Μικρά σημειώματα για το έπος του 1940, επιμέλεια π.Γερ.Στανίτσας

          

«Γιατί πολεμάμε»;

          Νύχτα του 1940 στο μέτωπο, στο Αλή Μποστιβάνι, υψόμετρο 1.220 μέτρα, μπροστά στην Κλεισούρα, χιόνι παντού. Μικρή ανάπαυλα στην κόλαση του πυρός και προλαβαίνουν ν’ ανταλλάξουν δύο φράσεις.

          Λόγιος βαθμοφόρος ο ένας, απλός φαντάρο ο άλλος:

          -Γιατί πολεμάμε; Ρώτησε ο πρώτος.

          -Για τη δόξα, για να δώσουμε παράδειγμα στον κόσμο.

          Δεκέμβριος 1940

         

          Ιαπωνικές εφημερίδες: «Η Τρίτη χώρα του Άξονα αναγκάζεται να θαυμάσει τους Έλληνες. Η χώρα μας, εις την οποίαν ιδιαιτέρως τιμάται η ανδρεία, παρακολουθεί με θαυμασμόν τον αγώνα των Ελλήνων εις την Αλβανίαν, ο οποίος μας συγκινεί τόσον ώστε, παραμερίζοντες προς στιγμήν παν άλλο αίσθημα, αναφωνούμεν «Ζήτω η Ελλάς».

Ιταλία, τέλη Απριλίου 1945

«Στο βιβλίο που εξέδωσε πρέσβης της Ιταλίας Γκράτσι, όταν επέδωσε στο Μεταξά το τελεσίγραφο για την ελεύθερη είσοδο των ιταλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα στις τρεις το πρωί της 28^ης Οκτωβρίου 1940, «Η αρχή του τέλους», εκτός των άλλων καταγράφει:

« Ο Μεταξάς….. με συνόδευσε μέχρι την έξοδο υπηρεσίας από την οποίαν είχα μπει από ένα τέταρτο και όταν ήμασταν στο κατώφλι μου είπε, είστε πιο δυνατοί… Αν στην μακρά σταδιοδρομία μου στην υπηρεσία του κράτους υπήρξε ποτέ μια στιγμή….κατά την οποίαν το καθήκον του αξιώματός μου  μού φάνηκε σταυρός όχι μόνο θλιβερός, αλλά και ταπεινωτικός, η στιγμή αυτή ήταν όταν…… ο πρεσβύτης εκείνος…..κατά την υπέρτατη εκείνη στιγμή, προτιμούσε να διαλέξει για την πατρίδα του τον δρόμο της θυσίας και όχι τον δρόμο της ατιμώσεως. Υποκλίθηκα μπροστά του με τον βαθύτερο σεβασμό και βγήκα από το σπίτι του.

Όταν σε λίγες μέρες, μετά τις πρώτες νίκες των Ελλήνων, όταν ο  Γκράτσι επέστρεψε στην Ιταλία, δέχτηκε το ξέσπασμα της οργής του Μουσολίνι, επειδή οι Έλληνες έδειχναν τελείως διαφορετική εικόνα από εκείνη που τους παρουσίαζε στις εμπιστευτικές του αναφορές ως «ανίκανους προς οποιαδήποτε άμυνα».

Το δικό μας χρέος

« Σ’ εκείνο τον πόλεμο  δε βρεθήκαμε ούτε ανέτοιμοι, ούτε εφησυχασμένοι. Αναδειχτήκαμε ομόψυχοι και αποφασισμένοι. Ηρωικοί, έντιμοι και μεγαλόψυχοι. Λόγιοι και αγράμματοι, βαθείς   γνώστες και συνεχιστές της ελληνικής μας ιστορίας, εκφραστές της πηγαίας αυταπάρνησης και της αυτοθυσίας. Μ’ αυτά πολεμήσαμε. Και αναδειχτήκαμε υπέρμαχοι της εθνικής μας αξιοπρέπειας και της ελευθερίας.

Γι’ αυτό πολεμήσαμε, Και δώσαμε μοναδικό παράδειγμα στον κόσμο.

Αυτό χρειαζόμαστε πάνω απ’ όλα και σήμερα, μ’ αυτά μας πρέπει να πολεμήσουμε, αναλαμβάνοντας ο καθένας το δικό του χρέος.»

Αγίους όμως μόνο η Ελλάδα! …..

Άπειρα είναι τα επεισόδια που δείχνουν το ύψος της αυτοθυσίας της ανδρείας ελληνικής ψυχής και ευγένειας…. Οι άγιοι στρατιώτες ζούσαν σε μιαν αδιάκοπη έξαρση. Έβλεπαν την Παναγία να περπατά πάνω στα χιόνια.

Ο κόσμος έκανε ουρά κάθε μέρα για να δώσει το αίμα του για τους τραυματίες μας. Ήταν εκεί νέοι, κοπέλες, γυναίκες, μαθητές, παιδιά, που περίμεναν τη σειρά τους. Μια μέρα λοιπόν, ο επί της αιμοδοσίας φίλος μου γιατρός είδε, μέσα στη σειρά των αιμοδοτών που περίμεναν, να στέκεται και ένα γεροντάκι.

-Εσύ παπούλη, του είπε ενοχλημένος, τι θέλεις εδώ;

Ο γέρος απάντησε δειλά:

-Ήρθα κι εγώ, γιατρέ, να δώσω αίμα.

Ο γιατρός τον κοίταξε με απορία και συγκίνηση. Ο γέρος παρεξήγησε το δισταγμό του. Η φωνή του έγινε πιο ζωηρή.

-Μη με βλέπεις έτσι, γιατρέ μου. Είμαι γερός, το αίμα μου είναι καθαρό, και ακόμα ποτές μου δεν αρρώστησα. Είχα τρεις γιούς. Σκοτώθηκαν και οι τρεις εκεί πάνω. Χαλάλι της πατρίδας. Όμως μου είπαν πως οι δύο πήγαν από αιμορραγία. Λοιπόν, είπα στη γυναίκα μου, θάναι κι άλλοι πατεράδες που μπορούν να χάσουν τα παλικάρια τους, γιατί δεν θάχουν οι γιατροί μας αίμα να δώσουν. Να πάω να δώσω κι εγώ το δικό μου. «Άντε, πήγαινε, γέρο μου», μου είπε, κι εγώ σηκώθηκα και ήρθα.

Τέτοια έπρεπε να γράφονται στα βιβλία των παιδιών μας, όταν θ’ αποχτήσουν τα βιβλία που πρέπει, όπως αναφέρονται παραδείγματα για την ανδρεία και την αρετή των Ελλήνων, ξεσηκωμένα απ’ την αρχαία μας ιστορία. Από κανένα απ’ αυτά τα ιστορικά παραδείγματα δεν είναι κατώτερα αυτά που είδα και άκουσα στην προκάλυψη του Ελληνικού Στρατού, το χειμώνα του 1941. Όμως καμιά ιστορία, ούτε η αρχαία ελληνική, δεν αναφέρει ένα παράδειγμα, σαν κι αυτό που μου διηγήθηκε ο φίλος μου ο γιατρός του Ερυθρού Σταυρού.

Το νέο στοιχείο, που προσθέτει τούτη η διήγηση, είναι το στοιχείο της αγάπης. Είναι το στοιχείο  του χριστιανικού αλτρουισμού, με το οποίο η θρησκεία του Ιησού συμπλήρωσε τον κανόνα της αρετής που μας παράδωσε η αρχαία Ελλάδα:

Ανδρείους μπορεί να βγάλει

         Κάθε πατρίδα,

               Αγίους όμως μόνο η Ελλάδα.

ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ