Ἡ σπουδαιότητα τοῦ Ὀρθοδόξου Μοναχισμοῦ

 

τοῦ π. Γεωργίου Μεταλληνοῦ

…Τὸ μεγαλύτερο ἐμπόδιο στὴ δυτικοποίηση τῆς Ὀρθοδοξίας ὑπῆρξε, τόσο στὴ Δύση, ὅσο καὶ στὴν Ἀνατολή, ὁ Μοναχισμός. Διότι, ὅπως εὔστοχα παρατηρεῖ ὁ π. Ι. Ρωμανίδης, «εἰς αὐτὸν διεσώζετο ἡ βιβλικὴ παράδοσις τῶν Προφητῶν καὶ Ἀποστόλων, οἵτινες ἀπετέλουν τὴν καρδίαν τῆς πατερικῆς παραδόσεως». Δὲν εἶναι, συνεπῶς, περίεργη ἡ ἐπικέντρωση τοῦ πολέμου κατὰ τῆς Ὀρθοδοξίας στὸ χῶρο τοῦ Μοναχισμοῦ. Οἱ Βαυαροί, ὡς Εὐρωπαῖοι, ἐγνώριζαν, ὅτι ὁ ἡσυχασμὸς διέσωζε τὸ γένος καὶ τὴν ταυτότητά του σ' ὅλες τὶς περιόδους τῆς δουλείας τοῦ (ἀραβοκρατία, φραγκοκρατία, τουρκοκρατία), ἀλλὰ παράλληλα καὶ τὴ «θεραπευτικὴ ἀγωγὴ τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς θεώσεως», καὶ μέσα στὸν κόσμο, μὲ τὴν ἐπιρροὴ τῶν Μοναχῶν στὸ λαὸ καὶ τὴ διακράτηση ἑνιαίας πνευματικότητας στὸ χῶρο τόσο τῆς μοναστικῆς, ὅσο καὶ τῆς κοσμικῆς Ἐνορίας...

Αὐτὸ τὸν ἰσχυρὸ σύνδεσμο Ὀρθοδόξου Μοναχισμοῦ καὶ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους ἔπρεπε πρώτιστα νὰ διαλύσει ἡ Εὐρώπη, γιὰ νὰ ἐπιτύχει τὰ σχέδιά της στὴν Ἑλλάδα τοῦ 19ου αἰώνα. Καὶ αὐτὸ θὰ ἦταν δυνατὸν μὲ τὴν ὁλοκληρωτικὴ ἀποδυνάμωση τοῦ Μοναχισμοῦ καὶ τὴν ἀλλοτρίωσή του…

Τὶς ἐπιδιώξεις αὐτὲς διέγνωσε, μὲ τὴν πνευματικὴ διαύγειά του, ὁ Κοσμᾶς Φλαμιάτος, κυρίως ἐν ἀναφορὰ πρὸς τὸ Ἅγιον Ὅρος, γιὰ τὸ ὁποῖο ἡ δυτικὴ «ἐπιβουλὴ» ἦταν ἀκόμη σφοδρότερη, λόγω τῆς σημασίας του γιὰ τὸν ὀρθόδοξο Μοναχισμὸ γενικὰ καὶ τὸ Ἑλληνικὸ...

Ἔθνος.

. . . Κατὰ τὸν Κ. Φλαμιάτο τὸ Ἅγιον Ὅρος εἶναι «ὁ ἐπισημότερος τόπος τοῦ μοναδικοῦ τάγματος καὶ βίου», διότι διασώζει «τὸ πλέον ἱερὸν παράδειγμα τῆς ὀρθοδόξου διαγωγῆς». Εἶναι δὲ «τὸ μόνον ὀρθόδοξον μέρος τὸ ὁποῖον διέμεινεν ἀνόθευτον καὶ ἀμίαντον» ἀπὸ τὴν τὴν ἐπιβουλὴν τῆς Εὐρώπης». Αὐτὰ γράφονταν στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰῶνος καὶ σήμαιναν στὴ γλώσσα τοῦ Φλαμιάτου, ὅτι τὸ Ἅγιον Ὅρος, καὶ φυσικὰ κάθε μοναστικὸς χῶρος, ποῦ διακρατεῖ τὴν ἴδια παράδοση, διασώζει ἕνα τρόπο ζωῆς στοὺς ἀντίποδες τοῦ «πολιτισμοῦ» τῆς Εὐρώπης. Οἱ ἀντιμοναστικὲς ἐνέργειες τῆς Ἀντιβασιλείας (βαυαροκρατία) καὶ τῶν εὐρωπαϊζόντων Ἑλλήνων ὑλοποίησαν τὴν ἀντιπαραδοσιακὴ νοοτροπία καὶ καθιέρωσαν ἀνάλογες συμπεριφορές, τὶς ὁποῖες θὰ ἐνσαρκώνει στὴ συνέχεια, μὲ ὅλες τὶς περιστασιακὲς ἐκρήξεις της, ἡ συνεχῶς ἀλλάζουσα μορφές, ἀλλ' ὄχι καὶ οὐσία, Πολιτειοκρατία. Τὰ γεγονότα τοῦ 1833 εἶχαν ἀποφασιστικὴ σημασία, διότι δημιούργησαν ἕνα πολὺ κακὸ προηγούμενο καὶ ἐπέβαλαν μία στρεβλὴ πορεία. Δὲν θεωροῦμε γι' αὐτὸ καθόλου ὑπερβολικὴ τὴν ἀκόλουθη τοποθέτηση τοῦ π. Ι. Ρωμανίδη, «Ἡ ἐκρίζωσις τοῦ μοναχισμοῦ ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Ὄθωνος δὲν ἦτο τυχαία. Οἱ Φράγκοι εὐγενεῖς καὶ βασιλεῖς, οἱ ἀνήκοντες εἰς τὸ παπικὸν δόγμα, ὡς ὁ Ὄθων, δὲν εἶναι ἁπλοὶ πιστοί, ἀλλὰ στενοὶ συνεργᾶται. Προσέτι δὲ ὁ Ὄθων εὖρεν ἐνθουσιώδεις συνεργάτας εἰς τὸ ἔργον τοῦ ὀπαδοὺς τοῦ Κοραῆ, οἵτινες ἐγύρισαν τὸ Ἔθνος ὀπίσω εἰς τὴν φιλοσοφίαν καὶ τὴν

μεταφυσικήν της φραγκολατινικῆς παραδόσεως, αἳ ὁποῖαι εἶχον ἤδη εἰσέλθει εἰς τὸν δρόμον τῆς χρεωκοπίας...»…