνου, στην Βασιλεύουσα Πόλη, στο “καύχημα των υπό την ηλίου Ανατολήν”, στην Κωνσταντινούπολη.

          Την εικοστή πρώτη μέρα αυτού του Μαΐου , θα απέχουμε χίλια εξακόσια ογδόντα και πέντε χρόνια από την οσία τελείωση του μεγάλου βασιλέα.

          Την ενδέκατη μέρα αυτού του Μαΐου, θα απέχουμε χίλια εξακόσια ενενήντα και δύο χρόνια από τα εγκαίνια  της Πόλης του.

          Και την εικοστή ένατη μέρα αυτού του Μαΐου, θα απέχουμε πεντακόσια και οκτώ χρόνια από την πτώση της Πόλης του, από το τέλος του πολιτεύματος, το οποίο ήτα εκείνος ο πρώτος του εμπνευστής, αλλά κατανοήθηκε και αγαπήθηκε από ολόκληρο τον ετερόκλητο πληθυσμό της Ανατολικής αυτοκρατορίας.

          Η ζωή και η προσωπικότητα αυτού του Μεγάλου ανθρώπου, δεν ήταν και δεν είναι εύκολο να κατανοηθεί. Σαν άνθρωπος χωρίς πατρίδα, έζησε και γνώρισε σχεδόν όλη την τότε οικουμένη και διάλεξε μόνος του τον τόπο που έκανε πατρίδα του και τον έδωσε σε όλους  όσοι θέλησαν να ξεπεράσουν τα στενά όρια της φυλής, της καταγωγής, της γενεάς και να ενταχθούν σε ένα νέο “λαό”, στον Λαό του Θεού. Γι’ αυτό και οι αυτοκράτορες που τον ακολούθησαν, δεν είχαν κανένα φυλετικό ή άλλο εμπόδιο, αλλά ήσαν από όλες τις φυλές. Έλληνες, Ίσαυροι, Αρμένιοι, Μακεδόνες, από όλα τα μορφωτικά επίπεδα, διανοούμενοι ευγενείς ή ολιγογράμματοι (ή και αγράμματοι) στρατιώτες, αλλά υπέγραφαν όλοι, μηδενός εξαιρουμένου: “Πιστός εν Χριστώ τω Θεώ βασιλεύς και αυτοκράτωρ Ρωμαίων”!

          Βασιλείς και πολίτες της Πόλης του Κωνσταντίνου και της αυτοκρατορίας του Κωνσταντίνου, έτσι προσδιόριζαν τον εαυτό τους, έτσι δήλωναν την καταγωγή τους, έτσι δήλωνα την ταυτότητά τους: Πιστοί στον Χριστό, τον Θεό, Ρωμαίοι. Αυτή ήταν η σφραγίδα της ύπαρξή τους και έτσι έμειναν στην ιστορική μνήμη των ανθρώπων, ακόμη και αυτών που εν συμφωνούσαν με αυτό τον τρόπο ζωής, ή, που δεν συμφωνούν ούτε και σήμερα, αλλά δεν μπορούν να μην τον βλέπουν και να μην τον διαπιστώνουν.

          Ένας σύγχρονος ιστορικός γράφει: “Από τον καιρό του Κωνσταντίνου είναι που μπορεί κανείς εξ αρχής να διακρίνει όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία του Βυζαντινού πολιτισμού: μια μνημειώδη και απόρθητη πρωτεύουσα στην Κωνσταντινούπολη, κυρίαρχη Χριστιανικότητα, ένα πολιτικό σύστημα που εξαίρει το αυτοκρατορικού αξίωμα αλλά ταυτόχρονα του βάζει περιορισμούς. Θαυμασμό της ασκητικής πνευματικότητας. Έμφαση στην έμπρακτη έκφραση της πνευματικότητας και  μια τέτοια θεώρηση της απειλείς των ορίων, που ξεπερνούσε την αμιγώς στρατιωτική θεώρηση”.

          Επομένως, όταν δεν καταλαβαίνουν οι Δυτικοί ιστορικοί την ιδιαιτερότητα και τον τρόπο ζωής της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δεν είναι ότι δεν καταλαβαίνουν, αλλά ότι δεν θέλουν να καταλάβουν.

          Και, όπως παραδέχεται και ένας άλλος σύγχρονος ιστορικός, καθηγητής της Οξφόρδης: “Για να κάνει κάποιος μια εκτίμηση του Μεγάλου Κωνσταντίνου, είναι απαραίτητο το να κάνει ένα άλμα πίστεως, προς οποιαδήποτε κατεύθυνση και αν το κάνει”.

          Και, αναφέροντας το τεράστιο διάστημα ανάμεσα στη λατρεία και στο έντονο μίσος, που δείχνουν κάποιοι ιστορικοί προς το πρόσωπο του Μ. Κωνσταντίνου, παραδέχεται ότι είναι αδύνατον να τον δει και να τον καταλάβει κάποιος, έξω από την Πίστη του, συμπληρώνοντας : “ακόμα και οι ουδέτεροι, μπορεί να είναι προκατειλημμένοι”.

          Μα πως μπορεί να δει κανείς, αυτή την προσωπικότητα και τη ζωή του, έξω από την Πίστη; Δεν είναι αρκετός ο χώρος, όχι ενός άρθρου, αλλά ούτε και ενός βιβλίου για να αναφέρει περιληπτικά κανείς, πόσες φορές η ζωή του κρεμόταν από μία κλωστή και πως σωζόταν την τελευταία στιγμή.

          Πως να ερμηνεύσει κανείς έξω από την Πίστη, το ότι ένας ειδωλολάτρης, οπαδός της λατρείας του Θεού- Ήλιου, υπακούει σε ένα όραμα, αναγνωρίζει ένα Φως πιο δυνατό από αυτό του ήλιου, που μέχρι τότε ήξερε και να Τον ακολουθήσει σε ένα δρόμο που έβγαζε στη Μουλβία Γέφυρα, σε ένα δρόμο που, στρατηγικά, δεν ήταν σωστός, έχοντας απέναντί του έναν μεγαλύτερο και καλύτερα οπλισμένο στρατό, γνωρίζοντας καλά ότι, αυτή η μάχη, θα τελείωνε μόνο με δύο τρόπους: η με το θάνατό του, η με τη νίκη του!

          Ποιος τρελός το κάνει αυτό χωρίς Πίστη; Και το αποτέλεσμα τι έδειξε; Τι λέτε; Ήταν τρελός;

          Επίσης, όταν προχωρούσε πρώτος, πάνω στο άλογό του χαράζοντας τα όρια της Πόλης του και οι αξιωματικοί του και οι μηχανικοί που ακολουθούσαν πίσω του κουράστηκαν και τον ρώτησαν πότε θα σταματήσει και αυτός απάντησε: “όταν σταματήσει αυτός που πηγαίνει μπροστά μου”, ενώ κανείς τους δεν έβλεπε τίποτα, τι πιστεύετε; Τον πέρασαν για τρελό;

          Κι η πράξη, ποιον δικαίωσε; Την Πίστη του Κωνσταντίνου, που μας εμπιστεύθηκε την Πόλη του και τον τρόπο της ζωή του, η την ολιγοπιστία τη δική μας και τον δικό μας τρόπο  ζωής, που μας έκανε να καταφέρουμε να την κρατήσουμε μόνο για 1123 χρόνια και 17 ημέρες;

          “ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ”, τ. 237

Y. Harari: «Πρόδρομος» κατάργησης της ελευθερίας μας; Edouard Husson*

 

Για πολύ καιρό ο Klaus Schwab ήταν κάτι περισσότερο από έναν πιο φιλόδοξο Alain Minc**, με ένα πιο διεθνή και διευρυμένο κατάλογο διευθύνσεων. Και μετά, σταδιακά, ο διοργανωτής των συναντήσεων του Νταβός μετατράπηκε σε προφήτη των νέων καιρών. Διαμόρφωσε την ατζέντα για τη Μεγάλη Επανεκκίνηση. Ένας άνθρωπος σχετίζεται πολύ με αυτό: ο Yuval Noah Harari, συγγραφέας ενός από τα μπεστ σέλερ της τελευταίας δεκαετίας, του  Sapiens.  Όταν διαβάσουμε προσεκτικά, αυτό το δοκίμιο παγκόσμιας ιστορίας είναι μέτριο. Αλλά το σημαντικό είναι αλλού: ο Harari βρήκε τα λόγια για να κάνει τους εφευρέτες της Silicon Valley και τους διοργανωτές του Φόρουμ του Νταβός να πιστέψουν ότι ήταν «άνθρωποι-θεοί», οι αρχιτέκτονες μιας τόσο σημαντικής κοινωνικο-οικονομικής επανάστασης, εδώ και χιλιετίες. Την εποχή των Sapiens θα διαδέχονταν εκείνη του μεταανθρωπισμού και ο Klaus Schwab θα ήταν ο προφήτης της. Επιστροφή σε μια απάτη.  

Ἁγιὰ Σοφιά, τὸ μέγα μοναστῆρι… - π. Δοσίθεος

 

Ἀρχιμανδρίτης Δοσίθεος

Ἡγούμενος Ἱερᾶς Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Παναγίας Τατάρνης

 Ὁ σύρων αὐτὲς τὶς πενιχρὲς γραμμὲς ἔχει ἐπισκεφθῆ αὐτὸν τὸν ναὸ τῶν ναῶν ἀμέτρητες φορές. Ἴσως φθάνουν καὶ τὶς ἑκατό. Ποτὲ δὲν «ἐνεπλήσθη», ποτὲ δὲν χόρτασε, ποτὲ δὲν ἔμαθε τὰ μυστικά του. Ὅλο καὶ κάτι τοῦ ξέφευγε. Τί λέγω ὁ τάλας «κάτι»; Τὰ πλεῖστα. Προσπα­θοῦ­σε νὰ μένῃ ὅσο τὸ δυνατὸν μόνος γιὰ νὰ μπορῇ νὰ φεύγῃ ἀπὸ τὸ παρὸν καὶ νὰ ἀνιχνεύῃ τὸ παρελθόν, ὀπισθοβατῶν γιὰ νὰ ἑρμηνεύσῃ τὸ γιατί εἶ­πε στὰ ἐγκαίνια ὁ Ἰουστινιανός: «Νενίκηκά σε, Σολομών»! Πλὴν ὅ­μως τὸ «μόνος» ἦτο πάντοτε ἀνέφικτον. Πάντα εἶναι γεμάτος ἀπὸ ὀρδὲς τουριστῶν. Γιαπωνέζοι μὲ σορτσάκια, γαλλιδοῦλες ἡμίγυμνες, ἐγγλέζοι μὲ τὴν φωτογραφικὴ μηχανὴ κρεμασμένη στὸ στῆθος. Ἕλληνες φωνα­κλά­δες· —Γιῶργο ἀπὸ δῶ! —Μαρία ἀπὸ κεῖ! Πανσπερμία, συνονθύ­λευ­μα, Βαβέλ. Εἰσέρχονται μπουλουκηδὸν βιαστικοί, βιαστικοὶ κοιτοῦν ἐ­δῶ καὶ ἐκεῖ, βιαστικὰ φεύγουν, γιὰ λίγο καθαρὸν ἀέρα… Ἀνυποψίαστοι. Τουρίστες.

Τί ἁγία Σοφία, τί μπλὲ τζαμί, τί κλειστή ἀγορά! Ὅλα τὸ ἴδιο. Κα­λύ­τερα ὅμως ἀπὸ ὅλα εἶναι τὰ βραδυνὰ σὲ χοροὺς ὀριεντάλ… Οἱ προ­σκυ­νηταὶ ἐλάχιστοι. Εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ μπαίνοντας τὰ πόδια τους τρικλί­ζουν, τὰ μάτια βουρκώνουν, ἡ καρδιὰ πάει νὰ σπάσῃ, τὸ δεξὶ χέρι σηκώ­νε­ται ἀνεπαίσθητα γιὰ νὰ κάμῃ τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ.

Αὐτός, ναί, ξέρει. Γνωρίζει ὅτι δὲν μπαίνει σὲ μουσεῖο, ἀλλὰ σὲ χῶ­ρο ἁγιασμένο, στὸν ναὸ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας. Πληρώνει εἰσιτήριο, ἀλ­λὰ τὸ λησμονεῖ ἀμέσως. Ἔχει μάθει ὅτι ὁ Ὀρθόδοξος δὲν τιμᾷ καὶ δὲν προσκυνεῖ μόνον τὶς ἱερὲς εἰκόνες ἢ τὰ ἅγια λείψανα, ἀλλὰ καὶ κάθε πέτρα ὅπου κάποτε ἐτελεῖτο θεία Λειτουργία, εἴτε τώρα εἶναι τζαμὶ εἴτε εἶναι μουσεῖο. «Βλέπει», αἰσθάνεται, σκέπτεται πράγματα ἄγνωστα στοὺς πολλούς. Βλέπει ἀπ’ ἔξω ἕνα ὀγκῶδες κτίριο μὲ μόνο στόλισμα ἕνα σουβᾶ, ἕνα κονίαμα βαμμένο μὲ νερομπογιά, ξεθωριασμένο. Εἰσέρ­χε­ται καὶ βλέπει σεμνὴ μεγαλοπρέπεια. Φῶς ἱλαρό, κολῶνες πορφυρὲς καὶ πράσινες, κιονόκρανα περίτεχνα, δαντέλα πραγματική. Ὅμως δὲν διε­ρωτᾶται γιατί τόση διαφορὰ τοῦ «ἔξω» ἀπὸ τὸ «μέσα». Γνωρίζει ὅτι ἡ λατρεία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ δὲν γίνεται ὅπως τῶν εἰδωλολατρῶν. Ἐ­κεῖ­νοι ἐλάτρευαν τοὺς θεούς των ἔξω ἀπὸ τοὺς ναούς. Οἱ Ὀρθόδοξοι «ἔσωθεν», μέσα στὸν ναό. Νὰ γιατί ἡ τόση διαφορά. Εἰσερχόμενος ἀκρο­ποδητὶ διακρίνει ἤδη στὸν νάρθηκα δικούς του ἀνθρώπους γνω­στοὺς ἀπὸ παλιά. Εἶναι ὁ ἅγιος Κωνσταντῖνος, ὁ Ἰουστινιανός, ὁ Λέων ὁ Σοφός. Εἶναι οἱ ἐν Χριστῷ βασιλεῖς τῶν Ῥωμαίων. Μὰ καὶ ὁ εἰσερχό­με­νος Ῥωμηὸς εἶναι, ἄρα συγγενής. Ὁμόπιστος, ὁμαίμων.

Κάθομαι σ’ ἕνα παγκάκι ἔξω ἀπ’ τὴν Ἁγιὰ Σοφιά, στὸν ἀπέναντι κῆ­πο. Προσπαθῶ νὰ ὀνειρευθῶ ξύπνιος. Διώχνω τοὺς τέσσερις μινα­ρέ­δες. Κατεβάζω τὴν ἡμισέληνο ἀπὸ τὸν τροῦλλο καὶ τοποθετῶ ἕνα λαμ­πυ­ρίζοντα Τίμιο Σταυρό. Σκέπτομαι πῶς χώρεσαν μέσα σ’ αὐτὸ τὸν ναὸ τὰ πάθη καὶ οἱ καημοὶ τῆς πονεμένης Ῥωμιοσύνης, τῆς Ἐσταυρωμένης Ὀρθοδοξίας! Τόση ἱστορία, τόσοι θρύλοι, τόσες παραδόσεις! Ἦλθαν στὸ νοῦ μου αὐτὲς οἱ ὑπέροχες ἐσωτερικὲς ὀρθομαρμαρώσεις ποὺ ἔγι­ναν τραγούδι: «σὰν τὰ μάρμαρα τῆς Πόλης πού ’ναι στὴν Ἁγιὰ Σοφιά, ἔτσι τάχεις ταιριασμένα μάτια, φρύδια καὶ μαλλιά». Οἱ ἐλπίδες; «Σώ­πα­σε, κυρὰ Δέσποινα, καὶ μὴν πολυδακρύζεις, πάλι μὲ χρόνια μὲ καιρούς, πάλι δικά μας θά ’ναι». Τὰ μοιρολόγια; «Πουλί μ’ γιατί δὲν κελαηδεῖς, ὡς κελαηδοῦσες πρῶτα;». Ἡ μισοτελειωμένη Λειτουργία, ὁ μαρμαρω­μέ­νος Βασιληᾶς; Ὄνειρα… Ὄνειρα… Ναί, μὰ ἡ ῥωμιοσύνη ἔζησε γιατὶ ὀ­νει­ρευόταν. Ὅταν τὰ ὄνειρα σβήσουν θὰ χαθῆ κι αὐτή; Τὸ λέει ὁ ἐθνι­κὸς τῆς Κύπρου ποιητής, ὁ Μιχαηλίδης: «Ἡ ῥωμιοσύνη ἐν’ νὰ χαθῇ ὄντας ὁ κόσμος λείψει»…

—Ξύπνα, πάτερ, σὲ πῆρε ὁ ὕπνος! Νύχτωσε, φεύγουμε!
Νύχτωσε… «Ὁ ἥλιος ἔγνω τὴν δύσιν αὐτοῦ». Φεύγουμε, μὰ ἡ καρ­διά μας ξεριζωμένη μένει πίσω. Πίσω στὴν Πόλι τῶν ὀνείρων μας, πίσω στὴν Ἁγιὰ Σοφιά, τὸ μέγα μοναστῆρι…

 anastasiosk

Οδοιπορικό στα Αθωνικά μονοπάτια Μνημόσυνο στη μνήμη του Γέροντος Θεοκλήτου Διονυσιάτου

 

Όταν επισκεφθείς το Άγιον Όρος, φίλε προσκυνητή, προσπάθησε να συμμαζέψεις πρώτα το νου σου επιζητώντας ευκαιρίες, που θα σου προσφέρουν  βιώματα, πόθο για κατάνυξη και φυσικά τη χαρισματική εκείνη ευγένεια και καλοσύνη την οποία δεν συναντάς στον κόσμο.

          Αν και στο Άγιον Όρος έχουν αυξηθεί τα τροχοφόρα και οι δρόμοι οδηγούν γρήγορα από το ένα  μοναστήρι στο άλλο, καλό είναι να μην επιδιώξεις τέτοιου είδους “περιήγηση”. Στο Άγιον Όρος πας για να ανανεωθείς πνευματικά, εκτός κι αν επιθυμείς να κάνεις “θρησκευτικό” τουρισμό, λόγω ψυχαγωγίας. Αν επιθυμείς να ζήσεις  μέσα στο ιερό θάμβος που ακτινοβολεί η δοξολογική πορεία των πατέρων μιας Μονής ή ενός Κελλίου, καλό είναι  να μείνεις κάπου, να σταθείς με διάκριση και ταπεινό φρόνημα ακολουθώντας το δρόμο που δείχνουν οι Πατέρες και ο Θεός για  να ξαποστάσεις.

          Καλό λοιπόν είναι φίλε προσκυνητή, όταν βρεθείς στον Άγιο εκείνο τόπο, να αξιοποιήσεις τις δυνάμεις σου για δική σου πρώτα ωφέλεια. Δηλαδή κάποιες ώρες  πρωινές, απόβραδες, να εξέλθεις από την Μονή και να προσπαθήσεις “κατά μόνας”, να περπατήσεις στα πανάρχαια εκείνα μονοπάτια και καλντερίμια για να βεβαιωθείς πόσο ψυχωφελής είναι αυτή η άσκηση. Γιατί περπατώντας πάνω σε εκείνες τις πέτρες που γυαλοκοπούν από τα βαδίσματα παλαιών Γερόντων με κάθε καιρό, άφησαν  την σφραγίδα τους, που δεν είναι άλλη από τη μονολόγιστη ευχή, θα λάβεις κάποια ευλογία. Και τούτο γιατί σ’ αυτά τα μονοπάτια έχει αποταμιευτεί ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής των παλαιών εκείνων πατέρων. Υπάρχουν δάκρυα προσευχής, ιδρώτες υπακοής και έγκοπου  ασκητικού αγώνα σ’ αυτά τα δρομάκια....

          Αλήθεια έχει σκεφθεί ποτέ κανένας μας αν από το καλντερίμι  που οδοιπορούμε πέρασε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγοντας εκείνο το “Φώτισόν μου το σκότος” ή ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, και οι  άλλοι πατέρες, των οποίων την αγιότητα δεν βεβαίωσαν οι άνθρωποι μα ο ίδιος ο Θεός;

          Γι’ αυτό πολλοί από τους οδοιπορούντες, που αν και βρίσκονται μακριά από Μονές, Σκήτες ή Καλύβες      αισθάνονται μια άρρητη ευωδία. Και αυτό αναδεικνύει την ιερότητα  αυτού του τόπου, στον οποίο βασίζουμε πάνω στα ίχνη των βημάτων τω αγίων.....

          Η οδοιπορία στο Όρος είναι μια αποτοξινωτική ευεργεσία, εισοδικό σε κόσμο ησυχίας και ειρήνης, στον πραγματικό κόσμο του “καλά λίαν” της Δημιουργίας. Η χλωρίδα που ποικίλει, τα δροσερά νερά που δροσίζουν μέχρι και τις εσχατιές του είναι αρτηρίες, αλλά περισσότερο εκείνοι οι τρούλλοι από τα Μοναστήρια, τα κελλία και τις Σκήτες που βηματίζουν μαζί σου, σιμά σου, λες και είναι άλλη διάσταση του ουρανού που σε παριθάλπει.

          Όλα αυτά τα ανασαίνει ο οδοιπόρος στα παλιά καλντερίμια και

 χορταριασμένα μονοπάτια του Όρους. Ίσως δε περισσότερα απ’ όσα αναφέρονται, γιατί είναι φτωχή η γλώσσα για να περιγράψει το μεγαλείο που κλείνει ένας ιερός και άγιος τόπος: το Αγιώνυμο Όρος ή το Περιβόλι της Παναγίας μας!

π. Κων. Καλλιανός

Ὁ παπᾶς τῆς Σπιναλόγκα Ἄγνωστος συγγραφεύς

Ἀφήγηση

Ἤμουνα λεπρός. Ἔζησα στὴ Σπιναλόγκα πολλὰ χρόνια. Ἡ κατάστασή μας ἦταν φρικτή. Ἡ ἀρρώστια παραμόρφωνε τὰ πρόσωπά μας, ἔτρωγε τὰ ἄκρα μας. Πολλοὶ λεπροὶ ἦταν χωρὶς φρύδια, χωρὶς μάτια, χωρὶς μύτη, χωρὶς χείλη, χωρὶς δάκτυλα χεριῶν καὶ ποδιῶν. Πολλῶν τὸ σῶμα σκεπαζόταν ἀπὸ μία φρικτὴ κροῦστα. Οἱ πληγὲς ξερνοῦσαν πολλὲς φορὲς ἀκαθαρσίες καὶ ἔτσι κολλοῦσε τὸ σῶμα μὲ τὰ ροῦχα. Καὶ εἶχαν οἱ πληγὲς μία τρομερὴ βρῶμα ἀπὸ πύο! Ἡ ἰατρικὴ περίθαλψη ἦταν ἀσήμαντη. Ὑπῆρχε στὸ νησὶ ἕνας γιατρὸς καὶ ἤμαστε οἱ ἄρρωστοι περίπου ἑξακόσιοι! Καὶ δὲν ἔφταναν αὐτά. Ζούσαμε οἱ περισσότεροι σὲ σπίτια μικρά, ὑγρὰ καὶ ἀνήλια.

Ὁ φόβος τῆς μόλυνσης ἔκανε ὅλους τοὺς ὑγιεῖς ἀνθρώπους νὰ μὴν τολμοῦν νὰ μᾶς πλησιάσουν. Ἦταν τοῦτο κάτι ἀνώτερο ἀπὸ τὶς δυνάμεις τους. Δὲν μποροῦσε ἡ ψυχὴ νὰ νικήσει τὴ σάρκα.

Ὁ γιατρός, οἱ νοσοκόμες, οἱ ἄλλοι δημόσιοι ὑπάλληλοι καὶ οἱ γυναῖκες, ποὺ ἔπλυναν τὰ ροῦχα μας, ἄφηναν τὸ νησὶ τῆς φρίκης λίγο πρὶν τὴ δύση τοῦ ἡλίου καὶ πήγαιναν μὲ βενζινάκατο στὴν Πλάκα, ποὺ ἦταν δυτικὰ καὶ ἀπέναντι τῆς Σπιναλόγκας. Φεύγοντας ἔκλειναν τὴν πελώρια πύλη τοῦ βενετσιάνικου τείχους, ποὺ χώριζε τὴν ἀποβάθρα ἀπὸ τὸ χωριό μας. Καὶ μέναμε οἱ λεπροὶ ὁλομόναχοι. Συντροφιὰ μὲ τὴ μοῖρα μας! Ἡ ἀπομάκρυνσή τους, βέβαια, ἀπὸ τὸ νησὶ ἦταν δικαιολογημένη. Ἔπρεπε νὰ ζήσουν μερικὲς ὧρες μακριὰ ἀπὸ τὸ «νησὶ τῶν ζωντανῶν νεκρῶν», ὅπως ἀποκαλοῦσαν τὴ Σπιναλόγκα τότε δημοσιογράφοι τῶν ἀθηναϊκῶν ἐφημερίδων.

Τὶς δύσκολες ὧρες ὅλοι μας, ὅταν δὲν μποροῦμε νὰ σταθοῦμε ὄρθιοι μὲ τὰ μάτια καρφωμένα στὸ συνάνθρωπό μας, γονατιστοὶ στρέφομε τὰ μάτια μας πρὸς τὰ ἄνω. Καὶ ἐμεῖς, βρισκόμενοι στὴ Σπιναλόγκα, στὸ Γολγοθὰ τοῦ ἀνθρώπινου πόνου, πηγαίναμε στὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα καὶ στὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προσευχόμαστε σιωπηλά. Νιώθαμε ὅλοι τὴν ἀνάγκη ἑνὸς ἱερέα. Ἐκεῖνος μόνο θὰ μποροῦσε νὰ μᾶς παρηγορήσει μὲ τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, νὰ μᾶς συμπαρασταθεῖ πνευματικά. Ὅμως ἱερέας ἐρχόταν στὸ νησί μας ἀπὸ τὴν Ἐλοῦντα μόνο δυὸ φορὲς τὸ μῆνα. Ἐρχόταν Σαββατόβραδο, ἔκανε τὸν ἑσπερινὸ καὶ ἔφευγε. Ἐρχόταν πάλι τὴν ἑπόμενη μέρα, τελοῦσε τὴ Θεία Λειτουργία καὶ ἔφευγε. Ἐρχόταν καὶ ἄλλες φορές. Τότε ὅμως ἐρχόταν ἀπὸ ἀναπότρεπτη ἀνάγκη, γιὰ νὰ κηδέψει τοὺς νεκρούς μας!

Κάποια μέρα καθόμαστε μερικοὶ ἄντρες στὴν αὐλὴ τοῦ καφενείου μας, ποὺ ἦταν κοντὰ στὴν πύλη. Τότε, πιὸ πέρα φάνηκε ἕνας ἱερέας. Καταλάβαμε ὅλοι μας ὅτι ἦρθε στὸ νησί, γιὰ νὰ λειτουργήσει. Μόλις μᾶς εἶδε, ἦρθε κοντά μας. Μᾶς καλημέρισε μὲ ἐγκαρδιότητα. Ὅλοι μας ὄρθιοι καὶ μὲ ἐλαφρὰ ὑπόκλιση τὸν καλωσορίσαμε. Κανένας μας, ὅμως, δὲν ἔτεινε τὸ χέρι του, γιὰ νὰ τὸν χαιρετήσει. Ὁ λεπρὸς δὲν πρέπει νὰ χαιρετᾶ μὲ χειραψία. Κι αὐτό, γιὰ νὰ μὴ μεταδώσει τὴν καταραμένη του ἀρρώστια. Τότε ἐκεῖνος μᾶς χαιρέτησε ὅλους μὲ χειραψία! Μᾶς εἶπε ἁπλὰ ὅτι θὰ μείνει κοντά μας, γιὰ νὰ μᾶς βοηθάει στὴν ἐκπλήρωση τῶν χριστιανικῶν μας καθηκόντων. Ἡ συγκίνησή μας ἦταν μεγάλη.

Τὴν ἄλλη μέρα πήγαμε στὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα. Παρακολουθήσαμε ὅλοι, ἄντρες, γυναῖκες καὶ παιδιά, μὲ κατάνυξη τὴ Θεία Λειτουργία, ποὺ τελοῦσε μὲ δωρικὴ ἁπλότητα καὶ ἀπροσμέτρητη εὐσέβεια.  Τὴν Κυριακὴ αὐτὴ δὲν μεταλάβαμε. Δὲν εἴχαμε ἐνημερωθεῖ ἔγκαιρα γιὰ τὴν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ δὲν εἴχαμε νηστέψει. Στὸ τέλος τῆς Λειτουργίας, πήραμε ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ ἀντίδωρο. Καὶ παίρνοντας τὸ ἀντίδωρο, τοῦ φιλούσαμε ὅλοι τὸ χέρι! Ἦταν κάτι, ποὺ τὸ ἐπιδίωξε ὁ ἴδιος. Καθὼς ἔδινε τὸ ἀντίδωρο, πλησίαζε τὸ χέρι του στὸ στόμα μας. Ὅλων μας τὰ μάτια βούρκωσαν ἀπὸ συγκίνηση. Πρὶν ἔρθει ἐκεῖνος, τὸ ἀντίδωρο τὸ παίρναμε ἀπὸ ἕνα καλαμόπλεχτο πανέρι, ποὺ τοποθετοῦσε ὁ νεωκόρος στὸ παγκάρι.

Τὴν ἑπόμενη Κυριακὴ, πήγαμε σχεδὸν ὅλοι στὴν ἐκκλησία. Ἡ ἐκκλησία ἦταν κατάμεστη, τὸ ἴδιο καὶ τὸ προαύλιό της. Τὴ μέρα αὐτὴ μεταλάβαμε ὅλοι. Στὸ τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας, εἴδαμε τὸν ἱερέα μας νὰ καταλύει ὅ,τι εἶχε ἀπομείνει στὸ Ἅγιο Ποτήριο ἀπὸ τὴ μετάληψή μας! Ἀνοίξαμε ὅλοι τὰ μάτια μας ἀπὸ ἔκπληξη. Νομίζαμε ὅτι ὀνειρευόμαστε. Χοντρὰ καὶ καυτὰ δάκρυα ἀνάβρυσαν ἀπὸ τὰ μάτια μας. Ὁ ἱερομόναχος Χρύσανθος ἔμενε κοντά μας νύκτα καὶ μέρα. Καὶ ἔμεινε κοντά μας δέκα χρόνια! Τὰ χρόνια αὐτὰ ἐκδήλωσε σὲ ὅλους μας, ὄχι μόνο τὴν ἀγάπη τῆς γλυκύτητας ἀλλὰ καὶ τὴν ἀγάπη τῆς εὐποιίας. Μᾶς ἐπισκεπτόταν στὰ σπίτια μας. Μᾶς καθοδηγοῦσε ὅλους. Ἐνίσχυε μὲ τὰ λίγα χρήματα ποὺ εἶχε τοὺς φτωχούς. Καὶ ἔκανε τοῦτο, τηρώντας τὸ «μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου» (Μάτθ. ΣΤ/, 3). Εὐγνωμονῶ, ὅπως καὶ ὅλοι οἱ ἄρρωστοί τῆς Σπιναλόγκας, τὸν πατέρα Χρύσανθο γιά…

Δὲν ὁλοκλήρωσε ὅμως τὴ φράση του. Ξέπασε σ’ ἕνα βουβὸ κλάμα. To 1957, μὲ τὴν ἀνακάλυψη τῶν ἀντιβιοτικῶν καὶ τὴν ἴαση τῶν λεπρῶν, τὸ λεπροκομεῖο ἔκλεισε καὶ τὸ νησὶ ἐρημώθηκε. Μόνο ὁ π. Χρύσανθος ἔμεινε στὸ νησὶ ὡς τὸ 1962, γιὰ νὰ μνημονεύει τοὺς λεπροὺς μέχρι πέντε χρόνια μετὰ τὸ θάνατό τους.

Ὁ πατὴρ Χρύσανθος ἐξεδήμησε εἰς Κύριον στὶς 3 Ἀπριλίου 1972 καὶ ἐνταφιάσθηκε στὴ Μονὴ Τοπλού.

 Ὁ παπᾶς τῆς Σπιναλόγκα – ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ (agiazoni.gr)

Το Πάσχα Χάριτος και μέλλοντος αιώνος

 

Το Πάσχα της θεία Χάριτος είναι η Ανάσταση του Χριστού, δια της οποίας γίνεται διάβαση “εκ του θανάτου προς ζωήν και εκ γης προς ουρανον”. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος θα πει: “ Ω Πάσχα το μέγα και ιερόν και παντός του κόσμου καθάρσιον”. Χωρίς την μέθεξη του Χριστού και την κοινωνία μαζί Του υπάρχει νέκρωση και δουλεία. Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Σιναϊτη, “ο μη ορών και ακούων και αισθανόμενος πνευματικώς νεκρός έστιν”. Επομένως, το Πάσχα είναι η έλευση του Χριστού μέσα στην καθαρή καρδιά του ανθρώπου. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής θα πει πολύ χαρακτηριστικά: “Πάσχα η επί τον ανθρώπινον νουν έλευσις του Λόγου”. Πραγματικά, ο άνθρωπος όταν λαμβάνει  τον Χριστό, ζει πνευματικά και ο Χριστός γίνεται η ζωή του, η ψυχή της ψυχής του. “Ψυχή τις δευτέρα τοις ανθρώποις η ανάστασις”.

          Το Πάσχα του μέλλοντος αιώνος είναι “τελεώτερον και καθαρώτερον”. Ο Χριστός, όταν τελούσε το Πάσχα λίγο πριν από το Πάθος Του, και μάλιστα όταν τελείωσε τον ,Μυστικό Δείπνο, είπε: “Ου μη πίω απ’ άρτι εκ τούτου του γεννήματος της αμπέλου έως της ημέρας εκείνης, όταν αυτό πίνω μεθ’ υμών καινόν εν τη βασιλεία του πατρός μου”. Σαφώς εδώ γίνεται λόγος για το Πάσχα της παρούσης ζωής είναι πρόγευση, αλλά και παραπέμπει στο Πάσχα του μέλλοντος αιώνος. Τότε οι άγιοι θα έχουν μεγαλύτερη κοινωνία με τον Χριστό, αφού ο Λόγος θα αποκαλύψει και θα διδάξει “α νυν μετρίως παρέδειξε”.

          “ ΕΚΚΛ. ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ”, τ. 309

Η θανατογόνος χρήση της σεξουαλικής απελευθέρωσης ΑΠΟΨΗ

 

Όταν τελειώσει ο αχός των βιασμών και των σεξουαλικών παρενοχλήσεων και έχει πάρει τον δρόμο της η δικαστική διερεύνηση των σεξουαλικών εγκλημάτων, θα πρέπει να τεθεί το πραγματικό ερώτημα. Ποιό είναι το πολιτισμικό και ανθρωπολογικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο εδράζεται η απόλαυση του κακού, ο ερωτισμός του σκότους; Λίγοι στην Ελλάδα γνωρίζουν ότι μετά τον Μάη του ’68, όπως αναφέρει ο Μ. Ονφρέ στο βιβλίο του για τον ντε Σαντ, ένας τεράστιος αριθμός διανοουμένων της φιλελεύθερης δεξιάς και της αριστεράς υπέγραψαν ένα κείμενο για την νομιμοποίηση της παιδεραστίας, “θεωρώντας ότι το τέλος μιας ενοχοποιημένης σεξουαλικότητας νομιμοποιούσε μια σεξουαλικότητα χωρίς ηθική, όπως εκείνη που ο ενήλικας επιβάλλει στο παιδί που δεν έχει την δυνατότητα να συναινέσει”. Όπως σωστά επισημαίνει ο Ονφρέ τα ιουδαιοχριστιανικά άμφια, η θεώρηση του σώματος ως αμαρτωλή ύπαρξη, ορθώς κατέρρευσαν με τον Μάη του ΄68, αλλά μετά την απόρριψη του χριστιανικού ευνουχισμού δεν είχαμε μια αυθεντικά διυποκειμενική ελεύθερη σεξουαλικότητα, αλλά μια μηδενιστική χρήση της σάρκας, μια εγωιστική απόλαυση του άλλου. Αλλά και ο Έρικ Φρομ στην “Ανατομία της ανθρώπινης καταστροφικότητας” είχε επισημάνει ότι η αριστερά μετά τον Μάη του ’68, με προεξάρχοντα τον Μαρκούζε θεωρούσε ότι ο πολιτισμός είχε οικοδομηθεί πάνω στην καταστολή της λίμπιντο και αυτή πρέπει να αποδεσμευτεί ακόμα κι αν είναι σαδική και μαζοχιστική. Όλες οι επιθυμίες είναι αποδεκτές, η απόλαυση δεν έχει όρια, το μόνο όριό της είναι να προσφέρει στο εγωκεντρικό υποκείμενο απόλαυση. Κι όμως, αιώνες πριν ο Ηράκλειτος είχε επισημάνει “ανθρώποις γίνεται οκόσα θέλουσιν, ουκ άμεινον”, σε ελεύθερη μετάφραση, αν αφήσεις τους ανθρώπους να εκπληρώνουν ότι επιθυμούν αυτό θα είναι πάντα σε βάρος κάποιου άλλου. Θα πρόσθετα εγώ ότι το περίσιο χαλάει το ίσιο, διότι η έλλειψη ορίων, η συρρίκνωση του ατόμου σε νάρκισσο, οδηγεί αναπόφευκτα στην ενόρμηση του θανάτου.

Η κουλτούρα του εγωισμού, των απολαύσεων χωρίς όρια, συνδέεεται άμεσα με την βούληση για δύναμη, την επιθυμία για εξουσία, γι’ αυτό η Χάνα Άρεντ στις “ Πηγές του ολοκληρωτισμού” θα γράψει ότι δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι φασίστες συγγραφείς της μεταπολεμικής περιόδου διάβαζαν τον ντε Σαντ. Από αυτόν αντλούσαν το επιχείρημα της απελευθερωτικής δύναμης του σαδισμού, η οποία είναι μια νόμιμη ανθρώπινη επιθυμία που η ελευθερία της ύπαρξης επιτάσσει, δηλαδή οι άνθρωποι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να την ικανοποιούν όπως όλες τις άλλες επιθυμίες. Από τον Σαντ οι κάθε λογής βιαστές αντλούν νομιμοποίηση της θανατηφόρας ατομικιστικής ιδεολογίας τους και της επιθυμίας ισχύος, που σχεδόν πάντα συνοδέυεται από σκληρότητα και υποταγή. Η σκληρότητα έλεγε ο Σαντ είναι μια ανθρώπινη ενέργεια που δεν αλλοίωσε ο πολιτισμός, είναι αρετή και όχι βίτσιο. Αν η αριστερά αφελώς(;) προσχώρησε στην κουλτούρα του δικαιωματισμού- ό,τι επιθυμεί το άτομο είναι αναφαίρετο δικαίωμά του να το πραγματοποιήσει διότι είναι ένδειξη της αποτίναξης των δεσμών της απολυταρχίας- ο φιλελευθερισμός που εκθειάζει τον ανταγωνισμό, τον εγωισμό, την απληστία ως αρετή διότι είναι προϋπόθεση για να δημιουργηθεί πλούτος, κέρδη, οικονομική ανάπτυξη, έχει εγγεγραμμένη στο DNA του την κουλτούρα του ατομικισμού με όλα τα συνεπακόλουθά της. Αλλά για να είμαστε δίκαιοι. Το υποκείμενο από την εποχή της ανάδυσης του homo sapiens ζει για τον εγωιστικό του εαυτό, αυτήν την πλευρά εκπροσωπεί ο φιλελευθερισμός, που περιέχει τον θάνατο του άλλου όταν κυριαρχεί το εγώ και ο ανταγωνισμός ή μετατρέπει τον άλλον (και τον εαυτό του ) σε εμπόρευμα, που η αγορά ρυθμίζει την τιμή του ανάλογα την ζήτηση και την προσφορά. Πρόκειται για την ατομικιστική ιδεολογία της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ταυτόχρονα όμως το υποκείμενο εμπεριέχει την αγάπη του άλλου, την ενσυναίσθηση, την φιλία, την συνεργασία, όταν κυριαρχεί ο αλτρουισμός. Το επίδικο που παραμένει προς το παρόν άλυτο δεν είναι άλλο από το πώς θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις μιας αλτρουιστικής κοινωνίας.

Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα (“Ανήσυχη πόλη”, 1941) είναι έργο του, βέλγου, Paul Delvaux.

Η θανατογόνος χρήση της σεξουαλικής απελευθέρωσης - Αντίφωνο (antifono.gr)

ΜΕΓΑΛΗ Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ

 

Οι δαίμονες και οι ασεβείς άνθρωποι φοβούνται και τρέμουν το Μυστήριο του Βαπτίσματος, γι’ αυτό λένε και γράφουν πολλά ασεβή και βλάσφημα εναντίον αυτού του σωτηρίου Μυστηρίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.

Τη μεγάλη αξία του Βαπτίσματος φανερώνουν τρία σημαντικά ιστορικά γεγονότα: 1. Ο Θεός ανέθεσε την τέλεση του Βαπτίσματος της μετανοίας στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος και αγιότερος άνδρας της ιστορίας (Ματθ. ια΄11). 2. Το Βάπτισμα της υιοθεσίας πήγασε από την λογχευθείσα πλευρά του Εσταυρωμένου Λυτρωτή μας. Ως γνωστόν, όταν ένας στρατιώτης χτύπησε με τη λόγχη την πλευρά του Χριστού, «ευθέως εξήλθεν αίμα και ύδωρ» (Ιωαν. ιθ΄34). Όπως ερμηνεύουν οι πνευματοφόροι πατέρες της Εκκλησίας, το ύδωρ είναι το Μυστήριο του Βαπτίσματος και το Αίμα το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. 3.Ο Χριστός λίγο πριν αναληφθεί στους ουρανούς έδωσε εντολή στους Αποστόλους να βαπτίζουν τους ανθρώπους λέγοντας: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη΄ 19). Ακόμη, τόνισε ότι: «ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται, ο δε απιστήσας κατά κριθήσεται» (Μαρκ. ιστ΄ 16).

Λοιπόν, ας μην επηρεαζόμαστε καθόλου και ας περιφρονούμε τα ασεβή και βλάσφημα λόγια των απίστων και των αντιχρίστων. Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος και ότι είπε, είναι η αλήθεια. Αυτήν την αλήθεια ας εφαρμόζουμε στη ζωή μας και ας την ομολογούμε με θάρρος παντού και πάντοτε.

Έξι μικρές Αθωνίτηκες ιστορίες

 

-Κάποτε, όλοι οι χωρικοί αποφάσισαν   να προσευχηθούν για να βρέξει. Την ημέρα της προσευχής όλοι οι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν, αλλά μόνον ένα αγόρι ήρθε με μία ομπρέλα.

          Αυτό είναι ΠΙΣΤΗ.

          - Όταν πετάμε τα μωρά στον αέρα, γελούν, επειδή ξέρουν, ότι θα τα πιάσουμε.

          Αυτό είναι ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ.

          -Κάθε βράδυ, πέφτουμε για ύπνο, χωρίς καμία βεβαιότητα, ότι, το επόμενο πρωί, θα έιμαστε ζωντανοί, όμως εξακολουθούμε, να βάζουμε ξυπνητήρια, για να ξυπνήσουμε.

          Αυτό είναι  ΕΛΠΙΔΑ.

         -Σχεδιάζουμε μεγάλα πράγματα, για το αύριο, παρά την μηδενική γνώση που έχουμε, για το μέλλον.

          Αυτό είναι ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ.

          -Βλέπουμε τον κόσμο να υποφέρει, αλλά, συνεχίζουμε να παντρευόμαστε και να γεννάμε παιδιά.

          Αυτό είναι ΑΓΑΠΗ.

          -Στο πουκάμισο ενός υπερήλικα, ήταν γραμμένη η πρόταση: “Δεν είμαι 80 ετών, Είμαι ένα γλυκούλικο παιδάκι 16 ετών, με 64 χρόνια εμπειρίας”.

          Αυτό είναι ΣΤΑΣΗ.

          “ΟΙ ΚΑΛΟΙ ΦΙΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΠΑΝΙΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ... ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΤΑ ΒΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΤΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΜΕ”

          π. Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης