ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ( Της Ορθοδοξίας) Ευαγγέλιο : Ιωάν. 1, 44-52

Η ΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΘΕΟ ΕΙΝΑΙ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

            Εν ολίγοις

            Καθώς εισερχόμαστε στην πρώτη εβδομάδα της Μ. Σαρακοστής, η Εκκλησία μας προσκαλεί σε μια προπασχάλια προσωπική συνάντηση με το Χριστό. Η συνάντηση αυτή αποτελεί τη συνέχεια της σημερινής συνάντησης των Αποστόλων με τον Χριστό, και εκπλήρωση της προσδοκίας  των προ αυτών πιστών για τη συνάντησή τους με τον Μεσσία βασιλιά του Ισραήλ. Είναι μια συνάντηση μετά από την προσκόλληση στην πίστη μέσα από το δρόμο της προσωπικής εμπειρίας.

            Η σημερινή όμως Κυριακή Α΄ Νηστειών είναι γνωστή και ως Κυριακή της Ορθοδοξίας και ο ι. ευαγγελιστής κάνει λόγο για το βίωμα της προσωπικής συνάντησης του κάθε ανθρώπου με τον Ιησού Χριστό. Η πίστη ότι ο Χριστός δεν είναι  μόνο ένας ελκυστικός διδάσκαλος, αλλά ο Σωτήρας, δεν είναι προϊόν λογικής διεργασίας, αλλά προσωπικού βιώματος. Και το βίωμα αυτό συνδέεται με την γνώση, όσο και με την πίστη. Γι’ αυτό και ορθόδοξη πίστη είναι η προσωπική επαφή με το πρόσωπο του Χριστού μέσα από το γεγονός της Εκκλησίας.

            Που οφείλεται η παρουσία  της πίστης στη ζωής μας;

            Οφείλεται, κατά τον καθηγ. Γ. Μαντζαρίδη, στη φαινομενική απουσία του Θεού από τον κόσμο. Με την πίστη ο άνθρωπος ξεπερνά την αμεσότητα και προχωρεί στην αιώνια πραγματικότητα. Η πίστη στο Θεό αποτελεί μία υπαρξιακή ανάγκη για τον άνθρωπο διότι αυτή τον συγκρατεί, ενώ η απιστία αποτελεί παραφροσύνη και αυτοαναίρεση του άνθρωπου. Το να δεχθεί κανείς την πίστη ή να την απορρίψει εξαρτάται από την προαίρεση του ανθρώπου και εκδηλώνεται σαν μια πράξη ελευθερίας.

            Ο άνθρωπος επειδή είναι πλασμένος «κατ’ εικόνα» Θεού βρίσκει τον εαυτό του, την ύπαρξή του  στην παρουσία του προσωπικού Θεού που φανερώθηκε εν Χριστώ. Η χριστιανική πίστη αρχίζει με την πίστη στο Χριστό και ολοκληρώνεται με την κοινωνία μαζί Του.

            Το χαρακτήρα της χριστιανικής πίστης εκφράζει το μυστηρίο της ενσάρκωσης του Θεού. Πώς; Όπως δηλ. στην ενανθρώπιση του Χριστού έχουμε αισθητά στοιχεία, έτσι και στην παρουσία του Θεού υπάρχουν καταληπτά στοιχεία που μας οδηγούν στην αναγνώρισή Του.  Με τον τρόπο αυτό η πίστη ξεκινά από τα αισθητά και οδηγεί στην πνευματική εμπειρία της παρουσίας Του.

            Η σχέση Θεού και ανθρώπου απαιτεί πίστη. Η πίστη αυτή δεν καταργεί τη γνώση του ανθρώπου, ούτε και έρχεται σε αντίθεση. Απεναντίας δημιουργεί μία άλλη  μορφή γνώσης που κρατά τον άνθρωπο ανοιχτό απέναντι σ’ αυτό που γνωρίζει χωρίς να το περιορίζει.

            Η σημερινή όμως Κυριακή έχει σχέση και με την προσκύνηση των ιερών εικόνων. Ομολογούμε την προσήλωσή μας στην Ορθοδοξία και προσκυνούμε με ευλάβεια την εικόνα του Κυρίου, τη  μορφή της Θεοτόκου και των Αγίων.

            Η εικόνα είναι κάτι που το συλλαμβάναμε με τα μάτια. Εκτός όμως από τη σωματική όραση υπάρχει και η πνευματική. Δηλ. πέρα απ’ αυτά που βλέπουμε υπάρχουν και τα άλλα που δεν βλέπουμε. Πρόκειται για μία άλλη αίσθηση που κατορθώνεται με την πίστη. Οπότε όταν προσκυνούμε τις άγιες εικόνες δεχόμαστε όχι μόνο το κτιστό , το ορατό, αλλά και το αόρατο, το απερίγραπτο.

            Επίσης διαπιστώνουμε, ότι στην προσκύνηση των αγίων εικόνων υπάρχει κάτι ανάλογο με τα συναξάρια των Αγίων. Η βυζαντινή εικονογραφία δεν παριστάνει, αλλά εικονίζει τα θέματά της. Κατά παρόμοιο τρόπο και τα συναξάρια δεν εξιστορούν τα γεγονότα της ζωής των Αγίων, αλλά τα εκφράζουν και τα ερμηνεύουν. Δεν έχουν σκοπό να περιγράψουν μια ιστορική συμβατικότητα, αλλά να προσεγγίσουν την αλήθεια που κρύβεται πίσω απ’ αυτά. Στη βυζαντινή εικόνα τα πρόσωπα των Αγίων δεν εκφράζουν τα φυσικά πρόσωπά τους, αλλά τη θεωμένη υπόστασή τους. Το ίδιο συμβαίνει και στα συναξάρια που προβάλλεται σχηματικά ως σύμβολο του καινού εν Χριστώ ανθρώπου . Και αυτό επιτυγχάνεται με την παραδοξότητα των θαυμαστών στοιχείων της ζωής των. Όπως λοιπόν οι εικόνες έτσι και οι βίοι των Αγίων αποσκοπούν να ξεπεράσουμε την προσκαιρότητα  και τη ματαιότητα. Οι Άγιες εικόνες φιλοτεχνούνται με χρήματα και σχήματα, ενώ οι βίοι των Αγίων διατυπώνονται με λέξεις και γράμματα. Οι εικόνες μας διδάσκουν οπτικά  και τα συναξάρια  με τον λόγο.

            Καθώς λοιπόν προσκυνούμε τις άγιες εικόνες είναι μία ευκαιρία να  εμβαθύνουμε στο μυστήριο της πίστης. Να μην μένουμε μόνο στα εξωτερικά στοιχεία, αλλά να ζητήσουμε από το πρόσωπο της Θεοτόκου και των Αγίων να μας στερεώσουν στην ορθόδοξη πίστη και να φωτίζεται ο νους μας από το Άγιον Πνεύμα, ώστε να προσκυνούμε τον Χριστόν «ως Θεόν και Δεσπότην», την δε Θεοτόκον  και τους Αγίους να «τιμώμεν ως γνησίους θεράποντας».

Καλή Κυριακή

π. γ. στ.