 |
Τα πάθη δεν ανήκουν στη
φύση των ανθρώπων αλλά αποτελούν παρά φύση καταστάσεις. Όταν όμως χρονίζουν
στον άνθρωπο, γίνονται δεύτερη φύση του και δεν απομακρύνονται. Ακόμα και όταν
ο άνθρωπος μετανοεί και δέχεται τη χάρη του Θεού, δεν απαλλάσσεται διαμιάς από
τα πάθη του. Χρειάζεται χρόνος για την καταπολέμησή τους.
Τα πάθη δεν ταυτίζονται με τις αμαρτίες. Πάθη είναι οι
αμαρτωλές καταστάσεις της ψυχής, που ενεργοποιούνται με τις αμαρτίες. Είναι
όμως δυνατό να υπάρχουν πάθη και να παραμένουν
κρυφά, γιατί δεν δοθήκαν αφορμές να ενεργοποιηθούν με συγκεκριμένες αμαρτίες.
Και τα πάθη αυτά είναι περισσότερο επικίνδυνα, γιατί μένουν απαρατήρητα και δεν
καταπολεμούνται.
Πρωταρχική αιτία των παθών είναι η άγνοια του Θεού. Αυτή
σκοτίζει το νου του ανθρώπου και τον προσηλώνει στις αισθήσεις. Με αυτό τον
τρόπο μολύνεται ολόκληρη η ψυχή, ανατρέπεται η ομαλή λειτουργία της και
δημιουργούνται τα πάθη.
Η μητέρα όλων τω κακών είναι η φιλαυτία. Φιλαυτία είναι η
εμπαθής και παράλογη φιλία του σώματος. Εξ αιτίας της οι άνθρωποι οδηγούνται
στα πάθη και γίνονται ανάρμοστοι, κατά τον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη. Η
φιλαυτία καθηλώνει τον άνθρωπο στην αγάπη του κόσμου και τη δουλεία των παθών.
Τα τρία βασικά πάθη που ξεκινούν από τη φιλαυτία και
οδηγούν σε όλα τα υπόλοιπα, είναι η γαστριμαργία, η φιλαργυρία και η κενοδοξία.
Η γαστριμαργία έβγαλε τον άνθρωπο από τον παράδεισο και με
αυτήν άρχισε η εμπαθής ζωή. Από τη γαστριμαργία γεννιέται η πορνεία και κάθε
σαρκική ακαθαρσία. Ισχυρό όπλο για την καταπολέμησή της είναι η νηστεία, γι’ αυτό και έχει κυρίαρχη θέση μέσα
στην περίοδο του τριωδίου.
Η φιλαργυρία χαρακτηρίζεται από τον απόστολο Παύλο ως η
ρίζα όλων των κακών, Από αυτήν γεννιέται η πλεονεξία, η κλοπή, ή αρπαγή και όλα
τα παρόμοια. Η φιλαργυρία σκοτίζει το νου του ανθρώπου και ματαιώνει τη σωστή
λειτουργία του λογικού του. Για το λόγο αυτό, στο Τριώδιο προβάλλεται και η ελεημοσύνη ως το αντίδοτο της
πλεονεξίας.
Η κενοδοξία αποτελεί λεπτότατο πάθος που οδηγεί στην
υπερηφάνεια. Χαρακτηριστικό γνώρισμά της είναι ότι συνδέεται εύκολα με κάθε
έργο και εμφανίζεται μαζί με τις αρετές, Καταπολεμιέται με ιδιαίτερη δυσκολία
και αποτελεί εμπόδιο για την αρετή. Μοναδικό μέσο για την καταπολέμησή της
είναι η ταπείνωση.
Το κακό φωλιάζει στον άνθρωπο με τα πάθη. Και η
καταπολέμησή του δεν είναι δυνατή, παρά μόνο με την καταπολέμηση των παθών.
Αυτό αποτελεί κύριο μέλημα κάθε πιστού στην καθημερινή του ζωή. Ο όσιος Ισαάκ ο
Σύρος παρομοιάζει με τα σκυλιά που συχνάζουν στα κρεοπωλεία. Με μια φωνή
φεύγουν, ‘οταν όμως παραμεληθούν, ορμούν σαν
τεράστια λιοντάρια.
Το Τριώδιο είναι η κατ΄ εξοχήν λειτουργική περίοδος κατά
την οποία οι πιστοί καλούμαστε σε πνευματικούς αγώνες. Ιδιαίτερα καλούμαστε να
επιδοθούμε στον αγώνα κατά του κακού και την καταπολέμηση των παθών, μιας και η
πνευματική ζωή αρχίζει με την πάλη εναντίον των παθών.
π. γ. στ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου