Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ
ΤΗΣ Μ. ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
Εν
ολίγοις
Βρισκόμαστε στο τέλος του πρώτου μέρους του κατανυκτικού
Τριωδίου και από αύριο εισερχόμαστε στο δεύτερο μέρος του, τη Μ. Σαρακοστή που
θα τελειώσει το Μ. Σάββατο. Η Εκκλησία μας δίδαξε την αρετή της
ταπεινοφροσύνης, μας βεβαίωσε για τη σωτήρια μετάνοια και μας πρόβαλλε το λόγο
για την επιστροφή μας στο Θεό εν αναμονή
της Β΄ Παρουσίας του Κυρίου.
Και στις τέσσαρες Κυριακές τα ευαγγέλια απευθύνονται σε μας
ως μελών της εκκλησιαστικής κοινότητας. Σήμερα ακούσαμε συγκεκριμένες οδηγίες
για την νηστεία και τη σχέση μας με τους άλλους ανθρώπους, για τη
συγχωρητικότητα και τον θησαυρισμό.
Ιδιαίτερα αυτό το τελευταίο είναι μία μεγάλη παγίδα για
τον πιστό, γιατί εύκολα ξεγελιέται και μεταβάλλει την πορεία του σε αδιέξοδο. Και
εδώ βρίσκεται το ερώτημα πού βρίσκεται ο θησαυρός του ανθρώπου. Εδώ φαίνεται
πόσο βαθιά είναι ριζωμένος ο χριστιανισμός μας, γιατί η καρδιά μας βρίσκεται
εκεί , όπου βρίσκεται και ο θησαυρός μας, λέει ο Κύριος.
Στην εποχή μας επικρατεί η αντίληψη, ότι η ευτυχία του
ανθρώπου βρίσκεται στην απεριόριστη αύξηση της καταναλωτικότητας ως μοναδικού
στόχου της κοινωνικής ζωής και προβάλλεται με κάθε τρόπο η οικονομική ανάπτυξη.
Πρόκειται για μία νοοτροπία που δημιούργησε ένα υλιστικό τρόπο ζωής και
διέστρεψε κάθε έννοια ηθικής. Η μεγιστοποίηση του κέρδους γίνεται πλέον το
ιδανικό που κατευθύνει την ατομική και κοινωνική ζωή του ανθρώπου. Γίνεται όμως
και το μέσον που διαφθείρει την ηθική ποιότητά του. Έτσι η κοινωνία
μεταβάλλεται σ’ ένα τεράστιο καταναλωτικό μηχανισμό και ο άνθρωπος είναι ένα
από τα εξαρτήματά του. Η οικονομική ζωή αυτονομείται, ενώ η πνευματική ζωή
συμπνίγεται και ο άνθρωπος ευτελίζεται μέσα στον ατομοκεντρισμό του.
Όμως το σημερινό ευαγγέλιο μας προτείνει μία διαφορετική
συμπεριφορά λέγοντας μας: «Μη θησαυρίζετε θησαυρούς επί της γης». Αντίθετα
«θησαυρίζετε δε υμίν θησαυρούς εν ουρανώ». Και μας προσκαλεί να μπούμε στον καλό
αγώνα της πίστης με την άσκηση των αρετών, της προσευχής και της νηστείας και
της άρνησης του επίγειου θησαυρισμού.
Η Εκκλησία μας στην άσκηση είδε το αντίδοτο της
αποξένωσης του ανθρώπου από το Θεό και η έμπρακτη άρνηση της αμαρτίας θα λέγαμε
ότι είναι η αποκατάσταση της πνευματικής υγείας του ανθρώπου. Με τη στέρηση των
τροφών και των ανέσεων ο χριστιανός ασκεί τη θέλησή του, καταπολεμά τα πάθη του
και κυριαρχεί στις αισθήσεις του και αποκρούει το νόμο της αμαρτίας, ενώ η
υλική άνεση προκαλεί πνευματική παράλυση και ταλαιπωρεί τον άνθρωπο.
Είναι λυπηρό να παρασύρεται ο πιστός από το πνεύμα της
εποχής ικανοποιώντας περιττές ανάγκες.
Καλείται να κυριαρχείται από τη δύναμη της αγάπης και το ασκητικό πνεύμα της
ορθοδοξίας, το οποίο είναι συγχρόνως και δημιουργικό. Σέβεται τη δημιουργία,
την προστατεύει, ενώ ο καταναλωτισμός καταστρέφει την κτίση και συμβάλλει στην
αλλοτρίωση του ανθρώπου. Οπότε αν έτσι έχουν τα πράγματα δεν μπορούμε να
θεωρούμε το ασκητικό πνεύμα σαν κάποιο είδος πολυτελείας, ούτε ως επιλογή
κάποιας μερίδας πιστών, των μοναχών. Όταν η Εκκλησία προβάλλει τους ασκητές και
ερημίτες ως πρότυπα ζωής, αποβλέπει στην καλλιέργεια παρόμοιου πνεύματος και στάση ζωής σε όλους τους πιστούς.
Μέσα σ’ αυτή την προοπτική μπορούμε να εντάξουμε και τη
νηστεία ως ασκητικού μέσου που παίζει σπουδαίο ρόλο στην πνευματική μας ζωή. Η
νηστεία ακόμη και ως ασιτία, ήταν γνωστή από την αρχή στην Εκκλησία. Ο ίδιος ο
Χριστός νήστεψε και σύστησε τη νηστεία ως μέσον καταπολέμησης των παθών. Στη
συνέχεια η Εκκλησία συνέδεσε τη νηστεία με την ελεημοσύνη και ο λόγος είναι προφανής. Αυτό που στερούμαι εγώ το προσφέρω
στον άλλο που το έχει ανάγκη.
Κατά συνέπεια το ασκητικό πνεύμα στην Εκκλησία
συνδυάζεται με την αγάπη προς τον συνάνθρωπο, που συνεπάγεται φροντίδα για την επίλυση
των προβλημάτων του σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Ένας τέτοιος θεσμός
είναι η Μ. Σαρακοστή. Δεν είναι απλά μία λειτουργική περίοδος, αλλά ένας τρόπος
και πρόταση ζωής με έντονη ασκητική φυσιογνωμία. Θα ήταν φοβερή αμέλεια ν’
αφήσουμε αναξιοποίητο αυτόν τον πνευματικό και ηθικό πλούτο που μας προσφέρει η
Εκκλησία και η παράδοση της ορθοδοξίας.
Καλή
Σαρακοστή
π.
γ. στ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου