ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ Ευαγγέλιο: Μτθ. 6, 14- 21

ΟΔΟΣ ΘΕΟΓΝΩΣΙΑΣ

          Εν ολίγοις

          Πριν από την έναρξη της Αγίας και Μεγάλης Σαρακοστής η Εκκλησία μας στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα έρχεται με τα αναγνώσματά της να μας υπενθυμίσει το πνευματικό και εκκλησιολογικό πλαίσιο, τους όρους και τις προϋποθέσεις του αγώνα που πρόκειται ν’ αναλάβουμε από την επομένη.

          Το σημερινό ευαγγέλιο έχει τρία σκέλη μέσα στα οποία αποτυπώνεται το νέο ήθος, η νέα ευσέβεια που κηρύττει ο Χριστός σε σχάση με την φαρισαϊκή εξωτερική ευσέβεια.

          Μελετώντας κανείς προσεκτικά την σημερινή ευαγγελική διήγηση μπορεί να διακρίνει το δρόμο που οδηγεί στη γνώση του Θεού, με γνωρίσματα την αληθινή νηστεία, την προσευχή, την ελεημοσύνη, την αμνησικακία και την αποφυγή της πλεονεξίας. Όλα αυτά αποτελούν μια προετοιμασία για την προσωπική μας συνάντηση με τον αναστημένο Κύριο, να μας φωτίσει ο Θεός, να μας χαριτώνει σ’ όλη την διάρκεια της πνευματικής ετοιμασίας όπου οι χριστιανοί καλούνται ν’ ασκούμαστε πνευματικά.

          Η έννοια της άσκησης αποτελεί πάντοτε μια πρόκληση ιδιαίτερα για τον σύγχρονο άνθρωπό που  επιδιώκει την άνεσή του και την αποφυγή κάθε κόπου και μόχθου ακόμη και για τα ουσιώδη της ζωής.

          Ασκούμαι θα πει, ότι ταπεινώνω την ψυχή  μου, για να γίνει δεκτική της χάριτος του Θεού. Κύρια μορφή  άσκησης για την παράδοση της Εκκλησίας θεωρείται η νηστεία, η προσευχή, η ελεημοσύνη  και άλλες παρόμοιες ασκητικές πράξεις που εκφράζουν την ταπεινοφροσύνη ενώπιον του Θεού, την ελπίδα και την αγάπη μας προς τον Θεόν. Το όλον ιδεώδες του ευαγγελίου έχει ασκητικό πνεύμα, που σημαίνει πως πρώτη επιδίωξη και κανόνας των πιστών είναι η αποφυγή της γαστριμαργίας. Ακάθαρτος δεν είναι μόνον ο ανήθικος, αλλά και ο κοιλιόδουλος που είναι δούλος άλλης ηδονής.

          Βέβαια η νηστεία αυτή καθ’ εαυτή δεν είναι αρετή, αλλά σπουδαίο μέσον πνευματικής άσκησης και ασφαλής δρόμος που οδηγεί τους πιστούς στην αρετή, φτάνει μόνον να μην γίνεται «προς το θεαθήναι τοις ανθρώποις», δηλ. Φαρισαϊκά. Αυτό σημαίνει πως η νηστεία, όπως και οι άλλες πράξεις ευσεβείας εγκυμονούν κάποιους κινδύνους, που αν δεν προσέξουμε μας οδηγούν στην τυπολατρεία. Και το χειρότερο καλλιεργούν μια υπεροψία  και επιδίωξη «όπως φανώσιν τοις ανθρώποις».

           Η νηστεία χωρίς αγάπη προς τον συνάνθρωπο δεν είναι αρεστή στον Θεό, γιατί δεν μπορεί να χωρισθεί από την ελεημοσύνη και την προσευχή. Την όποια άσκηση ο πιστός την κάνει για την αγάπη του Θεού και όχι για να την παρουσιάσει σαν καλό έργο και να ζητήσει την αυτοδικαίωσή του. Ο Χριστός διδάσκει, ότι η νηστεία πρέπει να γίνεται με διακριτικότητα, γιατί αυτή είναι η καθαρή έκφραση της ελπίδας προς τον Θεό, μια νηστεία ταπεινή «εν τω κρυπτώ». Η αληθινή νηστεία που γίνεται με μετάνοια οδηγεί στην διαρκή αναζήτηση του Θεού και ανοίγει την πύλη της Β. τ. Θ.

          Στο πρόσωπο και πρότυπο του Χριστού εμφανίστηκε η καλοσύνη του Θεού, ο Οποίος είναι ελεήμων και εύσπλαχνος, αφού από ευσπλαχνία μας αναγέννησε σε μια καινούργια ζωή με την ανάσταση του Κυρίου. Σκοπός της τελείωσης του πιστού είναι η ομοίωση του με τον Θεό, γι’ αυτό σπουδή της ζωής του είναι ν’ αποκτήσει την ευσπλαχνία, την καλοσύνη, την ταπεινοφροσύνη, την πραότητα, την μακροθυμία του Θεού. Ν’ ανέχεται τον πλησίον και να συγχωρεί, όπως  ο Χριστός μας συγχώρεσε όλους, έτσι κι εμείς να κάνουμε μεταξύ μας.

          Όταν ο χριστιανός δεν αγαπάει και δεν συγχωρεί τον συνάνθρωπό του, είναι σαν να μη αγαπάει τον αδελφό του, να τον αποκλείει από την αγάπη και τη συγγνώμη του Θεού. Όλοι οι χριστιανοί πρέπει να έχουν μια καρδιά γεμάτη αμνησικακία σαν τον Θεό Πατέρα.

          Η φιλαργυρία κυριεύει πολλούς ανθρώπους και τους κρατάει δεμένους και υποδουλωμένους στη γη. Ο Κύριος στη σημερινή ευαγγελική διήγηση μιλάει για επίγειους και ουράνιους θησαυρούς. Για θησαυρούς που υπόκεινται στη φθορά και για μόνιμους που κατατίθενται στα χέρια του Θεού. Γιατί «όπου είναι ο θησαυρός σου εκεί είναι και η καρδιά σου». Δηλ. να είμαστε ουρανόφρονες και όχι χαμαίζηλοι.

          Η φιλαργυρία είναι ένα δυνατό μεθύσι-«μέθη ακόρεστος»-  Κάνει την ψυχή έρημη αισχρή, σκοτεινή. Τον Ιούδα τον έκανε προδότη, «φιλαργυρίας νοσήσας εσκοτίζετο» . Είναι ένα σκοτάδι που δεν επιτρέπει στον άνθρωπο να βλέπει τα πράγματα απ’ την αληθινή τους όψη. Η ανελεημοσύνη είναι φιλαργυρία και απανθρωπιά.

          Και τα τρία αυτά γνωρίσματα της ορθόδοξης ευσέβειας δείχνουν πόσο εύκολα λησμονεί ο άνθρωπος την οδό της θεογνωσίας και εγκλωβίζεται  σ’ ένα ψεύτικο και πρόσκαιρο παρόν, νομίζοντας πως αποκτά ασφάλεια. Αλλά συγχρόνως δείχνουν και το πόσο αισθάνεται στο βάθος της ψυχής του την ανάγκη να βρίσκεται σ’ επαφή με τον Θεό. Και αυτός ο εσωτερικός διχασμός εκφράζεται με την εμφάνιση μιας ρηχής θρησκευτικότητας. Πράγματι είναι  ανώφελη η προσπάθεια να δουλεύει κανείς συγχρόνως σε δύο κυρίους. Η ψεύτική του θρησκευτικότητα τον εμποδίζει να δει καθαρά τα πράγματα και τον δένει σε μια γωνιά με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας.

          Η παγίδα της θρησκευτικότητας των τύπων και του εγωισμού που μας απομακρύνει από τον δρόμο της γνώσεως του Θεού, δεν είναι μόνον γνώρισμα του φαρισαϊσμού, αλλά βρίσκεται δίπλα μας  κάθε στιγμή έτοιμη να μας αφανίσει πνευματικά. Γι’ αυτό η Εκκλησία μας προσκαλεί σε πνευματική νήψη, που κρατά το πνεύμα ξύπνιο και την καρδιά άγρυπνη.

          Ιδιαίτερα τώρα μάλιστα  την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής που η νηστεία είναι αληθινή όταν συνοδεύεται από συνεχή νήψη ψυχής, από αγάπη και συγγνώμη για τους άλλους, από νηστεία όχι μόνον αποχή τροφών, αλλά και παθών.

Καλή Μεγάλη Σαρακοστή

π. γ. στ.