Ὁ πόνος καί αἱ θλίψεις εἰς τήν ζωή μας

Ὀρθόδοξα Μυνήματα, Ἐκδόσεις "Ὀρθόδοξος Κυψέλη"

Γέροντος Ἐφραίμ, προηγουμένου Ι. Μονῆς Φιλοθέου

Τό μονοπάτι τῆς ζωῆς εἶναι ὅλο πόνος καί δάκρυ∙ ὅλο ἀγκάθια καί καρφιά∙ παντοῦ φυτρωμένοι σταυροί∙ παντοῦ ἀγωνία καί θλίψη. Κάθε βῆμα καί μία Γεθσημανή. Κάθε ἀνηφοριά καί ἕνας Γολγοθᾶς. Κάθε στιγμή καί μία λόγχη. «Ἄν μπορούσαμε νά στίψουμε την γῆ σάν τό σφουγγάρι θά ἔσταζε αἷμα καί δάκρυα».

«Ἄνθρωπος ὡσεί χόρτος αἱ ἡμέραι αὐτοῦ, ὡσεί ἄνθος τοῦ ἀγροῦ οὕτως ἐξανθήσει», λέγει ὁ ψαλμωδός.

Τό τριαντάφυλλο βγάζει ἀγκάθι καί τό ἀγκάθι τριαντάφυλλο. Τά ὡραῖα συνοδεύονται μέ πόνο, ἀλλά κι ὁ πόνος βγάζει στή χαρά. Συνήθως τό οὐράνιο τόξο ὑψώνεται ὕστερα ἀπό τήν μπόρα. Πρέπει νά προηγηθοῦν οἱ καταιγίδες γιά νά ξαστερώσει ὁ οὐρανός...

Ἡ διάκριση - φωτισμένη ἀπό τήν χριστιανική πίστη καί φιλοσοφία - βλέπει. Ἔχει τήν ἱκανότητα μέ τήν ἐνόραση νά βλέπει πολύ βαθιά ἀπ' τά φαινόμενα. Μέσα ἀπό τόν πόνο βλέπει τήν χαρά καί τήν ἐλπίδα, ὅπως ὁ θρίαμβος τοῦ Χριστοῦ βγῆκε μέσα ἀπό τόν πόνο τοῦ Πάθους καί τοῦ Σταυροῦ.

Τά πιό θαυμάσια ἀγάλματα ἔχουν τά περισσότερα κτυπήματα.. Οἱ μεγάλες ψυχές ὀφείλουν τήν μεγαλοσύνη τους στά κτυπήματα τοῦ πόνου. Τά χρυσά καί βαρύτιμα κοσμήματα περνοῦν πρῶτα ἀπ' τήν φωτιά.

Συγκλονίζει τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη ὁ πόνος. Εἶναι φωτιά καμίνι πού καίει καί κατακαίει. Εἶναι καταιγίδα καί τρικυμία. «Τά σπλάχνα μου καί ἡ θάλασσα ποτέ δέν ἡσυχάζουν», λέει ὁ Σολωμός. Εἶναι στιγμές πού οἱ δοκιμασίες ἔρχονται ἀπανωτές, ἡ μία μετά τήν ἄλλην ἤ καί ὅλες μαζί. Πολύ βαρύς τότε ὁ σταυρός. Ἡ ἀγωνία κορυφώνεται. Ἡ ψυχή φορτίζεται τόσο, ὥστε εἶναι ἕτοιμη νά λυγίσει. Ὅλα φαίνονται μαῦρα. παντοῦ σκοτεινά. Παντοῦ ἀδιέξοδα. Λέει ὁ ἀγ. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Τά καλά φύγανε, τά δεινά εἶναι γυμνά καί προκλητικά, τό ταξίδι γίνεται μέσα στή νύχτα, φάρος δέν φαίνεται πουθενά καί ὁ Χριστός φαίνεται νά κοιμᾶται»

Καρφιά καί μαχαίρια εἶναι τῆς ζωῆς οἱ θλίψεις. Μαχαίρια καί καρφιά πού σκίζουν ἀνελέητα καί τρυποῦν τίς καρδιές. Τίς πυρακτώνουν καί τίς παραλύουν ἐξουθενωτικά.

Τό μόνο πού ἀπομένει σέ τοῦτες τίς στιγμές εἶναι ἡ κραυγή πού σάν παράπονο ἱκεσίας ἀπευθύνεται στό Θεό. «Ἐλέησον μέ Κύριε.... Ἡ ψυχή μου ἐταράχθη σφόδρα...εκοπίασα ἐν τῷ στεναγμῷ μου...εγενήθη ἡ καρδία μου ὡσεί κηρός τηκόμενος... Ἐλέησόν μέ Κύριε ὅτι θλίβομαι...εξέλιπεν ἐν ὀδύνῃ ἡ ζωή μου καί τά ἔτη μοῦ ἕν στεναγμοίς...επελήσθην ὡσεί νεκρός...εγενήθην τά δάκρυά μου ἐμοί ἄρτος ἡμέρας καί νυκτός...ινά τί περίλυπος εἰ,εἶ ἡ ψυχή μου, καί ἶνα,ἵνα τί συνταράσσεις με;»

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ βασιλιᾶς τῆς δημιουργίας, ἀλλά τό στεφάνι του εἶναι ἀπό ἀγκάθια. Ἡ πορεία του εἶναι ἄλλοτε τραγούδι καί συμφωνία χαρᾶς, τίς περισσότερες ὅμως, φορές εἶναι ἕνα θλιβερό καί ἀσταμάτητο πένθιμο ἐμβατήριο.

Μεγάλο καί αἰώνιο τό πρόβλημα τοῦ πόνου. Τό μελέτησαν φιλόσοφοι καί κοινωνιολόγοι καί ψυχολόγοι καί ἄλλοι πολλοί. Τήν αὐθεντικότερη ὡστόσο ἀπάντηση τή δίνει ὁ χριστιανισμός, ἡ πίστη, ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ. Καί ἡ ἀπάντηση εἶναι διπλή. Θεολογικά εἶναι συνέπεια τῆς πτώσεως, ὅπως ὅλα τά κακά.. Εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς κακῆς χρήσεως τῆς ἐλευθερίας. Εἶναι καρπός τῆς παρακοῆς. Ἠθικά εἶναι εὐκαιρία καί μέσον ἀρετῆς καί τελειώσεως.

Θά σέβομαι πάντα τόν Θεό- λέγει ὁ Θεολόγος. Γρηγόριος - ὅσα ἐνάντια καί ἄν ἐπιτρέπη νά μέ βροῦν. Ὁ πόνος γιά μέσα εἶναι φάρμακο σωτηρία. Ὁ δέ μέγας Βασίλειος λέγει: «Ἐφ' ὅσον μᾶς ἑτοιμάζει ὁ Θεός τό στεφάνι τῆς βασιλείας Του, ἀφορμή γιά ἀρετή ἄς γίνει ἡ ἀσθένεια». Οἱ θλίψεις θά πεῖ καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος μᾶς φέρνουν πιό κοντά στό Θεό. Καί ὅταν σκεφτόμαστε τό αἰώνιο κέρδος τῶν θλίψεων δέν θά στεναχωριόμαστε.

Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὅσο διωγμένος καί πονεμένος καί κατάστικτος ἀπό τά «στίγματα τοῦ Κυρίου», διδάσκει ὅτι, ὁ Θεός ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά πονέσει μέ τίς θλίψεις, « ἐπί τό συμφέρον, εἰς τό μεταλαβεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ».

Χιλιάδες τρόπους ἔχει ὁ Θεός γιά νά σέ κάμει νά ἰδεῖς τήν ἀγάπη Του. Ὁ Χριστός μπορεῖ νά μετατρέψει τήν δυστυχία, σέ μελωδικό δοξολογητικό τραγούδι. «Ἡ λύπη ὑμῶν εἰς χαράν γενήσεται» εἶπε ὁ Κύριος.

Τέτοια μάχη, τέτοια νίκη. «Στήν ἀγορά τ' οὐρανοῦ δέν ὑπάρχουν φτηνά πράγματα». Οἱ στιγμές τοῦ πόνου καί τῆς θυσίας εἶναι στιγμές εὐλογίας. Κοντά σέ κάθε σταυρό, εἶναι καί μιά ἀνάσταση. Τί κι' ἄν τώρα πονᾶμε καί κλαῖμε ἀσταμάτητα; «Τό γάρ παραυτίκα ἐλαφρόν τῆς θλίψεως ἡμῶν καθ' ὑπερβολήν εἰς ὑπερβολήν αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν», λέει ὁ Παῦλος.

Ὁ ἄνθρωπος τοῦ πόνου εἶναι ὁ ἄριστος ἀθλητής τῆς ζωῆς μέ τίς ἔνδοξες νῖκες. Θ' ἀκριβοπληρωθεῖ μέ τά αἰώνια βραβεῖα, «ἅ ὀφθαλμός οὐκ οἵδε καί οὖς,οὕς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν», λέει πρός Κορινθίους ὁ Παῦλος.

Ὅποιος ἀτενίζει καί ἀντιμετωπίζει τόν πόνο μέ τό πρίσμα τῆς αἰωνιότητος, εἶναι ἤδη ἀπό τώρα νικητής. Εἶναι ὁ ἐκλεκτός πού μέ τήν ἀκατάβλητη πίστη στό Θεό ἔφθασε στήν χαρά. Γεύτηκε τήν χρηστότητα τοῦ Κυρίου καί εἶναι ὑποψήφιος στεφανηφόρος. Μπορεῖ νά ἐπαναλάβει του Ἀπ., Παύλου τήν νικηφόρα κραυγή: «τόν ἀγῶνα τόν καλόν ἠγώνισμαι, τόν δρόμον τετέλεκα, τήν πίστιν τετήρηκα, λοιπόν ἀπόκειταί μοί ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὅν ἀποδώσει μοί ὁ Κύριος ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ».

Μέ τέτοιες μεταφυσικές διαστάσεις ἡ ὑπέρβαση τοῦ πόνου καί ἡ μεταμόρφωση του σέ χαρά λυτρωτική, εἶναι πραγματικότητα, Εἶναι ἀλλοίωση πού ὀφείλεται στή δύναμη τοῦ Θεοῦ. Εἶναι μετακαίνωση - παράλογο γιά τόν ἄνθρωπο τοῦ ὀρθοῦ λόγου - φυσική συνέπεια τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Εἶναι γιά τον ἄνθρωποι τῆς πίστεως, τό μέγα θαῦμα τῆς ἀλλοίωσης τοῦ Θεοῦ. Ἡ μεταφυσική βίωση τοῦ πόνου ὁδηγεῖ στή λύση τοῦ μεγάλου προβλήματος. Ὁδηγεῖ ἀπό τό σκοτάδι στό φῶς.

 

Ὀφείλουμε λοιπόν, ν' ἀποδεχόμαστε τόν πόνο πού μᾶς ἐπισκέπτεται, σάν μιά εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Τό σιτάρι συμπιέζεται καί λιώνει μέσα στή γῆ, ἀλλά τότε καρποφορεῖ τήν ζωή. Πλούσια καί εὐλογημένη τοῦ πόνου ἡ συγκομιδή. Μεγάλη ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ στόν ἀγρό τῶν δακρύων. Εὐλογία πού τήν βιώνουν ὅσοι μέ τό χάρισμα τῆς διακρίσεως ἀληθινά πιστεύουν.

Εὐλογία Θεοῦ καί ἔλεος ὅσοι διῆλθαν τό καμίνι τοῦ ποικίλου πόνου μέ θεϊκή δύναμη καί ἐπίγνωση. Τούς περιμένει ἡ αἰώνια, ἡ ἀθάνατη, ἡ πανευτυχής ἀνάπαυσις ἐν τῷ Θεῷ. Ἀμήν.

ρωμαϊκό οδοιπορικό.