Η ΕΥΧΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

 

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ

«Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως.. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης, χάρισαί μοι τω σω δούλω. Ναι, Κύριε βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφό μου, ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».

          Η προσευχή αυτή της Μ. Τεσσαρακοστής, έργο του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, λέγεται στο τέλος των ιερών Ακολουθιών από την Δευτέρα ως την Παρασκευή. Είναι σύντομη και απλή και κατέχει σημαντική θέση στη θεία Λατρεία αυτής της περιόδου. Απαριθμεί, με μοναδικό τρόπο, τα αρνητικά και θετικά στοιχεία της μετάνοιας, συνιστώντας ένα σημαντικό κανόνα αυτοελέγχου.

          «Κύριε και Δέσποτα τη ζωής μου».

          Εξαρχής ο δεόμενος δίνει αναφορά στον Κύριο της ζωής, αναγνωρίζοντας τον Θεό ως μοναδικό αυθέντη και δεσπότη του. Ομολογεί εμπιστοσύνη στον Θεό, τον κυβερνήτη του κόσμου και της ύπαρξής μας.

          «Πνεύμα αργίας, περιεργείας μη μοι δως».

          Παράκληση να μην επιτραπούν αυτές οι εκτροπές σε μας. Η προέλευση του κακού είναι δυσεπίλυτο θέμα. «Ο κόσμος όλος εν τω πονηρώ κείται», διαπιστώνει ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος  και στον Ιώβ παρατηρούμε μια ανοχή του Θεού στην πειρασμική δοκιμασία, από την οποία ο δίκαιος άνδρας υπομένει τον πειρασμό και εξέρχεται νικητής, ομολογώντας : «ει τα αγαθά εδεξάμεθα εκ χειρός Κυρίου, τα κακά ουχ υποίσομεν;

          Αργία είναι η οκνηρία μας, η απροθυμία  για δράση, η αναβολή, η αποτελμάτωση.

          Περιέργεια είναι η πονηρή διάθεση μελέτης των θεμάτων του συνανθρώπου, η οποία κινείται με δειλία και αποκαλύπτει στο τέλος μικροψυχία.

          Φιλαρχία είναι η τάση υπεροχής έναντι των συνανθρώπων μας. Όμως ισχύει το «Ει τις θέλει πρώτος είναι, έστι πάντων έσχατος και πάντων διάκονος».

          Αργολογία είναι η φλυαρία, η κατάκριση. Υπόψη: «παν ρήμα αργόν, ο εάν λαλήσωσιν οι άνθρωποι, αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ημέρα κρίσεως».

          «Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης και αγάπης χάρισαί μοι τω σω δούλω».

          Το πρώτο μέρος  της ευχής διαλάμβανε τα αρνητικά, ενώ στο δεύτερο μέρος γίνεται επίκληση αρετών, που είναι δωρεές του Θεού και όχι ατομικά κατορθώματα.

          Σωφροσύνη είναι η  εγκράτεια νου και σώματος, που προϋποθέτει δέηση και άσκηση.

          Ταπεινοφροσύνη είναι η συναίσθηση πλήρους εξάρτησης από τον Θεό, η εκτίμηση του έργου των άλλων και η παραδοχή ότι είμαστε οι πλέον αμαρτωλοί.

          Υπομονή είναι «η βασίλισσα των αρετών και το θεμέλιο των κατορθωμάτων».

          Αγάπη είναι η συμπόρευση με τον Θεό, ο Οποίος «αγάπη  έστιν».

          Ναι, Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου…. Η κατάκριση είναι απότοκος της υπερηφάνειας, και φανερώνει σύγκριση έναντι των άλλων. Ο άνθρωπος αγνοεί τον Μοναδικό Κριτή, τον Θεό.

          «Ανθρώπων έκαστος δύο πήρας φέρει, την μεν έμπροσθεν, την δε όπισθεν, γέμει δε κακών εκατέρα, αλλ’ η μεν έμπροσθεν αλλοτρίων, η δε όπισθεν αυτού του φέροντος. Και δια τούτο οι άνθρωποι τα μεν εαυτών κακά ουχ ορώσι, τα δε αλλότρια πάνυ ακριβώς θεώνται». (Αίσωπος)

          Η ενδοσκόπηση και η αυτογνωσία μας δίνει τη δυνατότητα να παρατηρούμε και να ελέγχουμε τις αμαρτίες μας, καταπολεμώντας τες με προσευχή και ταπείνωση. Μ’ αυτό τον τρόπο γινόμαστε σοφοί, αποκτούμε διάκριση, ατενίζουμε προς τον Θεό, έχουμε αυτομεμψία, κρίνοντας μόνον καθηκόντως , όπως στην θέση ενός Ηγουμένου ή Προϊσταμένου,  που οφείλει να αξιολογεί, πάντοτε με διάκριση.

          π. Γ. Φραγκιαδάκης