«Τον λόγον της αληθείας ορθοτομών….»

 

Στη μνήμη ιερομαρτύρων, όπως στις 29/1, που εορτάζεται η ανακομιδή των λειψάνων του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, ψάλλεται το απολυτίκιο που έχει σταθερή φόρμα-πρότυπο- και αλλάζει απλώς ανάλογα με το όνομα του ιερομάρτυρα. Το απολυτίκιο αυτό ξεκινάει με τη φράση: «Και τρόπων μέτοχος και θρόνων διάδοχος…..». Αργότερα στο τροπάριο βρίσκουμε  τη φράση «τον λόγον της αληθείας ορθοτομών» η οποία περιέχει μετοχή του ρήματος «ορθοτομώ».

          Πρόκειται για ένα σπάνιο ρήμα της αρχαιότητας, το οποίο μάλιστα απαντάται μόνο!! σε εκκλησιαστικά κείμενα. Είναι σύνθετο, με πρώτο συνθετικό το επίρρημα «ορθώς» και δεύτερο συνθετικό το ρήμα «τέμνω»- κόβω. Κατά κυριολεξία λοιπόν σημαίνει «κόβω/χαράζω δρόμο σε ευθεία γραμμή». Κατ’ επέκταση, έχει την ειδικότερη σημασία «χαράζω δρόμο σε ευθεία γραμμή», «τέμνω ορθά κάποια οδό». Με τη σημασία αυτή, στην Π. Διαθήκη, και συγκεκριμένα στο χωρίο Παροιμιών 3,6 «εν πάσαις οδοίς σου γνώριζε αυτήν, ίνα ορθοτομεί τας οδούς σου, ο δε πους σου μη προσκόψει….». Δηλαδή, σε όλους τους δρόμους σου-δηλ. σε όλη την πορεία της ζωής σου γνώριζε την –σοφία του Θεού-, ώστε να χαράζει σωστά την πορεία σου και να μη σκοντάψει το πόδι σου….».

          Μεταφορικά, στην Κ. Διαθήκη, σημαίνει την ορθή διδασκαλία της αλήθειας: «ορθοτομούντα τον λόγον της αληθείας» (Β΄Τιμ. 2,15). Την ίδια σχεδόν φράση θα βρούμε στη Θεία Λειτουργία σε αίτηση που αναπέμπεται σχετικά με τον Αρχιεπίσκοπο- επίσκοπο «….εν πρώτοις μνήσθητι…. και ορθοτομούντα τον λόγον της σης αληθείας».

          Προς το τέλος μάλιστα της Θείας Λειτουργίας- μετά την θ. κοινωνία- επανερχόμαστε στη σημασία της «ορθής χάραξης δρόμου» ακούγοντας από τον ιερέα το αίτημα «ορθοτόμησον ημών την οδόν», το οποίο απευθύνεται στον Χριστό, που είναι «η οδός και η αλήθεια και η ζωή» (Ιωάν. 14, 6).