ΝΗΣΤΕΙΑ: ΤΟ ΕΠΙΜΑΧΟ ΘΕΜΑ

 

Από την καθαρά Δευτέρα έχουμε εισέλθει στην περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής. Και οι Κυριακές ακόμη της περιόδου αυτής ονομάζονται από την Εκκλησία μας Κυριακές των νηστειών. Η νηστεία είναι από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της μεγάλης σαρακοστής.

     Ο Μ.  Βασίλειος πολύ ωραία λέγει, η νηστεία έχει την ίδια ηλικία με την ανθρωπότητα. Από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του ανθρώπου ο Θεός έθεσε τη νηστεία στους πρωτοπλάστους ως μέσο ασκήσεως των πνευματικών τους λειτουργιών. Η απαγόρευση τροφής από ένα δένδρο ήταν το συγκεκριμένο σημείο νηστείας των πρωτοπλάστων. Η συνέχεια μας είναι γνωστή. Η παράβαση είχε τρομερές συνέπειες για το ανθρώπινο γένος.

     Γι’ αυτό το θέμα της νηστείας πήρε πλέον οικουμενικές διαστάσεις στην ανθρώπινη ιστορία. Εξετάστηκε από πολλές πλευρές. Από την πλευρά της φιλοσοφίας της αισθητικής, ακόμη και τη θρησκείας.

     Καμιά όμως πλευρά από αυτές δεν μπόρεσε να δώσει το βαθύτερο νόημα της νηστείας, όπως το έθεσε ο Χριστός στο Ευαγγέλιό του. Ο Χριστός έδωσε το αληθινό νόημα της νηστείας. Και το αληθινό νόημα ξεπερνάει την τυπικότητα και την επιφάνεια και φθάνει μέχρι τα οντολογικά βάθη του ανθρώπου. Η  νηστεία πλέον παίρνει χαρακτήρα ουσιαστικό, οντολογικό, θεολογικό. Γίνεται άσκηση μέσα στο σώμα της Εκκλησίας. Γίνεται μέσο για σωματική και ψυχική διαπαιδαγώγηση. Η νηστεία δεν είναι ποτέ σκοπός, αλλά μέσο. Έχει, όμως, πάντοτε σκοπούς υψηλούς: τη μεταμόρφωση και τη θέωση του ανθρώπου.

     Η νηστεία έχει δύο όψεις: την εξωτερική και την εσωτερική. Η εξωτερική όψη της σχετίζεται με τα είδη και τις ποσότητες των τροφών, που ποικίλλουν ανάλογα με το βιολογικά επίπεδα του καθενός. Αλλιώς θα νηστέψει το παιδί, αλλιώς ο μεγάλος. Αλλιώς ο άρρωστος, αλλιώς ο υγιής. Αλλιώς αυτός που ζει με θερμοκρασία 40 υπό το μηδέν και αλλιώς αυτός που ζει με 40 άνω του μηδενός κ. ο. κ.

     Η εξωτερική μορφή της νηστείας διαφέρει ανάλογα  με τα επίπεδα που είπαμε. Η εσωτερική της όψη όμως είναι πάντα ίδια. Ο σκοπός της παραμένει πάντοτε η διαπαιδαγώγηση του σώματος και τη ψυχής. Η κάθαρση από τα πάθη. Η άσκηση των πνευματικών λειτουργιών. Γι’ αυτό και δε βιούται ποτέ η νηστεία αυτοτελώς. Είναι πάντοτε ενωμένη με όλες τις πτυχές της ζωής μας και ιδίως με την ταπείνωση, με την αγάπη, με την πίστη και την προσευχή. Έξω από αυτές τις αρετές δεν έχει νόημα η νηστεία. Όπως λέγει η Π. Διαθήκη, δεν μπορείς να νηστεύεις και να τρως τις σάρκες του αδελφού σου με το μίσος, δεν μπορείς να νηστεύεις και να κατακρίνεις και να καταρρακώνεις υπολήψεις.

     Νηστεία – ταπείνωση – αγάπη – προσευχή πάνε μαζί.

     Αν θέλουμε να νηστεύουμε σωστά, τότε ας νηστεύουμε όχι μόνο σωματικά, αλλά πνευματικά και ουσιαστικά.

     Γ.