Χρύσανθος, ο Αρχιεπίσκοπος του 1940

          Στη μεγάλη περιπέτεια του Έθνους του 1940  η Εκκλησία ως στοργική μητέρα αγκάλιασε όσους βρέθηκαν στα μετόπισθεν και όσους βρέθηκαν στο μέτωπο. Στο μέτωπο έστειλε ιερείς στη φωτιά του πολέμου και εμψύχωναν τους στρατιώτες μας φέρνοντάς τους την παρουσία του Θεού που μπορούσε να στερεώσει την καρδιά τους. Στα μετόπισθεν η Εκκλησία οργάνωσε τη φροντίδα για τις οικογένειες των πολεμιστών.

          Αρχιεπίσκοπος στα χρόνια της εισβολής των Ιταλών ήταν μία μεγάλη εκκλησιαστική προσωπικότητα, ο από τραπεζούντος Χρύσανθος Φιλιππίδης, ο όποιος από την πρώτη στιγμή έδωσε το «παρόν» στη δοκιμασία της πατρίδος. Αναδείχτηκε ως ο αρχιεπίσκοπος της αντίστασης.

          Αναφέρουμε μερικές αντιστασιακές  του ενέργειες που προκαλούν κατάπληξη και θαυμασμό.

          -Του ζητήθηκε να συμμετάσχει στην επιτροπή παραδόσεως της πόλεως των Αθηνών στους Γερμανούς. Απάντησε: «Οι Έλληνες ιεράρχες δεν παραδίδουν τας πόλεις εις τον εχθρόν, αλλά καθήκον έχουν να εργασθούν για την απελευθέρωσιν αυτών».

          -Του ζητήθηκε να κάνει δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό για την άφιξη των Γερμανών στην Αθήνα. Απάντησε: «Δοξολογία δεν έχει θέσιν επί τη υποδουλώσει της Πατρίδος. Η ώρα της Δοξολογίας θα είναι άλλη».

          -Του ζητήθηκε να ορκίσει την κυβέρνηση που σχηματίσθηκε με την άφιξη των Γερμανών, την κατοχική κυβέρνηση. Απάντησε: «Δεν μπορώ να ορκίσω κυβέρνησιν προβληθείσα από τον εχθρόν. Ο βασιλεύς και η ελληνική κυβέρνησις ανεχώρησαν για να συνεχίσουν τον αγώνα της Ελλάδος εις την Κρήτην. Ως εκ τούτου, ο Αρχηγός της Εκκλησίας δεν δύναται να ορκίσει κυβέρνησιν, σχηματιζομένην υπό την διοίκησιν του εχθρού».

          - Του ζητήθηκε να συναντήσει τον Γερμανό Διοικητή Φον Στούμε. Είπε πως θα τον δεχθεί αυτός στην αρχιεπισκοπή. Τον δέχθηκε όρθιος, ατάραχος, γαλήνιος και του ζήτησε να σεβασθεί η Γερμανική Διοίκηση έναν λαό που αγωνίσθηκε με πραγματική πίστιν δια την ελευθερία του και την ουδετερότητά του. Ο Αρχιεπίσκοπος με αυστηρό ύφος είπε: «Η Ελληνική  Εκκλησία ευρέθη παρά το πλευρόν του Ελληνικού λαού, εις τους αγώνας  του, αξία της εμπιστοσύνης του, και να είσθε βέβαιοι ότι δεν θα λείψει να πράξει το καθήκον της και κατά την κρίσιμον αυτή περίστασιν».

          Ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος με το υψηλό ήθος του κράτησε ψηλά την αξιοπρέπεια του Έθνους. Η Εκκλησία στο πρόσωπό του διέσωσε την τιμή του Έθνους και ανάγκασε τους εχθρούς να υποκλιθούν μπροστά του.

          Η Ελλάδα και η υστερία της δεν νοείται χωριστά από την Εκκλησία της.

Πηγή: Από το Περιοδικό «Προς τη Νίκη», τ. 776