Οδυσσέας Ανδρούτσος

Ήταν γιος του αρματωλού Αντρούτσου, [Ανδρέα], Βερούση, από τις Λιβανάτες της Φθιώτιδος και της Ακριβής, κόρης του οπλαρχηγού Πάνου Ταρλαμπά, που είχαν παντρευτεί στις 13 Μαρτίου 1786. Βαπτίστηκε συμβολικά -Οδυσσεύς- σε μυστική, ελληνορθόδοξη βάπτιση αρματωλών, από τη Μαρουδιά Κατσώνη, χήρα τουΛάμπρου Κατσώνη , κόρη του Σοφιανού από την Τζιά, και ο Ιθακήσιος Γιάννης Ζαβός.

Το 1798 κατέφυγε με τη μητέρα του στη Λευκάδα όταν έγινε ο «Χαλασμός της Πρέβεζας» και έκτοτε δεν επέστρεψε στην Ηπειρωτική πόλη Όταν ο Αλή έμαθε ότι ήταν γιος του φίλου του Αντρούτσου Βερούση, τον προστάτευσε μαζί με την οικογένειά του και τον μύησε, σεβόμενος όμως την Ορθόδοξη πίστη του- στο μοναχικό τάγμα των Μπεκτασίδων-Αλεβίδων δερβίσιδων και τον προστάτεψε από την αναγκαστική κατάταξη στους Γενίτσαρους και τον εξισλαμισμό του. Σε ηλικία 16 περίπου ετών, έγινε σωματοφύλακας του Αλή πασά και αργότερα πήρε το αρματολίκι της Ανατολικής Στερεάς. Υπηρέτησε πιστά τα αντιοθωμανικά συμφέροντα του Αλή πασά και το 1818, όταν άρχισε η διαμάχη του με το σουλτάνο, έφυγε για τους Παξούς.

Ανήκει στους αγωνιστές της Ελληνικής Εθνεγερσίας που απέκτησαν ιδιαίτερη μόρφωση και είχε μελετήσει αρχαία και μεσαιωνικά ελληνικά κείμενα, όπως εύκολα προκύπτει από επιστολές του που σώζονται. Χαρακτηριστική είναι η επιστολή του στον πολιτικό Ανδρέα Λόντο, στον οποίο απευθύνεται χρησιμοποιώντας τα λεγόμενα «Περί Σωκράτους δαψονίου» του Πλάτωνα και τα «Περί ενανθρωπίσεως του Λόγου» του Μεγάλου Αθανασίου. 

Μυστική Εταιρεία

Δημιούργησε την πατριωτική, μυστική εταιρία «Γεροπυριόβολος του Ολύμπου» στην οποία ανήκε και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης Η εταιρεία διέπονταν από ιδεολογικές αρχές που ήταν κοντά στη «Χάρτα του Ρήγα», και προέκρινε τη δημιουργία συνθηκών παμβαλκανικού ξεσηκωμού, ενώ αναζητούσε τρόπους εμπλοκής του Αλή Πασά, και των Αλβανών -Ορθοδόξων και Αλεβίτων- αλλά και των Σέρβων στην Επανάσταση.

Απόπειρες δολοφονίας του

Κατά καιρούς κατηγορήθηκε για «τουρκολάτρης», «προσκυνημένος» και «προδότης», ενώ επικηρύχθηκε με 5.000 γρόσια. Εναντίον του επιχειρήθηκαν τρεις δολοφονικές απόπειρες, οι οποίες απέτυχαν. Η πρώτη από τον Μπούσγο, με εντολή των προκρίτων της Λιβαδειάς, η δεύτερη στο καράβι του Αντώνη Βισβίζη με ενέδρα που στήθηκε με εντολή του Ιωάννη Κωλέτη και η τρίτη από τους Άγγλους, που έδρασαν με εντολή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου.

Επαναστατική δράση

Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τους αδερφούς Πετμεζά Το 1821 οργάνωσε δικό του σώμα, πήγε στην Ανατολική Στερεά και έγινε ήρωας με την επιτυχία του στη μάχη της Γραβιάς Από τότε το άστρο του ανεβαίνει συνέχεια. Οι καπεταναίοι της Στερεάς, εκτιμώντας την αναμφισβήτητη στρατηγική του ικανότητα, τον προτείνουν στην εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου για αρχιστράτηγο. Η πρόταση έγινε δεκτή παρά τη λυσσώδη αντίδραση των προκρίτων, που τον έβλεπαν ως επικίνδυνο πολιτικό αντίπαλο, λόγω της μεγάλης του επιρροής στο λαό. Επακολούθησαν όμως μερικές παρεξηγήσεις, που οδήγησαν στην καθαίρεση του Ανδρούτσου. Εκείνος όμως εξακολούθησε και έτσι να αγωνίζεται για την πατρίδα. Μετά την καταστροφή του Δράμαλη, στην οποία συνέβαλε σημαντικά με τη διακοπή των εφοδιοπομπών του Τούρκου στρατηγού, το γόητρο των στρατιωτικών, που είχε υποσκάψει ο Ι. Κωλέττης, αναστηλώθηκε και από το 1822 ο Ανδρούτσος έγινε αρχηγός των Αθηνών. Το 1823 βοήθησε στην καταστροφή των λειψάνων του Δράμαλη κατά τη μετάβασή του στο Άργος για τη Β΄ Εθνική. Οι πολιτικοί όμως εξακολουθούσαν να τον συκοφαντούν. Η κυβέρνηση έστειλε εναντίον του στρατό, αλλά ο Ανδρούτσος, που δεν ήθελε να χυθεί αδερφικό αίμα, απέφυγε τις συμπλοκές, όσο μπορούσε. Ο Γκούρας τότε να τον πείσει να παραδοθεί με την υπόσχεση ότι τίποτε δεν είχε να φοβηθεί. Εκείνος δέχτηκε. Τον περιόρισαν στο μοναστήρι του Δομοκού, πάνω στον Ελικώνα απ` όπου σε λίγο τον πήραν, τον μετέφεραν στην Αθήνα και τον φυλάκισαν στο πύργο των Προπυλαίων της Ακρόπολης.

Το τέλος του 

Στην Ακρόπολη οι δεσμοφύλακές του αποφάσισαν να απαλλαγούν τελείως από την παρουσία του. Ο Ιωάννης Γκούρας έδωσε την έγκρισή του και οι εχθροί του αρχιστράτηγου Μήτσος της Τριανταφυλλίνας, Ιωάννης Μαμούρης και Παπακώστας τον οανάτωσαν. Στο μητρώο των αξιωματικών του Αγώνα αναγράφεται ότι σκοτώθηκε στην Ακρόπολη από άγνωστους. 

Μετά θάνατον η Ελληνική πολιτεία τον κατέταξε στην εξαίρετη τάξη των επίλεκτων αγωνιστών του 1821 μαζί με τους Θεόδωρο Κολοκοτρώνη , Γεώργιο Καραϊσκάκη , Μάρκο Μπότσαρη και άλλους, ενώ αναίρεσε την κατηγορία της προδοσίας. Στις 15 Ιουλίου 1967, ο στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος γεννημένος στην Πρέβεζα, διοικητής της Ελληνικής Ταξιαρχίας του Ρίμινι και επικεφαλής του Εθνικού Στρατού, την περίοδο από το 1947 έως το 1949, τα μετέφερε με πολεμικό σκάφος στη γενέτειρά του, μέσα σε μεταλλικό κουτί.

http://www.hellenic-college.gr/works/1821/index.html