Μεγάλη Σαρακοστή: μια άλλη πρόταση ζωής
Στη σύγχρονη εποχή
μας επικρατεί η αντίληψη, ότι η χαρά και η ευτυχία βρίσκονται στην απεριόριστη
αύξηση της καταναλωτικής μανίας. Έτσι προβάλλεται πως μοναδικός στόχος της
κοινωνικής ζωής είναι η οικονομική ανάπτυξη. Η νοοτροπία αυτή υπέταξε τα πάντα
στην ύλη και διάστρεψε κάθε έννοια ηθικής. Η μεγιστοποίηση του κέρδους γίνεται
σημαία και το ιδεώδες που κατευθύνει τόσο την προσωπική όσο και την κοινωνική
ζωή του ανθρώπου.
Έτσι όμως γίνεται
και το μέσο που διαφθείρει την ηθική του
ποιότητα. Με τον τρόπο αυτό η κοινωνία μεταβάλλεται σε μια τεράστια
καταναλωτική μηχανή και ο άνθρωπος ένα απλό εξάρτημά της. Η οικονομική ζωή
αυτονομείται και αναπτύσσεται υπερτροφικά, ενώ η πνευματική ζωή συμπνίγεται και
ο άνθρωπος εγκλωβίζεται στην ατομικότητά του.
Σήμερα στην
ευαγγελική διήγηση που διαβάστηκε στους ιερούς Ναούς μας ο ευαγγελιστής
Ματθαίος μας προτείνει μια εντελώς διαφορετική νοοτροπία και συμπεριφορά: “Μη
θησαυρίζετε υμίν θησαυρούς επί της
γης....αντίθετα θησαυρίζετε θησαυρούς εν ουρανώ....”.
Η επιλογή της
συγκεκριμένης περικοπής για τη σημερινή ημέρα δεν είναι τυχαία. Από αύριο η
Εκκλησία μας εισάγει στην ιερότερη λειτουργική περίοδο του εκκλησιαστικού
έτους, την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή του Πάσχα. Μας προσκαλεί όλους να ξεκινήσουμε τον καλό αγώνα της πίστεως με
την άσκηση των αρετών, την προσευχή και τη νηστεία. Η Μ. Σαρακοστή είναι μια
μέθοδος και ένας τρόπος ζωής. Ο πιστός και ιδιαίτερα ο νέος άνθρωπος μαθαίνει
πως να ζει σε ολόκληρη τη ζωή του. Διότι η άσκηση δεν είναι χαρακτηριστικό μιας συγκεκριμένης
χρονικής περιόδου, αλλά υπόθεση ολόκληρης της ζωής μας.
Πολλοί ίσως ερωτούν:
Και γιατί να επιδοθούμε σε μια άσκηση
που μας αποτρέπει απο την ικανοποίηση των ορέξεων μας , την
απόλαυση τροφών και ηδονών και να
χάνουμε τα ευχάριστα της ζωής;
Η άσκηση που μας
προτείνει η Εκκλησία μας, είναι το αντίδοτο στην αποξένωση από τον Θεό και η
έμπρακτη άρνηση αμαρτίας. Είναι η αποκατάσταση της πνευματικής και ψυχικής υγείας του ανθρώπου. Διότι με την
θεληματική στέρηση ή περιορισμό των τροφών, της ευχαρίστησης, των ηδονών του
βίου κια των ανέσεων ο πιστός ασκεί τη θέλησή του, καταπολεμά τα πάθη του και
επαναφέρει την εποπτεία του νου στην ψυχή μας.
Αποκρούει το νόμο της αμαρτίας
και εισάγει το νόμο του Θεού, ο οποίος αναπαύει τη συνείδηση του ανθρώπου και
δημιουργεί μια πραγματική άνεση. Ενώ
αντίθετα η υλική άνεση προκαλεί πνευματική παράλυση, καθηλώνει τον άνθρωπο
στην καθημερινότητά και τον ταλαιπωρεί.
Είναι χαρακτηριστικά
αυτά που λέγει ο μέγας Βασίλειος. Επισημαίνοντας την ανάγκη του αυτοελέγχου και
της αυτογνωσίας παρατηρεί, ότι ο καθένας πρέπει να ξεχωρίσει τον εαυτό του από
τα πράγματα που του ανήκουν και από εκείνα που τον περιβάλλουν, διότι χάνοντας
ο άνθρωπος τον εαυτό του και ταυτιζόμενος με ό, τι έχει ή με ό, τι τον
περιβάλλει αυτοαλλοτριώνεται. Όμως η αλλοτρίωση αυτή σημαίνει και την
εγκατάλειψη του Θεού.
Κατά συνέπεια ο
χριστιανός άνθρωπος δεν πρέπει να παρασύρεται από το πνεύμα της εποχής που
προκαλεί την ικανοποίηση περιττών αναγκών ή γίνεται όργανο ιδιοτελών
σκοπιμοτήτων. Καλείται να οδηγείται και να κατευθύνεται από τη δύναμη της
αγάπης και το ασκητικό πνεύμα. Και το ασκητικό πνεύμα είναι ταυτόχρονα
δημιουργικό. Σέβεται τη κτίση και
ενδιαφέρεται για την προστασία της. Ενώ αντίθετα το καταναλωτικό πνεύμα
αποτελεί ένα αρνητικό παράγοντα, καταστρέφει την κτίση και ωθεί στην αλλοτρίωση
του ανθρώπου. Εξ άλλου είναι φανερές οι συνέπειες της ασέβειας απέναντι στη
δημιουργία του Θεού η οποία κακοποιείται από την καταναλωτική ασυδοσία του
ανθρώπου με τρομερές συνέπειες ακόμα και για τη ζωή του πλανήτη μας.
Ενώ το ασκητικό
πνεύμα δεν μπορεί να θεωρείται πνεύμα πολυτελείας ή υπόθεση μιας κάποιας μερίδας
των πιστών. Η ιδιαίτερη καλλιέργειά του από τους μοναχούς αποτελεί ένα χάρισμα
ή διακόνημα για την οικοδομή όλου του εκκλησιαστικού σώματος. Και όταν η Εκκλησία μας προβάλλει τους ασκητές ως
πρότυπα και δείκτες ζωής, αποβλέπει στην καλλιέργεια ενός ανάλογου πνεύματος
του τρόπου ζωής σε όλα τα μέλη της.
Μέσα σ’ αυτή την
προοπτική εντάσσεται και η νηστεία, που έχει ιδιαίτερη σημασία για την πρόοδο
της πνευματικός ζωής. Με το θέμα όμως αυτό υπάρχει μια τεράστια παρεξήγηση. Η
περίοδος της νηστείας δεν είναι απλά μια περίοδος διατροφικής αλλαγής, δεν
είναι μια προσπάθεια εξύψωσης του ανθρώπου στο καλύτερο ηθικό επίπεδο. Η
νηστεία του Φαρισαίου που νήστευε “δις της εβδομάδος” αποδείχτηκε ότι ήταν μια καρικατούρα νηστείας.
Η περίοδος όμως αυτή της Σαρακοστής που η νηστεία αποτελεί ένα
ιδιαίτερο γνώρισμα, είναι προσπάθεια του ανθρώπου να έχει μια προσωπική
αποκαλυπτική σχέση με τον Θεό.
Η νηστεία επομένως
εντάσσεται σ’ αυτή την προοπτική, γιατί έχει ιδιαίτερη σπουδαιότητα για την
πνευματική ζωή. Η νηστεία όχι μόνο ως αποφυγή ορισμένων τροφών, αλλά και ως
τέλεια ασιτία, ήταν γνωστή από την αρχή της Εκκλησίας. Ο ίδιος ο Χριστός
ενήστευσε και συνδύασε τη νηστεία ως μέσο για την καταπολέμηση του διαβόλου.
Η δε νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής
διαμορφώθηκε σε ανάμνηση της τεσσαρακονθήμερης νηστείας του Χριστού στην
έρημο.
Μέσα στην παράδοση
της Εκκλησίας μας η νηστεία συνδυάζεται με την ελεημοσύνη, και ο λόγος είναι
απλός: Εκείνο που στερούμαι εγώ το προσφέρω στον αδελφό που το έχει ανάγκη και
όχι για αποταμίευση.
Έτσι, λοιπόν, το
ασκητικό πνεύμα της Εκκλησίας μας συνδυάζεται με την αγάπη προς τον συνάνθρωπο.
Και αγάπη σημαίνει φροντίδα για την
αντιμετώπιση των προβλημάτων σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Διότι οι
συλλογικές προσπάθειες δημιουργούν θεσμούς και καθιερώνουν νέες μορφές ζωής μέσα στον κόσμο.
Ένας τέτοιος θεσμός
είναι και η Μεγάλη Σαρακοστή. Γι’ αυτό είπαμε, ότι δεν είναι μια απλή
λειτουργική περίοδος της Εκκλησίας, αλλά ένας τρόπος ζωής, μια άλλη πρόταση
ζωής.
Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να μην αφήσουμε αυτή την ευκαιρία αυτής της περιόδου που αρχίζει από αύριο κιόλας, χωρίς να αξιοποιήσουμε τον πνευματικό και ηθικό πλούτο που προσφέρει και αντιπροσωπεύει.
Καλή Σαρακοστή
π. γ. στ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου