ΜΙΚΡΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, το περιβόλι της Παναγίας ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ (Β΄)

          Ύστερα από ανοδικήν πορεία ενός τετάρτου περίπου ευρίσκεται ο επισκέπτης ενώπιον της μονής της Λαύρας, εις τον μεγαλοπρεπή πυλώνα της με τας τρεις κατά διαστήματα θύρας του σκιαγραφείται η μεγαλοπρέπεια της μονής. Πριν εισέλθει κανείς αφήνει όπισθεν του αριστερά το περίπτερον και μίαν κρήνην κάτω από υψηλά δένδρα. Εισερχόμενος παρατηρεί ένα τεράστιον κτιριακόν συγκρότημα ζωσμένον εις δαντελλωτόν κάστρον. Ενώπιόν του ευρίσκεται μία ολόκληρος πολίχνη, που δια να την γνωρίσει οφείλει ν’ ανέλθει και να κατέλθει πολλάς κλίμακας, να διασχίσει ανθοσπάρτους αυλάς και σκοτεινούς υπογείους ή φωτεινούς διαδρόμους, να διέλθει  έμπροσθεν πολλών πύργων και κωδωνοστασίων, να παρακάμψει ναούς και ναύδρια, να παρατηρήσει ομοιόμορφους στοάς και εξώστας, να βαδίσει ακανονίστους δρομίσκους και να περιέλθει παράγωνα οικοδομήματα. Όλα αυτά, αρματωμένα με πύργους και πολεμίστρες, ήσαν έτοιμα να αμυνθούν έναντι των φοβερών επιδρομέων. Διότι η Λαύρα ως μεγάλη μονή και πλούσια έγινε πολλάκις στόχος της αρπαγής. Πειραταί από διάφορα μέρη και κατά διαφόρους εποχάς υπέβαλλον εις φοβεράς δοκιμασίας αυτήν και τους μοναχούς. Πάντοτε όμως υπερίσχυεν η «μεγίστη Λαύρα». Εις τούτο εβοηθήθη και από τον ιδρυτήν της, τον τραπεζούντιον Αθανάσιον, ο οποίος ακόμη και σήμερον ρίπτει εις την αυλήν της μονής την σκιάν της αγάπης και αγαθότητός του, εφ’ όσον – κατά παράδοσιν – εκείνος εφύτευσε το ένα από τα δύο υπερήφανα κυπαρίσσία της, κάτω από τα οποία μικραίνουν οι μοναχοί.

          Έτσι φαίνεται η σεβασμία μονή της μοναστικής πολιτείας, η ηγουμένη των μονών, το πρώτον θεμέλιον του συστηματοποιημένου μοναχισμού του Όρους. Η όλη δε τοποθεσία ομιλεί για την οσιότητα του πρώτου ιδρυτού της, του υπό τον Κυμινάν της Βιθυνίας καταγόμενον Αθανάσιον το έτος 963 μ. Χ., προτροπή και δαπάνη του φίλου του στρατηγού Νικηφόρου Φωκά, εθεμελίωσε το ανεπανάληπτον δημιούργημα της μεγάλης Λαύρας. Μετά την αποπεράτωσιν του ιστορικού έργου ο Νικηφόρος, αυτοκράτωρ πλέον, διώρησε δια χρυσοβούλλου ισόβιον ηγούμενον τον Αθανάσιον, ώρισε τον αριθμόν των μοναχών εις 30 και εχορήγησε τα αναγκαία δια την διατροφήν αυτών. Ο διάδοχος του Νικηφόρου  Ιωάννης Τσιμισκής συνεπλήρωσε το έργον του προκατόχου του με τον διπλασιασμόν του κατ’ έτος εις την Λαύραν καταβαλλομένου χρηματικού ποσού.

Π. Κ. ΧΡΗΣΤΟΥ, «ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ» Ιδρ. Πατ. Μελετών