Οι μορφές της προσευχής

Κάθε προσευχή προκύπτει από μια από τις τρείς μορφές: την αίτηση, την προσφορά, την δοξολογία. Τις βρίσκουμε μέσα στην Κυριακή προσευχή: «Τον άρτον ημών τον επούσιον δος ημίν σήμερον, άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ρύσαι ημάς από του πονηρού». Έπειτα «γεννηθήτω το θέλημά σου ως εν ουρανώ και επί της γης και ελθέτω η βασιλεία σου» σημαίνει: δέξου την άφεσιν που δίνουμε στους άλλους και

κάνε μας μάρτυρές σου και υπηρέτες σου. Και τέλος: «Αγιασθήτω το όνομα σου, ότι σου έστίν η βασίλεια και η δυνάμεις και η δόξα».

          Μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις τρεις αυτές μορφές στα αντίφωνα των λειτουργικών συναπτών. Μέσα στην ιστορία ενός εργάτη βυρσοδέψη που μαθαίνει την ταπείνωση στον Άγιο Αντώνιο, στην περιγραφή της προσευχής του τις ακολουθεί ακριβώς και δείχνει πώς αυτές οι τρεις μορφές γίνονται η κατάσταση της προσευχής και μπορούν να εξαγιάζουν όλες τις στιγμές του χρόνου, ακόμη και για εκείνον που δεν διαθέτει ιδιαίτερο χρόνο για την προσευχή. Το πρωί παρουσιάζει όλους τους κατοίκους της Αλεξάνδρειας ενώπιον του Θεού και λέγει: «Ελέησον ημάς τους αμαρτωλούς». Κατά την διάρκεια της ημέρας, στη δουλειά του, η ψυχή του δεν παύει να αισθάνεται ό, τι κάνει σαν μια προσφορά: «Σοι Κύριε». Και το βράδυ όλος χαρά που βλέπει να είναι ακόμη στη ζωή, η ψυχή δεν μπορεί παρά να είπε: «Δόξα σοι, Κύριε».

          Η προσευχή ακολουθεί την ίδια καθολικότητα. Το παν εξαγιάζεται και ευλογείται με αυτήν, το παν γίνεται μια από τις μορφές της. Είναι η προσευχόμενη αντίληψη της ζωής, όπου η εργασία, η πιο ταπεινή ενός εργάτη, και η δημιουργία μιας ιδιοφυίας εκτελούνται το ίδιο ως προσφορά μπροστά στο Θεό. Γίνονται δεκτές ως ένα έργο, που το έχει εμπιστευθεί ο Πατήρ.

          Είναι επίσης το αποφασιστικό πέρασμα για την πνευματική ζωή από τον «Ιησού προ των οφθαλμών» στον «Ιησούν εν τη καρδία», κατά την ησυχαστική παράδοση της προσευχής του Ιησού.

Παύλου Ευδοκίμωφ